Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TUŞLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tuşlanmaq"danf.is.

TUŞLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Nişan alınmaq, nişan-lanmaq, tuşqullanmaq, yöneldilmek. [Sefer:] Stolun üstündə parlayır naqan; Düz mənə tuşlanır bu ara lülə. N.Xezri.

TUT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ağ, qara növleri olan xırda, şireli meyve ve onun ağacı (ağ tut şirin, qara tut ise turşmeze olur). Tut çırpmaq. Tut qurusu. Tut doşabı.
[Allahverdiyev:] Tut bəhməzi bişirtdirərik. Ə.Əbülhesen.

TUTACAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyin tutulacaq yeri; deste, qulp, tutqac. Pəri nənənin qılçaları tit-rədi, o, qapını tutacağından çəkdi. S.Rehimov. Sirat əli qapının tutacağında olduğu halda
. baxdı. Ə.Əbülhesen.
Əl tutmaq üçün körpünün ve s.-nin yan-larına vurulan taxta ve s. meheccer. Balko-nun tutacağı. Pilləkənin tutacağı.
Buruğa yalnız bir tərəfdən tutacağı olan ensiz bir körpü uzanmışdı. Y.Əzimzade.
İsti şeyleri götürmek üçün kiçik döşek-çe; tutqac. Gözəl tutacaqla çayniki götürüb, stəkanlara süzəndə Həbib otağın qapısını döydü. Ə.Veliyev. // İsti tava ve s. götürmek üçün alet; tutqac. Tutacaqla tavanı götürmək.
məc. Behane, belge, delil.
.[Kişi] bəha-nəni əldə tutacaq edib, övrəti beş-on gün sa-lır kötəyin altına, axırda da övrət cana doyan-dan sonra çıxıb qaçır. C.Memmedquluzade.

TUTAQ(KI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tutalım ki. [Memmed-hesen emi Meşedi Oruca:] İndi mən gedib, tutaq, ziyarət edib gəlmişəm evimə, sən nə deyirsən, gəlməzsən mənim görüşümə?.. C.Memmedquluzade. [Carçıyev:] Mən, tutaq ki, avantüristləri müdafiə edirəm, bəs sən kimi müdafiə edirsən? İ.Hüseynov.

TUTAQLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tutaqlaşmaq"dan f.is.

TUTAQLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tutaşmaq.Xırman-çıların gəldiyini görən Alo ürəklənərək özü-nü qaratikan kollarının başından tulladı. Bir az keçmədən o, cöngə ilə tutaqlaşdı. S.Rehi-mov.

TUTALIM(KI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ara s. Deyek ki, ferz edek ki, bele hesab edek ki. Tutalım, çox ağıllı tacirsən; İş aparmaqda xeyli mahirsən. A.Sehhet. [Əbdürrehman bey:] Deyim ki, gəl mənim qızımı al, tutalım ki, dedim, axır alar-mı? N.Vezirov.

TUTAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir defede ve birden tutulacaq miqdar. Bir tutam ot.
[Molla Nesreddin:] Padşah mənim bir tutam saqqalımı bir arşın görəndə onun kəndxudası da əlli pud taxı-lımı beş yüz pud görər də. "M.N.letif."

TUTAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Güc, qüvvet, taqet, teper. [Əzi-min] nə ayaqda durmağa halı, nə danışmağa tutarı vardı. A.Şaiq. Verdin öz ömrünü şeirə, sənətə; Qaynar gözlərində qalınca tutar. O.Sarıvelli.

TUTARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif
Əsaslı, yerli-yerinde, sü-butlu, inkaredilmez, hedefe düşen, düzgün, deqiq. Tutarlı sübut. Tutarlı cavab.
Lakin bir adamı yıxmaq üçün tutarlı bir bəhanə də lazımdır. Mir Celal. Vəkilin tutarlı dəlillərini; Eşidib, az qalır, qalxıb əl vura. B.Vahabzade.
Berk, möhkem. Tutarlı zərbə.
Uşaq [Əkberin] baldırına tutarlı bir çubuq çəkib gülə-gülə qaçdı. Mir Celal.

TUTARLILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tutarlı şeyin xassesi, tutarlı olma; sübutluluq, esaslılıq. Sübutların tutarlılığı.

TUTARSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tutarı olmayan, sübutsuz, delilsiz, esassız. Tutarsız sözlərə inanan ol-maz; Gərək uyğun gələ sözünlə işin. İ.Soltan.

TUTARSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sübutsuzluq, esassızlıq, delilsizlik.

TUTAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qalın, sıx, yaxın, bitişik. Eloğ-lu kəndindən fərqli olaraq, Dağətəyi də Şahlı kimi qalın və tutaş meşəliyin əhatəsində idi. S.Rehimov. Şəkər islanmış tutaş kirpiklərini qaldırıbLeylanın
. üzünə baxdı. B.Bayramov.

TUTAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tutaşmaq"dan f.is.

TUTAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Vuruşmaq, döyüşmek, ya-xalaşmaq, dalaşmaq, qovğa etmek, höcetleş-mek. Vəziyyətdən aydın idi ki, Orucov alman kəşfiyyatçısı ilə tutaşmışdır. Mir Celal. [Sefer:] Buna şübhən varsa, gəl bir tutaşaq; Ağzın süd qoxuyur, uşaqsan, uşaq. S.Rüstem. // Müba-rize aparmaq, döyüşmek, mübarize etmek. Doğrudur, Vahid adi bir tələbə idi, Gəldiyev ilə tutaşmağa tabı gəlməzdi, lakin bir adamı yıxmaq üçün tutarlı bir bəhanə də lazımdır.
Mir Celal.

TUTÇULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kend teserrüfatının, yar-paqları barama qurdu üçün yem olan tut ağac-ları ekib-becermekle meşğul olan sahesi. Tutçuluğu inkişaf etdirmək.

TUTDURMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tutdurmaq"dan f.is.

TUTDURMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Yaxalatmaq, hebs et-dirmek, hebse saldırmaq, tutulmasına sebeb olmaq. [Şöle xanım:] Xan [Teymur ağanı] axtardır ki, tutdursun, öldürsün. M.F.Axund-zade.

TUTHATUT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kütlevi miqyasda aparılan hebs.

TUTQAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tutacaq. Körpünün tutqa-cından tutmaq. çayniki tutqacla götürmək.
O gənc qadın, əri olan otağın qapısında bir əli tutqacda
.durmuşdu. İ.Əfendiyev.

TUTQUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Batqın, batmış, batıq (ses haqqında). Mərsiyəxan
. bir neçə nərə çəkib, tutqun səsi ilə çığırdı. çemenzeminli. Tutqun kal səsilə telefon yenə;
Dur gəl, sözüm var-dır!
deyir Hüseynə. M.Rahim.
məc. Qemli, kederli, meyus, perişan, qemgin, qaşqabaqlı. Tutqun üz. Tutqun görü-nüş.
Tutqun, məhzun sima ilə sakit, şirin yat-mışdır; Döşündəki az yaradan qan fəvvarə atmışdır. A.Sehhet. Cəlal dəyişmişdir, Cəlal tutqundur; Xəyalı dağınıq, fikri uçqundur. S.Vurğun.
Açıq olmayan, buludlu. Tutqun hava. Gö-yün üzü tutqundur. // məc. Kederlendirici, cansıxıcı, darıxdırıcı.
.Getdikcə hava sərtlə-şir, tutqun payız ruzgarı sərt bir qışa çevril-məyə başlayırdı. S.Rehimov. Hava tutqun olan kimi Əziz də bikef idi. Ə.Veliyev.
məc. üstüörtülü, aydın olmayan, dumanlı, anlaşılmaz. Tutqun iş.
[Behlul:] Düşünməli, bir çox tutqun mətləbləri aydınlaşdırmalı ol-dum. B.Bayramov.
Zeif, ölgün, donuq. Yağışın arasında kü-çələrdə yanan elektrik işıqları tutqun bir ziya nəşr edirdi. S.Hüseyn. çırağın tutqun işığında [Qaragünenin] iri, ətli üzündəki çopurlar daha dərin görünürdü. M.Rzaquluzade.
məc. Gergin, qızğın. İşin ən tutqun vaxtı, yorğun və əzgin bir halda hisli-paslı paltarın içində Nadiryatmaq üçün evə gəldi. B.Talıblı.
Açıq olmayan, tünd (reng haqqında). [Boz Ukrayna qaramalı] əsasən boz, gümüşü, yaxud tutqun polad rəngindədir, belində uzu-nu ağımtıl zolaq vardır. "Qaramal".

TUTQUNLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tutqunlaşmaq"dan f.is.

TUTQUNLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Tutulmaq, tutqun
olmaq, qaralmaq. Göyün üzü getdikcə tutqun-laşır, hava tutqunlaşmışdı, narın qar yağırdı.
Rengi qaralmaq, tündleşmek. Yağlı boya ilə işlənmiş bədii və köhnə əsərlər tutqunlaş-dıqda üzərlərinə lak çəkirlər. A.Qazıyev.
məc. Tutulmaq, pozulmaq, pert olmaq. Zeynəbin
.ağüzü tutqunlaşdı. M.İbrahimov. Murad qaşlarını çatdı, üzü birdən-birə tut-qunlaşdı. İ.Əfendiyev.