Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SALLAQXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. sallaq ve fars.
..xane]
Mal-heyvan kesilmek üçün xüsusi bina, yer. Sallaqxana sexi.
It sallaqxana-dan bir sümük aparar, öz ayağını kəsər. (Ata. sözü). [Qulu] son zamanlar qardaşını dükan-da buraxıb, özü sallaqxananı icarəyə götür-müşdü. A.Şaiq.
məc. Qırğın yeri, kütlevi qırğın, çoxlu adam öldürülen yer. Kazakxana həqiqi bir sallaqxanaya dönmüşdü. P.Makulu. □ Sal-laqxanaya göndərmək məc.
ölüme, qır-ğına göndermek.

SALLAQQARIN(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qarnı yeke ve sal-
lanmış kimi olan. Sallaqqarın adam.

SALLAQQULAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Uzun ve sal-
laq qulaqları olan (heyvanlar haqqında).
məc. dan. Qeyretsiz, heysiyyetsiz, öz hörmetini saxlamayan. Sallaqqulaq adam.

SALLAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sallağın işi, peşesi; mal-heyvan kesme peşesi. Sallaqlıq etmək.
Ki-şinin əlindən yaxşı sallaqlıq da gəlirmiş! "Kirpi".

SALLAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sallaq şeyin halı; sallan-mış halda olma.

SALLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sallamaq"dan f.is.
zərfBir ucunu aşağı salladaraq, uzada-raq. Belbağını sallama bağlamaq. Kəlağayını sallama örtmək.
Zərnigar xanım uzun do-nunun ətəyi ilə gözlərini silə-silə Şamxalın arxasınca cığıra düşdü və oğlunun enli kürə-yinə yapışmış tərli köynəyinə, belindəki sal-lama kəmərinə
. baxdı. I.Şıxlı.
B ax çobanbayatısı. [Cebi:] Indi sən bir sallama bayatı çal, gör mən necə oyadıram. S.S.Axundov.
Sırğadan, çilçıraqdan ve s.-den bezek kimi sallanan hissecikler. Sallama sırğa tax-maq. Sallama çilçıraq.

SALLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi üzüaşağı tut-maq, uzatmaq, sallaq veziyyetde saxlamaq, ucunu aşağı endirmek; asmaq. Xalçanı bal-kondan sallamaq. Həyətə ip sallamaq.
Yenə böyük oğlan qabağa yeriyib dedi ki, gərək [quyuya] məni sallayasınız. çemenzeminli. [Semed] yoldaşlarına üz tutub, borulardan birini şaquli vəziyyətdə suya sallamağı xahiş eləyir. M.Hüseyn.
Aşağı eymek, sallaq veziyyet vermek. Qurd quyruğunu sallayıb, dərənin bir o ba-şına gedib, bir də dönüb gəlir. A.Şaiq. Başını sallayır şamlar, qovaqlar; Dillənib bir nəğmə ötür budaqlar. M.Rahim.
məc. dan. Qaşqabağını tökmek, üzünü turşutmaq, dinib-danışmamaq. Nə sallamı-san?
Mənim malıma mallanırsan; Məni gö-rəndə sallanırsan. (Ata. sözü).
Bir sıra sözlerin yanına getirilerek, müx-telif ifadeler ve mürekkeb feiller düzeldilir; mes.: qaşqabağını sallamaq, qarın sallamaq, damağını sallamaq ve s.

SALLANA-SALLANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Əzile-ezile, nazlana-nazlana, nazla. Sallana-sallana ge-dən Salatın! Gəl belə sallanma, göz dəyər sənə. Qurbani. Qərq olsun yaşıla, ala gəlsin; Naz ilə sallana-sallana gəlsin. Q.Zakir. Sal-lana-sallana gedən Salatın; O sərxoş yerişin yola yaraşır. Aşıq Əlesger.
Yırğalana-yırğalana, yan basa-basa. Ma-şın uzaqlaşır, karvan sallana-sallana hərəkət edib gedirdi. M.Ibrahimov.

SALLANIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yeriş terzi, nazla, ezile-ezile yerime. Oturuşun gözəl, duruşun gözəl; Sallanışın gözəl, yerişin gözəl. M.P.Vaqif. Gözəllər sultanı, ay Səlbixanım; Sallanışın bir mahala əvəzdir. Aşıq Əlesger.

SALLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sallanmaq"dan f.is.

SALLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Uzüaşağı sallaq veziy-yetde asılmaq. Stolun üstündəki göy mahud örtük yanlardan xeyli aşağı sallanmışdı. M.Hüseyn. Qarmaqdan çoxlu qiymətli şeylər sallanırdı. Mir Celal.
məc. Nazla, eda ile yerimek. Geyinib sallanan gözəllər çoxdu; Tərlan kimi süzmək ona yaraşır. "Koroğlu". Yarım sallanıban gə-ləndə bizə; Düşübən əl-ayağından öpəydim. M.P.Vaqif. □ Sallanıb getmək (keçmək)
üz tutub getmek. Həkim başmağının dalını daşa vurub taqqıldada-taqqıldada
. bazar-aşağı sallanıb getdi. çemenzeminli. Dedim öldür məni, sallanıb keçdi; Süzgün baxışları qəlbimi deşdi. H.Cavid.
məc. Sallanan, enen kimi görünmek. Göydən qara, zəhmli buludlar sallanmışdı. çemenzeminli. Gün əyilmiş, kölgələr sallan-mışdı. Mir Celal.

SALLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sallaşma"dan f.is.

SALLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax sallanmaq (çoxları haqqında). Tələbələr yenə dartındılar, qadın da onların ətəyindən tutub sallaşdı. çemen-zeminli.

SALLATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sallatmaq"dan f.is.

SALLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax sallamaq.

SALMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Salmaq"dan f.is.

SALMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

salma çay
şirin çay. [Qulu:] Yəni altı-yeddi stəkan salma çay içdiyini də yalan deyirəm? S.S.Axundov.

SALMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi hündür yerden aşağı atmaq, tullamaq, buraxmaq, düşürmek. Asta qanad çalın, qafil telləri; Heyfdir, salarsız düzə, durnalar! M.P.Vaqif. Mən də bomba-ları salanda kəndə; Dedim: "Əl atmasa həkim bıçağa; Xəstə şəfa tapıb durmaz ayağa". M.Rahim.
Əlinden buraxmaq, düşürmek. Qabı sal-maq. Qutunu salmaq. Boşqabı salıb sındır-maq.
Qız [müellimi] görüncə şaşırıb üzünü örtməyə tələsdikdə səhəngini salıb qırmışdı. S.Hüseyn.
özü bilmeden bir şeyi düşürüb itirmek. Açarı bilmirəm harada salmışam.
Əsasını qoymaq, tesis etmek, qurmaq, düzeltmek. Mədən salmaq.
.Hamanyerdə dam-daş tikdirib, bir balaca kənd salıblar. C.Memmedquluzade. Fəhlə qardaş, nə tiki-lir bu qum çölündə? Qəribmisən, nəsən, oğul? Şəhər salırıq. Ə.Cemil.
Tikmek, qurmaq, qayırmaq, düzeltmek. Yol salmaq. Bənd salmaq.
çayların üstün-dən buz körpü saldı; Seyrəldi get-gedə gediş-gəliş də. S.Vurğun.
Keçirmek, taxmaq. Əmniyyə açarı qa-pıya saldı. M.Ibrahimov. Gəldiyev əlindəki kibrit çöpünü nəm çəkmiş zərflərin böyründən salır, bura-bura açırdı. Mir Celal.
.Belindən qayışını açıb bir ucunu onun buynuzuna ilmək kimi salıb çəkdi. M.Rzaquluzade.
örtmek. Ustünəyorğan salmaq. Başına şal salmaq.
Əvəz kişi çuxasını çiyninə sa-laraq qapını örtmək üçün getdi. Ə.Veliyev. [Minaye] başına saldığı ağ torda çox yara-şıqlı görünürdü. Ə.Əbülhesen. [Axund] qara gecə ləbbadəsini ehmalca çiyninə salıb, dəh-lizə çıxdı. Mir Celal.
Tez-telesik oturmaq, özünü yerleşdir-mek. Ozünü divanın üstünə salmaq. Ozünü boşalmış yerə salmaq. // Tez-telesik girmek; yetmek, çatmaq, özünü çatdırmaq. Ruqiyyə durub alaçığa qaçdı, orada şarpadan yıxıldı. Qoca kişi də, qarı da oraya yüyürdülər. Mən də özümü oraya saldım. A.Divanbeyoğlu. Yoldaşlarım
. özlərini mənim yanıma saldı-lar. Mir Celal.
Yerine oturtmaq, keçirmek, geydirmek.
çıxığı salmaq. Stulun qıçını yerinə salmaq.
-
.Faytonumun çarxı oxdan çıxdı, onu salın-
can mən istədim ki, sizdə bir az qızınıb rahat
olam. S.S.Axundov.
Yatağına qoymaq, yerleşdirmek, rahat-lamaq. Əynində ağ xalat olan təmiz geyimli, yaşlı arvad uşağı alıb yerinə saldı. M.Ibra-himov. Gilə qucağındakı körpəni yerinə salıb ayağa qalxdı. Ə.Veliyev.
Tez yollamaq, derhal göndermek. Mən aşıq bu çağlara; Bülbül qonub bağlara; Qa-yıtmasan bərəyə; Ovçu sallam dağlara. (Ba-yatı). Nəbi Əsədi öldürəndən sonra kəndlərə adam saldı ki, mən Əsədə olan borcu vermi-şəm. Tay siz borc verməyəcəksiniz. "Qaçaq
Nebi".
Döşemek, sermek. Yeşiklərə kağız sal-maq. Evlərə palaz salmaq.
[Hacı Hesen:] Adə Heydər! Durma tez evə xəbər elə ki, otlaqlara fərş salsınlar, qonaq gələcək. C.Memmedquluzade. Atam altına balaca döşəkçə salmış, bardaş quraraq arxasını ba-lışa söykəmişdi. M.Ibrahimov. Göyçək bacı sevincək halda eyvana naxışlı bir keçə saldı. Ə.Veliyev.
Bir şeyle örtmek, qapamaq; aşağı en-dirmek. Ağca xanım qapının rəzəsini vurdu, pərdəsini saldı. Mir Celal.
Qoymaq. Xəstəyə banka salmaq. Boğa-zına zəli salmaq.
Kərimin ayağına yağlı xə-mir salıb yerə uzatdılar. H.Sarabski.
Ağac ve s. göyerti ekmek. Bağ salmaq. Meşə salmaq.
. Arvad-uşaq kiçik bostan salıb şaxa çıxan lobya, soğan əkirdilər. Ə.Əbülhesen.
.Bizim məktəb kənddə gözəl bir meyvə bağı salmışdır. M.Rzaquluzade.
Yaymaq, yerleşdirmek. [Molla] baxır ki, halvaçı təzəcə halvanı tiyandan çıxarıb, salır tabaqlara. "M.N.letif."
Tökmek. Samovara kömür salmaq. Xö-rəyə duz salmaq.
Noxudu bozbaşa salanda aşpazı qoyub axund ilə məsləhət eləyirik.
C.Memmedquluzade. // Batırmaq (mayede). [Derviş:] Bir dua yazacağam, onu suya salıb verərsiz oğlana.. N.Vezirov. Mollayev təzəcə gətirilmiş çaya limon saldı. M.Hüseyn.
İçeri buraxmaq, daxil etmek. Heydərəli oğlanı içəri salıb, yenə o biri otağa çəkildi. M.Hüseyn. Sürmə xala Əzizi hamamxanaya salıb mətbəxə qayıtdı və tələsikyemək hazır-lamağa başladı. S.Rehman.
Tikmek, naxışlamaq. Dəsmala gül sal-maq. Divara naxış salmaq.
Axşamüstü Şə-fiqə küçəyə baxan pəncərənin qırağında otu-rub, yaylığına haşiyə salırdı. H.Seyidbeyli.
məc. Yoluxdurmaq, yaymaq. Xəstəlik salmaq.
məc. Tutmaq, hebs etmek. Həbsə sal-maq. Dama salmaq.
[İzzeddin:] Şah bizi istəsə zindana salar. M.Rahim.
Devirmek, yıxmaq, taxtdan düşürmek. Hakimiyyətdən salmaq. Padşahı taxtdan sal-dılar.
Bir sıra isimlere qoşularaq müxtelif ifade ve mürekkeb feiller emele getirir; mes.: mehebbetini salmaq, könlünü salmaq, ele salmaq, araya salmaq ve i.a.

SALMONELLYOZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tib. İnsan ve hey-vanlarda keskin infeksion xestelik.

SALNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] İl erzinde bir yerde baş veren tarixi hadiseleri qeyde alan kitab ve s. // Hadiselerin her il qeyde alınması; gündelik, xronika ve s. heyat salnamesi. [Mirze Əlekber Sabirin] şeirləri yarandıqları zamanın ən doğru bədii sənədləri, XX əsrin əvvəlinin salnaməsidir.

SALNAMƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Salname yazan şexs.

SALÖL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əcz. Bağırsaqları ve sidik yollarını dezinfeksiya etmek üçün ağ rengli kristallik madde (derman).

SALÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr. ]
Qonaqlar üçün qebul otağı. [Fireng seyyahı:] Bizi neçə otaqdan keçirib bir salonda əyləşdirdilər. Ə.Haqverdiyev.
Zal. Məhkəmə salonu çadralı və çadra-sız qadınlarla dolu idi. T.Ş.Simurq. Alqış səs-ləri salonu bürüdü. M.Hüseyn.
Berberxanalarda: kişi, qadın ve uşaqlara xidmet etmek üçün ayrılmış xüsusi otaq. Kişi salonu. Qadın salonu.
Bedii şeyler ve incesenet eserleri satı-lan mağaza.
Avtomobillerin, avtobusların, trolley-busların ve s.-nin sernişinlerin oturduğu iç hissesi.

SÄLTO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ital.] Akrobatika ve idman gim-nastikasında xüsusi hereket növü; mayallaq, mayallaq aşma.

SÄLTUS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [lat.] Qedim Romada xüsusi şexslere icareye verilen meşe, otlaq ve s. tor-paq saheleri.