Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NOQSANSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nöqsansız şeyin halı; qüsursuzluq, kesirsizlik.

NOQTEYİ-NƏZƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müeyyen bir mesele haqqında fikir, görüş, mülahize, ba-xış; baxım. □ Bu nöqteyi-nəzərdən
bu baxımdan.
..nöqteyi-nəzərindən
.baxı-mından. Hüquqi nöqteyi-nəzərdən bu sənəd saxtadır. çemenzeminli.

NOQTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qelem, karandaş, iyne ve s. bu kimi şeylerin ucunun bir yere batmasın-dan, ya toxunmasından qalan girde xalcıq, iz, leke. Nöqtələr şəklində güllər vurmaq. Xətt nöqtələrdən ibarətdir. // məc. Zorla seçile bilen, nöqteye oxşayan kiçik şey haqqında. [Derviş:] Ağartının ortasında bir qara nöqtə gördüm, qoça kişi yüyürdü, oradan bağırdı. A.Divanbeyoğlu. Birdən hər təyyarədən bir-iki nöqtə ayrılıb ağır-ağır yerə enməyə baş-ladı. M.Rzaquluzade. □ Nöqtə kimi
çox kiçik, gücle seçile bilen. Evlər uzaqda nöqtə kimi qaralırdı.
Mələyə elə gəldi ki, arvadın gözünün ağı həddindən artıq böyüyüb, qarası isə tən ortada, balaca bir nöqtə kimi işıldayır.
İ.Şıxlı.
qram. Cümleni ayıran, hemçinin sözleri ixtisar şeklinde yazdıqda (ve i.a. ve s.) qoyu-lan durğu işaresi (.). // Əreb elifbasmda bezi herflerin altına, ya üstüne qoyulan kiçik işare (mes.: ı_jdJ).
Riyaziyyatın, habele mexanika ve fizi-kanın esas anlayışı; ölçüsü olmayan yer, xett kesiyinin hüdudu. Xətlərin kəsişdiyi nöqtə. Dayaq nöqtəsi.
çox kiçik cismin hərəkəti-nin öyrənilməsinin asanlığı bundan ibarət-dir ki, onun ayrı-ayrı nöqtələrinin hərəkətləri bir-birindən çox az fərqlənir. Z.Xelilov.
Fezada ve ya bir şeyin üzerinde müey-yen yer. Dağ silsiləsinin ən uca nöqtəsi.
Bir iş görülen, ya bir şeyin yerleşdiyi yer, menteqe. Ticarət nöqtəsi (mağaza ve s.). Atəş nöqtəsi (pulemyot, top ve s.).
Fişəng atılanda Fərhad düşmənin atəş nöqtəsini gördü. Ə.Veliyev. // Mövqe, yer. Bir nöq-təyə yığılmaq (cəm olmaq). O nöqtəyə çatan kimi durduq.
Yer, cehet, semt. Dünyanın heç bir nöq-təsində, heç bir tayfa arasında şeytan o qə-dər modda deyil ki, biz müsəlmanların ara-sındadır. C.Memmedquluzade. [Biz]
.aləmi-islamın bəzi nöqtələrində müşahidə olunan tərəqqiləri görüb şad olduq. F.Köçerli. // "Bir" sözü ile yene müeyyen yer bildirir. Bir nöq-təyə baxmaq. Bir nöqtədə durmaq.
Yoldaş-lar nəzərlərini bir nöqtəyə dikib, dərin bir xəyala dalmışdılar. H.Nezerli.
Mec. menada terkiblerde: qəlbinin incə nöqtəsi, ruhunun həssas nöqtəsi ve s. şek-linde işlenir. Telli ixtiyarsız bir ah çəkdi. Müəllim onun ruhunun ən həssas nöqtəsinə toxunmuşdu. S.Hüseyn. [Qüdret] adamların əhvali-ruhiyyəsindəki zəif nöqtələrin
. gizli qaldığına təəssüf edib, Fikrətin sözünü yarıda kəsdiyinə peşman oldu. M.Hüseyn.
fiz. Her hansı maddenin bir haldan (aqre-qat veziyyetinden) başqa hala keçmesini gös-teren temperatur heddi. Qaynama nöqtəsi. Donma nöqtəsi.
mus. Hedd, derece. "Simayi-şəms" bütün əsərin (şurun) ən yüksək nöqtəsidir. ü.Hacı-beyov.
◊ Nöqtə qoymaq
bitirmek, qurtarmaq, tamamlamaq, axıra çatdırmaq. Burada nöqtə qoy!
Gözlərindən axan yaş; Onun hicran kitabına nöqtə qoydu, qapandı. B.Vahabzade.

NOQTƏBƏNOQTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər. nöqte ve fars.
..be...] Tamamile, olduğu kimi, eynen, heç bir kelme buraxmadan, kelmesi-kelmesine,
sözbesöz, bütün teferrüatı ile. Nöqtəbənöqtə danışmaq. Nöqtəbənöqtə yazıb vermək.
Ya-zılsa nöqtəbənöqtə, deyilsə hərfbəhərf; Qur-tarmaz həşrə qədər halü-macərası gülün. X.Natevan. [Bey:] O da bizə məlumdur ki, mərhumun adı bu saat qubernatorun hüzu-runda nöqtəbənöqtə yazılıbdır. Mir Celal.

NÖQTƏCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Son derece az, olduqca az; zerrece. Dəhənin sirrini sordum, dedi, yoxdan nə deyim; Seyyidin nöqtəcə yox əqli, nə nadan görünür. S.Ə.Şirvani.

NOQTƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nöqtelemek"den f. is.

NOQTƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Nöqte ve ya nöqteler
qoymaq, nöqte düzmek.

NÖQTƏSI-NÖQTƏSINƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nöqtəbə-nöqtə.

NÖMRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. numerus
eded]
Bir şe-yin eyni cinsli şeyler sırasında sıra sayı. Evin nömrəsi. Inventar nömrəsi. Biletin nömrəsi.
Uzerinde sıra nömresi yazılmış (pete, kağız parçası ve s.) her hansı bir şeyin, xüsu-sen, paltarın, ayaqqabının ve s.-nin ölçüsünü gösteren reqem. 21 nömrəli corab. 50 nöm-rəli palto. 5 nömrəli əlcək.
Sıra nömresi ile gösterilmiş her hansı bir şey. Məcmuənin mart nömrəsi. Qəzetin növ-bəti nömrəsi.
Məlum oldu ki, biz doqquz ayın müddətində otuz doqquz nömrə "Molla Nəsrəddin" jurnalı yazmışıq. C.Memmed-quluzade.
Mehmanxanada, hamamda ve s.-de ayrı-ayrı otaqlar. Axırda dedilər ki, hamamların birində nömrələr var. Ə.Haqverdiyev. Otel sahibi və onun dalısınca bir əcnəbi nömrəyə girdilər. S.M.Qenizade.
Her hansı bir tamaşanın, konsertin ve s.-nin terkib hisselerinden her biri. Konser-tin sirk nömrəsi başlandı.
Diktor qocaman ifaçının adını xüsusi bir məhəbbətlə çəkərək konsertin növbəti nömrəsini elan edir.
Ə.Bedelbeyli.
məc. dan. Gözlenilmez qeribe hereket,
iş, oyun, hoqqa; kelek. Onun bu nömrəsi
keçmədi.
.Yox balam, deyəsən, nömrəynən
bunu başa vermək olmayacaq. Ə.Əbülhesen.
[Şahin:] Mənim orijinal bir nömrəm var, o da
kasa rəqsidir. Kasaları su ilə doldurub bir
podnosa düzürəm və başıma qoyub rəqs elə-
yirəm. S.Rehman.
0 Nömrə gəlmək
aldatmaq, hiyle işlet-mek, kelek gelmek. Yoldaşına nömrə gəlmək.

NÖMRƏBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [lat. numerus ve fars.
..baz] dan. Hiyleger, fırıldaqçı, kelekbaz. Nömrəbaz adam.

NÖMRƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nömrelemek"denf.is.

NÖMRƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şeylere sıra üzre re-qem yazmaq, nömre qoymaq. Kitabları nöm-rələmək. Yerləri nömrələmək (teatrda, kinoda ve s.-de).

NÖMRƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Nömre yazıl-
maq, nömre qoyulmaq. Qapılar nömrələnib.

NÖMRƏLƏNMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Nömre yazılmış, nömre vurulmuş. Nömrələnmiş sənədlər. Nömrələnmiş yerlər.

NÖMRƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Nömresi olan, nömre ya-zılmış, nömre vurulmuş. Nömrəli qapı. Nöm-rəli maşın.
Qarı daima beş nömrəli yum-şaq vaqona minərdi.. Ə.Əbülhesen.

NÖMRƏSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Nömresi olmayan, nömre vurulmamış, nömre qoyulmamış. Nömrəsiz otaq. Nömrəsizsiyahı.
Nömrəsizkamera bu hay-küydən uzaq idi. Mir Celal.

NÖŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nöşün" sözünün canlı dilde işlenen ixtisar forması. Söz sözə mehribandı; Qaş gözə mehribandı; O ki düşmənə dostdu; Nöş bizə mehribandı? (Bayatı). [Pireli:] Nöş mən gecəbəgündüz özümü oda, alova atıram? M.Hüseyn.

NÖŞÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ne üçün" sözünün canlı dilde işlenen tehrif edilmiş forması. Ey gözüm, nə dəyib kövrək könlünə? Ey şirin güftarım, nö-şün ağladın? M.P.Vaqif. [Meşedi Püste bacı:] Ay Xeyransa bacı, Inayəti nöşün evləndirmir-sən? H.Sarabski.

NÖV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Dürlü, cür, teher, çeşid. Bu növ şey görməmişəm.
Zəmani-hicrdə gah ağlayıb, gah gülürəm; Bu eşq aləminin özgə növ haləti var. S.Ə.Şirvani. □ Bir növ
birteher, ne yaxşı, ne pis, orta, babat. [Me-cid:]
.Bir növ dolanırıq. N.Vezirov. [Molla Cüme:] Məhərrəmlik gəlincəyədək gərək bir növ dolanaq. Ə.Haqverdiyev. Bu növ
bu qaydada, bu cür, bu üsulda. Islam uşağı yatsın ayağında falaqqa; Bu növ idi təlim; Vursun buların başına həm mirzə taraqqa. M.Ə.Sabir. O növ (ilə)
o cür, o teher, o qaydada, ele. Nə gərəkdir bizə o növ söhbətlər; Eşidiz pənd-lər, nəsihətlər. S.Ə.Şirvani. Nifrət edib cümlə qaçırdı ondan; O növ ilə ki, qaçarlar taun-dan. A.Sehhet.
biol. Sistematikada: cinsin terkibine da-xil olan ve öz esasından keskin elametlerle ferqlenmeyen ayrıca qrup. Balığın növləri. Quş növləri.
Kəndin aşağısında tez-yetişən qırmızı alma növləri var. S.Rehman. Yaylaq-lardan ən yaxşı, ən çox çiçək, böcək növlərini [Bahar] toplayardı. B.Bayramov.
Bir şeyin başqa bir şekli, variantı, tipi. Yeni təlim növü.
qram. Feilde: hereketin icrasının seciy-yesini gösteren qrammatik kateqoriya. Mə-lum növ. Məchul növ.
◊ Növi-bəşər köhn.
insan nesli, inan cinsi, insanlar. Bəni-növi-bəşər-bax bəni-adəm ("bəni"de). [Taybuynuz öküz] həm öz cinslərinin və həm də bəni-növi-bəşərin nə-zərində hörmətdən düşübdür. F.Köçerli.

NOVARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. biol. Müxtelif bitki ve ya
heyvan növleri arasında emele gelen. Növ-arası cütləşmə.

NOVBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir işin icra-sında ardıcıllıq, sıra qaydası. Məsələləri növ-bəyə qoymaq. Növbəyə riayət etmək. □ Bi-rinci (ilk) növbədə
her şeyden evvel, ha-mıdan qabaq. Tresti kəsirdən qurtarmaq üçün birinci növbədə müşavirə və nitqləri ixtisara salmaq lazımdır. M.Hüseyn.
Bu qaydada (bir-birinin ardınca) duraraq bir şey gözleyen adamlar sırası. Bilet üçün növbə. Kino kassasında böyük növbə var.
Ağa, səbr elə, hələ vaxta var və bizə növbə yetişməmiş bilet verməzlər. Ə.Haqverdiyev. □ Növbəyə durmaq
bir şey üçün biri digerinin arxasında cerge ile durmaq. Şair-ləri salamlamaq üçün qızlar, gəlinlər bir-birinin dalınca cərgə ilə növbəyə durmuşdu. M.S.Ordubadi. // Bu sırada tutulan yer. Növ-bəsini başqasına vermək. Növbədən çıxmaq. Növbə kimindir?
İşleyen, oxuyan, istirahet eden bir qrup adamın diger qrupu evez etdiyi zaman, vaxt. Onlardan Sitarə birinci növbədə, Mehparə ikinci növbədə məktəbə gedirdi. S.Rehimov. [Dostlar] indicə növbədən çıxıb istirahət et-məyə gedirdilər. M.Rzaquluzade.
Keşik, qarovul. Növbə çəkmək. Növbədə olmaq.
Böyük Vətən müharibəsi günlərində kəndin cavanları [Qaratepede] növbə çəkib Arazın o tayını gözlədilər. Ə.Veliyev. [Fer-had:] Bizim qoca bir həftədir hər gecə dənizdə növbə çəkir. Ə.Memmedxanlı.
Her hansı bir xesteliyin müeyyen vaxt-larda özünü göstermesi ve ya güclenmesi.
"İle" qoşması ile yene sıra, ardıcıllıq bil-dirir. Növbə ilə içəri girmək. Növbə ilə şagird-ləri dindirmək.
Şəhərdə bir neçə şirin quyu vardı ki, buna da keşikçi qoyulmuşdu, növbə ilə xalqa supaylanırdı. çemenzeminli.

NOVBƏDƏNKƏNAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Növbede nezer-de tutulmayan, vaxtı, müddeti qabaqcadan müeyyen olmayan.

NOVBƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Növbelenmek"den f.is.

NOVBƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax növbələşmək.

NOVBƏLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Növbeleşmek"den f.is.