Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NIŞANÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Mahir nişan atan, düzgün nişan vuran; snayper. Dəstədə on nəfər əla nişançı, iki də şəfqət bacısı vardı. M.Hüseyn. Nişançılar dərhal kamanlarını çiyinlərindən çıxardıb, xurma ağacları içərisinə yüyürür-lər. Ə.Memmedxanlı.
hərb. Odlu silahla silahlanmış piyada esgeri. // Sif. menasında. Nişançı polku (divi-ziyası).

NIŞANÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nişana atmaqda meharet, hedefe vurmaq mehareti; snayperlik.

NIŞANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

B ax nişan 1, 2 ve
cü mena-larda. Mənə gizlin bir nişanə göndərdin; Aşkara başıma qaxmağın nədir? M.P.Vaqif. Gövhər özünü küçəyə atdı, qızdan bir nişanə görmədi. çemenzeminli. □ Nişanə olmaq
hedefe çevirmek, hedef yeri olmaq. Cəfa oxunu atır qeyrə ol yeganə, haray; Xədəngi-qəmzəsinə olmadım nişanə, haray! S.Ə.Şir-vani.
is. Bir şeyden nümune. Parçadan nişanə göstərmək.
Vidadi xəstədən Bağdad elinə; Sizyetirin bir nişanə, durnalar! M.V.Vidadi. Bir yana sifariş eliyəndə bir nişanə göndər-mək qədim adətlərin biridir. C.Memmed-quluzade.
is. ölen adamdan sonra qalan miras, övlad, şey menasında. Bu uşaq ailədən qalan yeganə nişanədir.
Qəriblikdə ölənin börkü nişanə gərək. (Mesel). Mən öldüm, anam qaldı; Oduma yanan qaldı; Bir balam, bir də atım; Mənim nişanəm qaldı. (Bayatı).

NIŞANGAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Bax nişan
cü menada.
Odlu silahlarda: hedefi nişan almaq üçün lüle üzerinde çıxıntı. İskəndər kişi onların qaraltısını görürdüsə də, tüfəngin nişangahını seçmirdi. M.Hüseyn.
Bir şeye, hadiseye xatire olmaq üçün nişan qoyulmuş yer, nişan basdırılan yer; nişane. Dağ başında varsa da bir nişangah; Ətrafını basmış vəhşi gül, giyah. A.Sehhet. [Yunis] nişangahları yoxlayıb ağacdan sağa-sola ağ torpaq tökülən xətti bir də qələmlə işarə etdi. Mir Celal.

NİŞANLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nişanlamaq"dan f.is. Ailə-nin başqa üzvləri də altdan-altdan gah Şəm-siyyəyə, gah Səlimiyə baxır, bugünkü naharı rəsmi nişanlama kimi bir şey hesab edirdilər. M.İbrahimov.

NİŞANLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Cizgi, nöqte ve s. va-sitesile nişan qoymaq, başqalarından ferq-lendirici işare qoymaq. Kitabın səhifələrini nişanlamaq. Pəncərəni nişanlamaq.
Turab Rəşidi buraxıb, qızın dalınca getdi, onun gir-diyi evi nişanladı. M.Hüseyn.
Ad elemek, üzük taxmaq, adaxlamaq. Uç gün sonra "getmirəm"
deyə ağladığına baxmayaraq, [Gülzarı] nişanladılar. C.Cab-barlı.
Nişanaya almaq, tuşlamaq. [Dursun]
.özünü toplayıb geri dönür və ayını nişan-layıb iki qolları arasından vurur. A.Şaiq. Qabaqda, düşmənin komandanını; Xumar nişanlayıb "tökdü qanını". S.Vurğun.

NİŞANLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nişanlandırmaq"dan
f.is.

NİŞANLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nişanlamaq
ci menada. Ikinci xəbər bu idi ki, bacısını dayısı nişanlandırmışdı. S.Rehman.

NİŞANLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nişanlanmaq"dan f.is.

NİŞANLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Bir nişan ve ya ferqlendirici işare qoyulmaq.
Ad olunmaq, nişan taxılmaq, adaxlan-maq. Bir həftə sonra doktor, Zibeydənin ni-şanlanmağını eşitdi. çemenzeminli. Bilmə-dən öylə nişanlandı ərə; Tutulub qaldı tükən-məz kədərə. M.Müşfiq.

NİŞANLATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nişanlatmaq"dan f.is.

NİŞANLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

t-li. Nişan taxdırmaq, üzük verdirmek, ad eletdirmek.

NİŞANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Adaxlı, nişanlanmış, ad edilmiş, deyikli. Nişanlı qız. Nişanlı oğlan. // İs. menasında. Dedi, nişanlıyam, özgə ma-lıyam; Sındı qol-qanadım, yanıma düşdü. Aşıq Əlesger. Gülsüm, yəni Vəliqulunun ni-şanlısı Vəliqulunu görcək çadirşəbə bürünüb, pambıq boğçası kimi çəkilib oturdu qaranlıq bucaqda. C.Memmedquluzade.
Nişanı olan, nişan taxmış, nişan vur-muş. Döşü nişanlı əsgər.
[Əmiraslan:] Kişi,
. başında nişanlı papaq uşaq gördünmü? S.S.Axundov. Başqasının alnı qanlı; Polad köksü üç nişanlı. S.Vurğun.

NİŞANSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir nişanı, elameti, izi olmayan. Bu oxu kim atıb, nişansız hədəf; Hara dəyəcəkdir bu ox görəsən? S.Tahir.

NİŞASTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Bitkilerden hasil edilen terkibi una oxşar karbohidrat: krax-mal. Nişasta zavodu.
Bezi bitkilerden hazırlanan ağ, dadsız ovuntu (yeyinti, kimya, toxuculuq senaye-sinde işlenir). Kartof nişastası. Düyü nişas-tası. □ Nişasta vurmaq
bax nişastala-maq. [Behlul:]
.Nazlının nişasta vurub ütü çəkdiyi təzə qardan da ağ köynəyi geymiş-dim. B.Bayramov.

NİŞASTALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nişastalamaq"dan f.is.

NİŞASTALAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Deyişek döşekağı
ve s. bu kimi şeylere parıltı, berklik vermek üçün nişastalı suya salmaq, nişasta vurmaq; kraxmallamaq. Balışüzlərini nişastalamaq.
NİŞASTALANMA"Nişastalanmaq"dan f.is.

NİŞASTALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Nişasta vurul-maq, nişastalı suya salınmaq; kraxmallanmaq.
.[Muradın] nişastalanıb ütülənmiş, yaxası açıq ağ köynəyinə baxdım. İ.Əfendiyev.

NİŞASTALANMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Nişasta vurul-
muş; nişastalı suya salınmış; kraxmallanmış. Uzərində ağ və nişastalanmış əl dəsmalları ehram kimi düzülən ağ örtüklü stollarda sü-kut hökm sürürdü. M.S.Ordubadi. [Zülfüqar oğlanın]
. nişastalanmış, ancaq maşında əzi-lib-qırışmış parusin köynəyinə nəzər saldı. B.Bayramov.

NİŞASTALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Nişasta vurulmuş, ni-şastaya salınmış; kraxmallı. Nişastalı yaxa-lıq.
Əynində qara bir libas; Başında nişas-talı ləçək. N.Refibeyli.
Terkibinde nişasta olan. Kartof nişastalı bitkidir.

NİŞASTASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Nişasta vurulmamış; kraxmalsız. Nişastasız döşəkağı.
Terkibinde nişasta olmayan.

NİTQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Danışma, fikrini sözlerle ifade etme qabiliyyeti. Nitq üzvləri. Nitqi inkişaf etdirmək. // Danışıq, danışma terzi;
teleffüz. Aydın nitq. Rəvan nitq. // Umumiy-yetle, danışma, söz, kelam. [Xurşid:] Sən mənimtək naçizin nitqin əcəb təqdir edib; Xalq ara timsal olub sənətə etdin ibtida. U.Hacıbeyov. O tayda çadrasız dolaşan qa-dına; Sual ver, nitqindən saçılsın ildırım. M.Müşfiq. □ Nitqdən düşmək (qalmaq)
danışa bilmemek, susmaq, lal olmaq, dili tu-tulmaq. Nitqdən düşdüm ləbi-ləli-dürəfşanın görüb. Füzuli. Onun sanki dili nitqdən qal-mışdı. Mir Celal. Nitqə gəlmək
danışmağa başlamaq, dile gelmek. Nitqi açılmaq
da-nışmağa başlamaq, dili açılmaq. [Hacı:] Şərab həmişə insanın mizacını açır, kefini yüksəldir, görürsən ki, şairin təbi gəlir, natiqin nitqi açılır. B.Talıblı. Nitqi tutulmaq (bağlan-maq, batmaq, kəsilmək, qurumaq, çəkil-mək)
danışa bilmemek, dili tutulmaq, danışmaq qabiliyyetini itirmek (sevincden, ferehden, heyecandan ve s.-den). Könlüm açılır zülfi-pərişanını görgəc; Nitqim tutu-lur qönçeyi-xəndanını görgəc. Füzuli. Molla Tarıverdi başladı yarpaq kimi titrəməyə və nitqi kəsilib daha danışa bilmədi. E.Sultanov. Sual [Şirelini] elə sarsıtdı ki, bir neçə saniyə nitqi qurudu. S.Rehman. Eşitdiyi sözlərdən sanki [ovçunun] nitqi batmışdı. Ə.Memmed-xanlı.
İclasda, yığıncaqda, mitinqde ve s.-de camaata, dinleyicilere xitaben irad olunan söz. Hərdənbir teleqramlarda vəkillərimizin nitqlərini oxuyub günümüzü bir tövr keçiririk. C.Memmedquluzade. Kəndliləri yeni quru-luşun qanunu ilə tanış etmək və onların bilik-lərini artırmaq üçün kənd camaatına tez-tez nitq və məruzələr oxuyurdular. S.S.Axundov. □ Nitq irad etmək
nitq söylemek. Edərək hər tərəfdə nitq irad; Xəlqi dəvətlə eylədik irşad. H.Cavid. Nitq söyləmək
kütlevi yer-lerde, yığıncaqlarda müeyyen mesele etra-fında danışmaq, fikir söylemek, çıxış elemek.

NITQPƏRDAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. nitq ve fars.
..per-daz] Nitq söylemeyi seven, hemçinin nitq söylemek qabiliyyeti olan (çox vaxt istehza meqamında deyilir). Həmişə nitqpərdaz olan Ağasəfər indi nə üçünsə zıqqana-zıqqana bir-iki söz güclə dedi. Ə.Əbülhesen.

NITRASIYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] Uzvi birleşmelerin molekullarına nitro qrupu daxil edilmesi.
nitr..., nitro... [yun.] Azota aidlik bildiren kimyevi, bioloji ve s. terminlerin terkib his-sesi; mes.: nitridler, nitrifikasiya.

NITROQLISERIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Tebabetde işle-nilen, qan damarlarını genişlendiren derman preparatı. Xəlilov uzun xiyabandakı ağac skamyada yanakı oturub.. nitroqliserin atırdı. M.Hüseyn.