Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. üzerinde suda üzmek, şey daşı-maq ve ya bir sahilden o biri sahile keçmek üçün bir ve ya bir neçe sıra bir-birine bağ-lanmış şalbanlardan ibaret neqliyyat vasitesi. Uğuldayır uzaqda
o tayda toplar; Sal üs-tündə üzürəm o taya mən də. Ə.Cemil. Salın üstündəkilərdən kim isə su üzərindəki səya-hətdən nəşələnərək bir ağız bayatı çağırdı.
Ə.Sadıq.

SALAKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [rus.] Balıq növü.

SALAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Görüşerken bir-birine sülh ve emin-amanlıq dilemek ifadesi. □ Salam e(y)ləmək klas.
salamlamaq, salamını ye-tirmek. [Qerib:] Məndən Şahsənəmə sən sa-lam elə; Gəlməsə dağıdaram bağı, Ağcaqız. "Aşıq Qerib". Hardagördün, ona salam eylə; Baş əyib qultək, ehtiram eylə. S.Ə.Şirvani.
Salam göndərmək
birisi ile ve ya mektub vasitesile uzaqda olan bir şexse öz dostluq hisslerini bildirmek. Salam vermək
biri ile görüşerken "salam" deyib tebrik etmek. Əsgər daxil olub, salam verir. U.Hacıbeyov. Salam(ını) almaq
salama salam ile cavab vermek. [Derviş:] Salamımı bir qoca ağsaq-qal kişi aldı. A.Divanbeyoğlu. Lətifə [Tahirin] salamını aldı, nə üçün belə gec gəldiklərini soruşdu. M.Hüseyn. // Salam
görüşerken tebrik sözü kimi işlenir. Salam, yoldaşlar! Salam, əziz vətəndaşlar!
◊ Salam atəşi
bax salyut. Salam atəş-ləri isə o qədər də çox ara vermir, bir də uğuldayaraqyeri-göyü titrədirdi. M.Hüseyn. Salama durmaq
hörmet elameti olaraq ayaq üste dayanıb durmaq. [İdris]
.Hərbi sa-lama durub, hadisə haqqında qısa raport verdi. Ə.Memmedxanlı.

SALAMAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.]
Sağ, diri, xe-tersiz-belasız, sağ-salamat. [Qurban:] Sonra yaz ki, mən də, şükür Allaha, sağ və salama-tam. A.Şaiq. [Qendab:] Məzahiri tapıb sala-mat olduğunu bildim. B.Bayramov. □ Sala-mat çıxmaq
sağ qalmaq, diri qalmaq, öl-memek; salamat qurtarmaq. [Ilyasın dayısı:] Tərlan olmasaydı, mən o axırıncı döyüşdən salamat çıxmayacaqdım. Ə.Memmedxanlı. Salamat qalmaq
1) ölmemek, sağ qalmaq, yaşamaq, xilas olmaq, xeterden qurtarmaq. Bir müddət sonra isə Kərimxanın salamat qalan yoldaşları [Xavere] əl tutmağa baş-lamışdı. M.Ibrahimov; 2) bütöv qalmaq, sağ qalmaq, toxunulmaz qalmaq; zedesiz, nöq-sansız olmaq, dağılmamaq. çox çəkmədi ki, gəlinlər gəlib [şairin] daxmasını suvardılar və kəndin salamat qalmış (f.sif.) yeganə çırağını da [şaire] bağışladılar. Ə.Memmedxanlı. Salamat qurtarmaq
bax salamat qal-maq
ci menada. Hələ bu vaxta kimi bir adam onun əlindən salamat qurtarmayıb. "Koroğlu". Odların içinə düşür, çox zaman; Salamat qurtarır ölməz qəhrəman. M.Rahim. Uşaq salamat qurtaranda elə bil dünya bizim olub. Mir Celal.
məc. Sağlam, gümrah. O, sifəti qaraşın, hündür və salamat bir arvad idi. C.Memmed-quluzade.
◊ Salamat qalın!
görüşüb ayrılarken qa-lan adama (adamlara) deyilen elvida ifadesi. Bəlkə bu yerlərə bir də gəlmədim; Duman, sa-lamat qal, dağ, salamat qal. M.Araz. Sala-mat yer qalmamaq
her yeri, her terefi ze-delenmek, yaralanmaq. Şahnigar taqətdən düşmüşdü. Ayaqqabısının dabanı qopmuş, əynindəki paltar didik-didik olmuşdu. Bədə-nində salamat yer qalmamışdı. I.Şıxlı. Sala-mat yer qoymamaq
her yerini, her tere-fini ezişdirmek, zedelemek, yaralamaq, yaxud dağıtmaq, korlamaq, berbad hala sal-maq. [Mehbusi:] Yavaş, Kərimxan, qardaşım, yavaş. Bişərəflər məndə salamat yer qoyma-dılar. M.Ibrahimov.

SALAMATİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] din. Sefere çıxarken salamat gedib-gelmek üçün yoxsullara veri-len nezir; salamatlıq.

SALAMATLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Salamatlaşmaq"dan f.is.

SALAMATLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Görüşüb ayrılarken
(bir-birine) el vererek sağollaşmaq, xudaha-fizleşmek. Bahadır salamatlaşıb troykaya əyləşdi. N.Nerimanov. Camaat hamısı durub Rəşid ilə salamatlaşdı. I.Musabeyov. [Laçın:] Mən salamatlaşıb, əsgərlərin yanına qayıt-dım. H.Nezerli.

SALAMATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Sağlıq, sağ-salamatlıq, ölüm-itim olmama. [Qoca ceyrana:] Qaç! Insandan uzaq olmaq salamatlıqdır. çemen-zeminli. [Şerefoğlu Rüsteme:] Otur görək, deməli, evdə salamatlıqdır. M.Ibrahimov. // Əmin-amanlıq, sakitlik, dinclik. Hər yerdə salamatlıqdır. Təki salamatlıq olsun, hər şey düzələr.
B a x salamati.

SALAM-DUA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax salam. Yaryarın özün istər; Salam-duanı neylər? (Bayatı). [Nured-din Cefere:] Məndən Bahara salam-dua yetir. S.S.Axundov.

SALAMƏLEYKÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

SALAMüNƏLEY-KUM bax salam. [Cümşüd bey:] Salam-əleyküm, qonşu, nə kefdəsən. E.Sultanov. [Hüseynqulu bey:] Məşədi Ibad, salamün-əleyküm, a kişi, bu nə işdir, eşitdim ki, qızın iki adaxlısı vardır. U.Hacıbeyov.

SALAMƏLEYKÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Bataqlıqlarda, rütubetli yerlerde, bezen alaq kimi ekinlerde biten bir bitkinin adı. Salaməleyküm cinsinin nümunələri bataqlıqlarda, rütubətli yerlərdə, bəzən alaq kimi əkinlərdə yayılan çoxillik və ya birillik bitkilərdir. H.Qedirov.

SALAM-KALAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax salam. Salam-kalamdan sonra Pəri xanım soruşdu. "Abbas ve Gülgez".
0 Salam-kalamı olmaq
tanışlığı olmaq, yaxınlığı olmaq. [Kişi:] Mənim lap çoxdan onunla salam-kalamım var. S.Rehman.

SALAMLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Salamlamaq"dan f.is.

SALAMLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Salam vermek, sa-lamla qarşılamaq. Ağsaqqal qocalar qatran çubuqlarını dodaqlarından çəkib, qorxaq nə-zərlərlə bizi salamladılar. H.Nezerli.
məc. tənt. Tebrik etmek, alqışlamaq. Günəş qızıl şüaları ilə sanki azadlığa çıxan adamları salamlayırdı. S.Veliyev.

SALAMLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Salamlaşmaq"dan f.is.

SALAMLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. f. Bir-birine salam vermek. Qoca, əmim oğlu ilə görüşdü, salam-laşdı. S.S.Axundov. // Mec. menada. Onlar salamlaşır aydın səhərlə; Dönürlər geriyə şən nəğmələrlə. M.Rahim.

SALAMSIZ-KALAMSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfSalam ver-
meden, salamlaşmadan; dinmeden, danışma-dan. Qələmi mürəkkəbə batırdım. Salamsız-kalamsız başladım. Mir Celal.

SALAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] Defn günü vefat edenin evi-nin üstünde uca sesle oxunan minacat. □ Sa-lat çəkmək
vefat edenin evinin üstünde uca sesle minacat oxumaq. Bir küçənin içərisində dörd qapının önündə "tabut" qoyulmuş, dörd damda salat çəkilirdi. S.Hüseyn.

SALAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Terevez, yumurta, bezen et ve s. doğranaraq üstüne zeytun yağı, xama ve s. tökülerek hazırlanan soyuq yemek. [Seriyye] stolu bayıra çıxararaq, üstünə salat, göy-göyərti, çəngəl-bıçaq qoydu. İ.Əfendiyev.

SALAVAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] din. Mehemmed pey-ğember ve imamların şenine oxunan dua. Hamının gözü salavat səsi gələn tərəfə ba-xırdı. M.S.Ordubadi. Salavat səsindən qulaq tutulurdu. E.Sultanov. □ Salavat çəkmək (çevirmək, göndərmək, çöndərmək)
dua oxunduqdan sonra sağ eli üze çekme ayini. Bu hindəyuxudan oyanıb öz-özümə bir neçə dəfə salavat çöndərdim. C.Memmedqulu-zade. Ziyafət məclisindəkilər bir səslə pey-ğəmbərə salavat göndərdilər. M.S.Ordubadi.
Mahmud əmi duanın arasında "allahüməs-səlli" deyib, salavat çevirdi. B.Talıblı.

SALÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Sal düzelden usta.
Bereçi.

SALDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Saldırmaq"dan f.is.

SALDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Salmağa mecbur etmek. Molla tülkünün dalınca nə qədər qaçırsa, to-yuğu saldıra bilmir. "M.N.letif."
İki ve ya bir neçe adamı, yaxud heyvanı qızışdırıb bir-birinin üstüne hücum etdirmek, salışdırmaq. [Müşavir:] Min zəhmətlə bunları bir-birinə saldırmışıq. P.Makulu.
Tikdirmek, bina etdirmek, düzeltdir-mek.
.Bir neçə mərdümazar adamlar məscid bağında istəyirlər, bir imarət saldırsınlar və orada bir məktəb açsınlar. C.Memmedqulu-zade. [Cenneteli ağa:] Oranı mən, orada olanda istəyirdim bağ saldıram. N.Vezirov.
Döşetmek, yere serdirmek. Evə palaz saldırmaq.
Molla Irandan gəbələr aldırmış; Otağına, eyvanına saldırmış. A.Sehhet.
məc. dan. Qenaet ederek yığmaq, top-lamaq; dala atmaq. Maaşdan bir az saldır-maq.
Hacı Rüstəm burada da çalışırdı ki, bir neçə şahı, heç olmasa bir neçə qəpik sal-dırsın. Ə.Haqverdiyev.
Qoydurmaq. Dalına banka saldırmaq. Zəli saldırmaq.
[Geldiyev:] "Soyuqlamı-şam"
deyə neçə dəfə küpə saldırdı. Mir
Celal.

SÄLDO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] Mühasibatda: medaxil ile mexaric (debet ile kredit) arasında olan ferq, qalıq.

SALEH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] köhn.
Yararlı. Dedim: saxla məni, qul olum sənə; Qardaş yox, saleh oğul olum sənə. A.Sehhet.
İxtiyarı olan. Saleh mindi qara nər; Sü-sən, sünbül, qaranər; Doğsa günəş camalın; Şah dağından qar ənər. (Bayatı).
Dinin emrlerine uyğun hereket eden. Əməlləri saleh olmayanları; Orda özün kimi üryan görərsən; Qaynar tiyanlarda büryan görərsən. M.Müşfiq.