Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NƏNƏCAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Neneye, yaxud qoca qa-dına mehribanlıqla müraciet. Nənəcan, bir az oturub dincinizi alın.
[Qumru:] Köməyə gəl, nənəcan, mən tapa bilmirəm, o [boyaq-gülü] hansıdır?.. Ə.Memmedxanlı.

NƏNƏCIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nənəcan.

NƏNƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
ögey nene. Məsmə Səli-min nənəliyi hesab olunurdu. Mir Celal.
məc. Analıq. [Hacı Murad:] Durub təzə-
dən ona nənəlik edə bilmərəm ki. S.S.Axundov.
Nenenin neveleri üzerindeki haqqı.
// Nene ile nevesi arasındakı qan qohumluğu.

NƏNNI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Körpe uşaqları yatırtmaq üçün asılan kiçik yatacaq. [Qumru] uşağı nənniyə salıb küncə qısıldı. Mir Celal. Tarlanın orta-sında palıd ağacının budaqlarından çoxlu nənni asılmışdı. İ.Hüseynov.
Uzanıb, ya oturub dincelmek üçün ağac-lara, direklere bend olunmuş asılı tor; qamak.

NƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. [iars]
Erkek (deve). Sarbanın yerə yatırdığı nər dəvə onu belinə aldı, sonra nərildəyərək ayağa qalxdı. Ə.Memmedxanlı. // İs. menasında. Qoyun, quzu, at, eşşək; Sal-mış çölə qalmaqal; Dəvə, maya, nər, köşək; Lökləyirlər dalbadal. A.Sehhet. Haça buğur-lar, dizi qara nərlər, gözəl arvanalar.. qoyun sürülərinin dalınca gəlirdilər. Ə.Veliyev.
məc. Qorxmaz, güclü, qüvvetli, cesaretli. Qovğa günü öyündüyüm; Nər dəlilər yerin-dəmi? "Koroğlu". Onun səadətini qoruyan nər oğullar; Sizin qollarınızda yeddi aslan gücü var! N.Refibeyli. □ Nər kimi
qorx-madan, cesaretle, igidcesine. Nər kimi mey-dana atıldı. Nər kimi vuruşmaq.
Mərd olub nər kimi girək meydana; Gücümüzü göstə-rək bu gün divana. "Qaçaq Nebi". Bir qoça-ğam, qoç nər kimi yaşaram! M.Ə.Sabir.

NƏRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] 24 xanası olan iki çerçiveli taxtadan, 30 daşdan ve iki zerden ibaret oyun aleti. // Hemin aletle oynanılan oyun. Axşam-çağı nərd oynamağa yanıma gəlmiş dostum içəri gircək yenə də köhnə adəti üzrə ikinci mühəndisi tərii eləməyə başladı. B.Talıblı. Bir otaqdan nərdin şaqqıltısı eşidilir, o biri otaqda gərgin bir sükut içində şahmat oy-nanılırdı. M.Rzaquluzade. □ Nərd atmaq (vurmaq)
nerd oynamaq. [Hesret Yusife:] Hə, necəsən, bir əl nərd ataq, ya yuxun gəlir? B.Bayramov.

NƏRDIVAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fiars.] Bir yere qalxmaq ve ya enmek üçün ağacdan, demirden, ipden ve s.-den düzeldilmiş pilleli vesait. Orada evin damına çıxan bir nərdivan var idi. H.Nezerli.
NƏRDTAXTAbax nərd. [Budaq:] Mirzə Alış məni Osman bəygildən nərdtaxta gətir-məyə göndərdi. Ə.Veliyev.

NƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Qiymetli eti, kürüsü olan, çaylarda, denizlerde yaşayan qığırdaqlı balıq.

NƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Evlerin üstüne qoyulan tir. Su gəldi, pərə dəydi; Ox keçdi, nərə dəydi; Sənin kimi cavanlar; Tezliklə yerə dəydi.
(Bayatı).

NƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Hücum, hemle, vuruş es-nasında berk bağırma; bağırtı. □ Nərə çək-mək, nərə vurmaq
berk bağırmaq. Kor-oğlu axırda bir dəli nərə çəkib, Dəli Həsəni götürüb yerə vurdu. "Koroğlu". Nəbi bir nərə çəkdi ki, dağ-daş titrədi. "Qaçaq Nebi". // ümumiyyetle berk qışqırıq; çığırtı. Murad-qulu və Heydərqulunun nərələri evə bir elə vəlvələ saldılar ki, guya elə bu saat dünya və aləm dağılacaq? C.Memmedquluzade. [Rüs-tem kişi] birdən elə nərə çəkib qışqırdı ki, səsinə çöllər titrədi. M.İbrahimov.

NƏRGIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fiars. esli yun.] Ətirli ağ ve ya sarı çiçekleri olan soğanaqlı gül. Nərgizi, bənövşəni; Qəddinə heyran elədin! Aşıq Əlesger. // məc. Bezen gözelin gözleri bu güle oxşadılır. Oğrun baxa-baxa, ey çeşmi nərgiz; Dərdə saldın məni, xəstəhal etdin. M.P.Vaqif.
.Ruqiyyə dəli kimi üzümə baxdı. Nərgiz gözləri yaşla dolub halqalandı. A.Divanbeyoğlu. Qara qış üstümə tökər qa-rını; Nərgiz gözlərindən məni ayırsan.
M.Müşfiq.

NƏRILDƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nerildemek"den i.is.

NƏRILDƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i.
Nerilti sesi çıxarmaq; bağırmaq, qışqırmaq, nere vurmaq. [Peleng] iki-üç addım məndən aralı bir qaratikan kolu yanında yıxılıb nərildəyirdi. A.Şaiq. Xan acı-ğından şəbkülahını başına basıb bir az vəhşi heyvanlar tək nərildədi. çemenzeminli.
məc. Guruldamaq, uğuldamaq, gurultulu ses salmaq. çay nərildəyib meşəyə səs saldı.
Qatar nəhəng bir əjdaha kimi yorğun və bo-ğuq bir səslə nərildəyib getdi. M.Rzaquluzade.

NƏRILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bağırtı, böyürtü, qışqırıq, çığırtı, nere sesi.
.[Ovçular] mağaranın içindən ayının nəriltisini eşidib, tüiənglərini hazırladılar və itləri içəri qısqırtdılar. S.S.Axundov.
məc. Gurultu, uğultu, dehşetli ses. Hamı dənizin heybətli nəriltisini dinləyirdi. M.Hüseyn. Haradansa, uzaqlardan şiddətlə qayalara çarpan dəniz dalğalarının qor-xunc nəriltisi gəlirdi. M.Rzaquluzade.

NƏRILTILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. Gurultulu, uğultulu, son derece sesli-küylü. Belə bir şaqqıltılı, nəril-tili, gurultulu hala adət edib alışmış Fərhad-oğlu dərin fiikirdən ayrıldı.. S.Rehimov.

NƏRMƏ-NAZIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii.
İnce, zerif, nazik.
Ağ biləklərində qızıl bilərzik; Zərifi, lətifi, se-vimli, nərmə-nazik. A.Sehhet. [Zeynal:] Mə-nim belə nərmə-nazik dövlətli xanımlarından xoşumgəlmir.. Ə.Əbülhesen. Teymurun qar-daşı nərmə-nazik, ağbəniz və qəşəng olduğu üçün Şəmsi ona "qız Seymur" deyirdi. H.Se-yidbeyli. // məc. Ruh oxşayan, üreyeyatan; ince, zerif. Külli-Qarabağın abi-həyatı; Nərmə-nazik bayatıdır, bayatı. M.V.Vidadi.
Ağır, çetin, fiziki işlere adet etmemiş, ümumiyyetle, fiziki işden qaçan adam haq-qında (yalnız menfi menada işlenir).

NƏRMƏ-NAZIKLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İncelik, zeriflik,
naziklik.

NƏRTAXTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nərdtaxta. [Koroğlu:]
Qurun nərtaxtanı, gəlin oynayaq; Atın ağ zər-ləri, şeşi beş olsun. "Koroğlu". Oyun otağın-dan nərtaxta səsi gəlirdi. Ə.Sadıq.

NƏSB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]: nəsb etmək
rebt etmek, bağlamaq, bend etmek.

NƏSƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. "Ne ise" sözünün ixtisar for-ması. Yol gəlir Kəsəməndən; Yar küsüb nəsə məndən; Qorxuram gec qayıdam; Meylini kəsə məndən. (Bayatı). Adamlar bu saat nəsə bir şey olacaq gümanı ilə intizar çəkirdilər.
Mir Celal.

NƏSƏB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Menşe, nesil, soy, ecdad silsilesi (çox vaxt "esil-neseb, eslü-neseb" şeklinde işlenir). Əslü-nəsəbim sənə əyandır; Hökmüm neçə min evə rəvandır. Füzuli. [Hey-der bey:] Zatında şübhə olanlar öz nəsəbləri üçün şəhadətnamə qayırarlar. M.F.Axund-zade.

NƏSX : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əsasen kitab çapında işle-dilen ereb yazı xetlerinden birinin adı.

NƏSIB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Qismet, hisse, pay, bexte çıxan şey, bext. □ Nəsib etmək (eyləmək)

qismet etmek, uğruna çıxartmaq. Yarımı yar eylədin əğyarə, ey fələk; Etdin gülü nəsib genə xarə, ey iələk! S.Ə.Şirvani. çoxdandır ki, sizin şərəiinizə piyalə qaldırmamışam, bu gecə iqbalımız bizə bu səadəti nəsib etmiş-dir. M.S.Ordubadi. Nəsib olmaq
qismet olmaq, bextine çıxmaq, payına düşmek, çat-maq; müyesser olmaq. [Perzad:]
.Əyər mən vuran-yıxan oğlana nəsib olsaydım, sənə nəsib olardım. M.F.Axundzade. [Veliehd:] Görüşə bildim, heç bir kəsə nəsib olmayan bir səadət ancaq mənə nəsib oldu. M.S.Ordubadi.

NƏSIHƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] öyüd, yol gösterici
sözler. Ata nəsihəti. Nəsihətə qulaq asmaq. □ Nəsihət vermək (etmək)
öyüd vermek, ağıl vermek. [Müellim:]
.Təvəqqe eləyirəm, Mirzə Cəlala nəsihət eləyəsiniz ki, dərslərinə can yandırsın. C.Memmedquluzade. [Mirze Cavad:] Ay oğul, nə olar bu qoca atana elə-diyin nəsihətdən bir az da özünə eləyəsən. Ə.Haqverdiyev.

NƏSIHƏTAMIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. [ər. nesihet ve iars.
...amiz] Nesihetverici, öyüd veren, ağıl öyre-den; nesihetyana, nesihetle dolu; derin, ağıllı. Nəsihətamiz atalar sözü. Nəsihətamiz aio-rizmlər.
Qaraş Mayanın nəsihətamiz şəkil alan sözlərinə dözə bilməyib ayağa durdu. M.İbrahimov.