Multilingual Turkish Dictionary

DAL

DAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bedenin boyundan tutmuş omba sümüyüne qeder olan arxa hissesi; kürek. Küçə ilə bir hambal, bir tay dalında keçir. C.Memmedquluzade. // Heyvanların beden-lerinin yuxarı hissesi, beli. Qatırın dalına yük yükləmək. Atın dalına minmək.
Əks teref, bir şeyin geri terefi, qarşı te-ref. Xavər taxtanın dalında gizlətdiyi şəkli gətirib uşağa verdi. M.İbrahimov. Sədr sto-lun dalında oturmuşdu. Ə.Veliyev. Ayaz atın ayağı altında qalmamaq üçün güclə özünü ağac dalına verə bildi. Ə.Memmedxanlı.
sif. Dal terefde olan. Dal cərgə. Dal otaq.
.Həbib bəy hirslə dayandı və dal sı-rada oturmuş yekə bir oğlana acıqlandı. S.Rehman.
məc. Aqibet, son, netice. O, siyasi işə hərgiz də qarışmaz, çünki; özü çox yaxşı bilir ki, bu işin dalı nədir. M.Ə.Sabir. // Ard, mabed, gerisi, dalısı. Dalı gəlir. Dalı var.
Kəndə çatdığı üçün Ikram söhbətin dalını eşidə bilmədi. Ə.Əbülhesen.
Geri. Həsən kişi Qulunun qolundan tu-tub dala (z.) qayıtdı. M.İbrahimov. □ Dal ayaq(lar)
dördayaqlı heyvanların dal te-refdeki iki ayağı. At fınxırıb iki dal ayaq-larının üstə göyə qalxdı. "Koroğlu".
◊ Dal çevirmək
meqsedine çatdıqdan sonra bir şeyden qaçmaq, üz döndermek, nankorluq etmek. Yoldaşa dal çevirmək.
[Ceyran:]
.Mənim ərim vətənə dal çevirmə-yib. Ə.Əbülhesen. Dal gün
sonra ola bile-cek çetin vaxt, pis gün, ağır gün. Həmişə çay kötük gətirməyəcək. Dal günə bir şey at. Ə.Əbülhesen. Dala (dalı) düşmək
bax dala qalmaq. Mülki-cahanda, Seyyida, xatəmi-aşiqan mənəm; Nöqteyi-əvvələm, vəli növbədə dalə düşmüşəm. S.Ə.Şirvani. Osmanlıların ümumən dalı düşməsinə
. üç səbəb var; ikisi bizə əyandır, amma biri Allahın yanındadır. C.Memmedquluzade. Dala atmaq
1) geri qalmağa sebeb olmaq, geriye atmaq, gecikdirmek, lengitmek. Xəstəlik onun işini xeyli dala atdı; 2) məc. qenaet edib saxlamaq, yığmaq, gelecek üçün ayırıb saxlamaq (pul ve s.). Dala bax-madan
üzünü dala çevirmeden, birbaşa,
tez, süretle. Indi o yüyürür dala baxmadan; Bayaq yüyürmürdü, o sürünürdü. B.Vahab-zade. Dala çəkilmək
1) geri çekilmek. Fazil dala çəkilib əlini gözlərinin üstünə qoydu.. Ə.Haqverdiyev; 2) sözünün üstünde durmamaq. Ballı peşmançılıqla dala çəkildi. Ə.Əbülhesen. Dala durmaq
1) iştirak et-mekden boyun qaçırmaq, özünü kenara çekmek, iştirak etmemek; 2) sözünü geri almaq. Dala getmək
1) getdikce zeifle-mek, pisleşmek, düşkünleşmek. Xəstələnib, gün-gündən dala gedir; 2) b a x dala qal-maq. Dala götürmək (sözünü, vədini)
- geri almaq, geri götürmek. Dala qalmaq
- geride qalmaq, ireli getmemek, inkişaf et-memek. Amma nə edəsən ki, dala qalmışıq. M.S.Ordubadi. Dalda demək (danışmaq)
birinin dalınca, özü olmadığı halda haq-qında söz demek, qeybetini etmek. Dalda qalmaq
geride qalmaq. Dalda qoymaq
- geride buraxmaq, ötmek, ötüb keçmek. Dalı kəsilməmək (üzülməmək)
ardı ke-silmemek, bitmemek, qurtarmamaq. Qoşu-nun dalı üzülmürdü. Dalına almaq
apar-maq üçün öz arxasına qoymaq. Dalına çat-maq
aparmaq üçün dalına yığmaq, yükle-mek. Dalına düşmək
1) teqib etmek, ar-dınca düşmek. [Şamama Cadu:] Bu gündən düşərəm onun dalına. Ə.Haqverdiyev; 2) elde etmeye çalışmaq, bir şeyin qeydine qalmaq, tedarük etmek. Yağdan sonra düyü tədarükünün dalına düşürlər, çünki plov dü-yüsüz olmaz. C.Memmedquluzade. Dalına minmək məc.- özüne tabe etmek, istediyini etdirmek. Dalına vermək
1) aparmaq üçün şeyleri birisinin dalına yüklemek.
.Qoca kəndli arabadan taxıl kisələrini fəhlələrin dalına verirdi, onlar da anbarlara yığırdı-lar. S.S.Axundov; 2) məc. dan. birini qızış-dırmaq, yaxud bir şeyi boynuna qoymaq üçün onu yalandan teriflemek. Dedi pişik:
- Vermə mənim dalıma; çünki bələdsən mənim əhvalıma. S.Ə.Şirvani. Dalına-qaba-ğına baxmaq
ehtiyatlı olmaq, her terefi yoxlamaq, öyrenmek, götür-qoy etmek. Dalında durmaq
kömek etmeye hazır ol-maq, himaye etmek, müdafie etmek. Dalını dağa söykəmək
bir şeye ve ya bir adama arxayın olmaq, heç bir şeyden qorxmamaq.
Dalını yerə vermək
meğlub olmaq, ba-sılmaq, teslim olmaq. Dalını-qabağını dü-şünmək (fikirləşmək)
bax dalına-qabağına baxmaq. Biz müsəlman tayfası bir sözü danışanda heç o sözün dalını-qabağını fikirləşmirik. C.Memmedquluzade.

DAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. şair. Ağacın ilk şaxesi, böyük budağı; ümumiyyetle, budaq. Yanağı lalə-sən, qaməti dalsan; Ağzı şəkər, dili-dodağı balsan. M.P.Vaqif. Təbiət bəzənərdi xələt geyib çiçəkdən; Dallar yarpaq açardı atlaz kimi ipəkdən. M.Rahim.

DAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Əreb elifbasındakı u ("d") herfinin adı. // məc. Hemin herf kimi eyri, bükülü, bükülmüş (adeten klassiklerde ve aşıqların dilinde). □ (Əlif) qəddi (beli) dal olmaq
beli bükülmek, eyilmek. Başım üstə qanım içən cəlladım; Sağ əlində əlif qəd-dim dal oldu. Qurbani. Həsrətindən əlif qəd-di dal olub; Mat qalıbdır, şirin dili lal olub.
M.P.Vaqif.

"DAL" IN Other Languages

DAL : Azerbaijani English Dictionary

i.
back; dalı üstə yıxılmaq to fall* on one;s back; dalı üstə üzmək to swim* on one;s back;
[dal hissə] hind[er] part, back; [oturacaq] buttocks, posterior; [heyvanlarda] rump; [atda] hindquarters; % bir kəsə dal çevirmək to turn one;s back on smb

DAL : Az Turkish Farsi

شاخه ی درخت
ترکه
در تشبیه به معنای خمیده قامت
پشت
پشت سر
عقب
دنبال
قفا
دنباله
بقیه
آخر
عاقبت
پشتی
عقبی

DAL : Turkish Turkish

ağacın gövdesinden ayrılan kollardan her biri

DAL : Turkish Turkish

ir bilimin, bir etkinliğin, bir örgütlenmenin belli bir bölümü, kol, alan, °branş, °saha

DAL : Turkish Turkish

canlıların bölümlenmesinde, sınıfların bir araya gelmesiyle oluşan birlik, °şube

DAL : Turkish Turkish

arka, sırt

DAL : Turkish Turkish

kol

DAL : Turkish Turkish

omuz, omuzbaşı

DAL : Turkish Turkish

çıplak, yalın

DAL : Turkish Turkish

zaman belirten sözcüklerin başına getirildiğinde sözcüğün anlamını güçlendirir

DAL : Turkish Risale

Ağacın ilk verdiği kol. * Kur'ân hattiyle yazılan () harfinin okunuşu (Ebcedi değeri dörttür.) Noktasız olduğundan "dâl-i mühmele" de denir

DAL : Ottoman Turkish

"""Yaban sediri"" denen bir ot."

DAL : Turkish Turkish Hukuk

Davet eden, sebep olan

DAL : Turkish English

n. branch, bough, twig, ramification, subsection, offshoot, arm, offset

DAL : Turkish German

Ast, Zweig; Abteilung

DAL : Turkish French

anche [la], embranchement [le]

DAL : English Turkish Haberlesmesi

(Dedicated Access Line, Adanmış Erişim Hattı)
Anahtarlamasız müşteriden taşıyıcıya çekili hat