Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QUVARLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quvarlanmaq"dan f.is.

QUVARLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. üreklenmek, ferehlenmek. Bəxtiyar tüfənglə vermədən ara:
Ya mən ölməliyəm, ya siz!
deyirdi; Cəlal quvarlanıb nəşə yeyirdi. S.Vurğun.

QUYLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quylamaq"dan f.is.
QUYLAMAQf.
Bax quyulamaq. öləni quylamışıq, öldürəni danlamışıq.. Ə.Nezmi.
Qoymaq, soxmaq. Sona dizlərini ota quylamışdı. Mir Celal.

QUYLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quylanmaq"dan f.is.

QUYLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Girmek, batmaq. Ey tir-
mə rəxti-xab içinə quylanan dadaş! Getsə vətən, vətənlə gedər istirahətin. M.Möcüz. Körpü elə tikilməli idi ki, maşınlar onun üzə-rindən keçərkən təkərlərin yarısı suya quy-lansın. Ə.Sadıq.

QUYMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yağda bişirilerek bal ve ya şekerle yeyilen xemir xöreyi. Quymaq un-dan bişirilən qatı sıyıqdır.
Əriştə bəylər aşı; Quymaq onun yoldaşı. (Ata. sözü). Balaca nəvəsinin eşqi ilə çırpınan Sərvinaz arvad, quymaq çalanlara göz yetirir, sonra da uşa-ğın təhər-töhürünə baxırdı. M.Hüseyn.

QUYRUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Heyvanların çoxunun be-denlerinin qurtaracağındakı müteherrik tö-reme, yaxud heyvanın bedeninin getdikce nazikleşen dal hissesi. At quyruğu. Əqrəb quyruğu. Balıq quyruğu.
Bir həyətdə on iki-on üç yaşında bir
. uşaq pişiyin quyru-ğuna ip bağlayıb, həyətin o tərəfinə qaçırdı. C.Memmedquluzade. // Qoyunların beden-lerinin qurtaracağındakı et halında olan yağ kütlesi. Qoyun quyruğu. Qoç quyruğu. □ Quyruq yağı
qoyun quyruğunun eridilmesinden çıxan yağ. // Quşların be-denlerinin qurtaracağındakı uzun ve ya qısa lelek topası. Xoruz quyruğu. Qırqovul quy-ruğu. Tovuz quyruğu.
Uçucu aparatların dal hissesi. Təyya-rənin quyruğu.
Hereket eden (yeriyen) bir şeyin axı-rıncı, en arxadakı hissesi. Qatarın quyruğu. Sürünün quyruğu göründü. Dəstənin quyruğu.
// məc. Axır, axırıncı. [Qurban:] Namərdlər, alçaqlar, nə qədər ki, quyu dərinləşməmişdi, mən baş idim, onlar quyruq. A.Şaiq. // ümu-miyyetle, bir şeyin qurtaracağı, son hissesi.
dan. Növbede durmuş adamlar sırası.
məc. Bir adamın arxasına düşüb ondan
ayrılmayan adam haqqında; elaltı. □ Quy-
ruq olmaq
daim birinin dalına düşüb, on-
dan el çekmemek. // məc. dan. Bir adamın
dalınca, ya yanınca gelen adam.
0 Quyruğu qapı arasında qalmaq
bil-meden gire düşmek, işi dara düşmek, çetin ve çıxılmaz bir veziyyetde qalmaq, ne ede-ceyini bilmemek. Quyruğu qapı arasın-dan çıxmaq
girden qurtarmaq, çetin ve çıxılmaz veziyyetden qurtarmaq, daha baş-qasından asılı olmamaq. Quyruğun qapı ara-sından çıxıb, daha bizi saymazsan. M.Hüseyn. Quyruğu paçada olmaq
çekinmek, qorxa-qorxa dolanmaq; qeribliye düşerek qısınmaq. Quyruğu tələdə qalmaq
bax quyruğu qapı arasında qalmaq. Quyruğu tələdən çıxmaq
bax quyruğu qapı arasından çıxmaq. Quyruğunu basmaq
bir here-ketle, ya sözle birine toxunmaq, sataşmaq. Quyruğunu belinin tirinə qoymaq
lov-ğalanmaq, teşexxüs satmaq, etina etmemek, saymamaq, meydan oxumaq, istediyini et-mek. Quyruğunu düyünləmək
möhkem durmaq, her bir ehtimala qarşı hazır olmaq, hazır durmaq. Quyruğunu eşmək
1) qaç-mağa hazırlanmaq; 2) b a x quyruğunu belinin tirinə qoymaq. Quyruğunu əldən buraxmaq (vermək)
elden çıxarmaq (ele keçmiş şeyi). Quyruğunu tapdalamaq
acışdırmaq meqsedi ile sözle ve ya here-ketle birine dolaşmaq, sataşmaq, öceşmek. Quyruğunu tutmaq
1) birden ele ke-çirmek, girine keçirmek; 2) ardına düşmek, teqib etmek, izlemek. Quyruq bulamaq
1) yaltaqlanmaq, yaltaqlıq etmek. [İsmayıl] molla olsa da çox nadürüst bəndədir. Sra-ğagünəcən bizim kənddə quyruq bulayırdı. P.Makulu; 2) yaltaqlıqla ve s. yollarla tedbir görmek, iş görmek, aralığa girmek. [Ağa Merdan:] İndi durum gedim, məhkəmədə olan haşiyənişinləri püxtə və amadə edim ki, sabah mürafiə vaxtında bəqədri-lüzum quy-ruq bulasınlar. M.F.Axundzade. Quyruq doğmaq (esli: quyruq donmaq)
yay fes-linin yarıdan keçdiyini bildiren ifadedir. İki
ay, artıqbaşı iki ay yarımdan ziyadə dağda qalmayıb, quyruq doğandan sonra, yəni iyu-lun iyirmi beşindən, yainki avqustun əvvəllə-rindən başlayırlar arana köçməyə. F.Köçerli. Köçəri dili ilə deyilsə, "quyruq doğub" ha-valar sınandan sonra, bu yaylaqların adam-ları bir-bir yerindən tərpənər,
. köç üzü-aşağı enərdi. S.Rehimov. Əntiqə yazbaşı yox, yayın axırlarında, "quyruq doğandan" sonra gəlmişdi. Mir Celal. Quyruq ələ ver-məmək
aradan sovuşub çıxmaq, ele keç-memek, tutulmaq qorxusundan hiyle ve ke-lekle yaxasını qurtarmaq. Quyruq qısmaq
qorxub özünü yığışdırmaq, yaxud qaçmaq, ekilmek.
.Qalan iki-üç atlı isə aslan gör-müş çaqqallar kimi, quyruqlarını qısaraq qaçdılar. M.Rzaquluzade. Quyruqda bıçağı sındırmaq
bir işi görüb tamamlamamaq, yarımçıq qoymaq, axıra çatdırmamaq. Quy-ruqda qalmaq
yubanmaq, geriye düşmek, hamıdan geri qalmaq, bir işde axırıncı yeri tutmaq. Quyruqda sürünmək
1) bax quyruqda qalmaq; 2) öz fikri olmayıb baş-qalarının fikri ile oturub-durmaq.

QUYRUQALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İş heyvanlarının quy-ruqlarının altından keçirilen örken ve onun qalın deriden ve ya keçeden tikilmiş quyruq altından keçirilen orta hissesi; paldüm.
sif. Quyruğun altında olan, quyruğun altında yerleşen. Xanı balığında quyruq üz-gəcindən əlavə iki bel üzgəci və bir quy-ruqaltı üzgəci olur. "Zoologiya".

QUYRUQBULAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ve is. dan.
Yal-taq.
İt. [Tarverdi axunda dedi:] Məhərrəmin on beşindən sonra bu kənddə bir quyruqbu-layan tapa bilməzsən. Qantemir.

QUYRUQCUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kiçik quyruq, qısa quyruq, ince quyruq.
Bir şeyin quyruğa oxşar ucu, kenarı, çıxan hissesi.

QUYRUQLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. "Quyruqlamaq"-dan f.is.

QUYRUQLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Quyruğundan tut-
maq, quyruğundan yapışmaq. İti quyruqla-maq. Camışı quyruqlamaq. Noxtasını qırmış atı quyruqladılar.
məc. dan. Tutmaq, ele keçirmek, ya-xalamaq, tutub buraxmamaq.

QUYRUQLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quyruqlanmaq"dan f.is.

QUYRUQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Quyruğun-dan tutulmaq.
məc. dan. Tutulmaq, ele keçirilmek, yaxalanmaq; gire düşmek.

QUYRUQLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Quyruğu olan. Quy-
ruqlu at. Quyruqlu qoç. Quyruqlu heyvanlar.
məc. Arxasında quyruq kimi sallanan hissesi, parçası ve s. olan. Quyruqlu paltar.
0 Quyruqlu ulduz köhn.
bax kometa. Deyirdilər ki, bu gün, yəni ayın
də bir quyruqlu ulduz yerə toqquşacaq və istisinin hərarətindən Yer üzünün məxluqatı tələf olacaq. "Mol. Nesr."

QUYRUQSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Quyruğu olmayan, quyruğu kesik; lümek. Quyruqsuz inək. Quy-ruqsuz tula. Quyruqsuz xoruz. Quyruqsuz kərtənkələ.
is. Cem şeklinde: quyruqsuzlar zool.
böyüdükde öz quyruğunu itiren suda-qu-ruda yaşayan heyvanlar destesi. Su və quru qurbağaları suda-quruda yaşayanların quy-ruqsuzlar qrupuna aiddirlər. "Zoologiya".

QUYU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Su, neft, qaz çıxarmaq ve s. meqsedler üçün silindr şeklinde qazılmış derin ve ya dayaz çuxur. Su quyusu. Neft quyusu.
Ozgəyə quyu qazan özü düşər. (Ata. sözü). Tülkü gəzəndə yıxılıb nagahan; Bir quyuya düşmüş idi bir zaman. A.Sehhet. Nə olsun? Ay fağır kişi! O quyudan bura-yadək lağım vurmuşam. Ə.Haqverdiyev.
0 Quyu qazımaq məc.
birinin yaman-lığına, bedbextliyine çalışmaq, ayağından çekmek, elaltından eleyhine iş görmek. [Ve-zir:] Bu arvad xainlik ilə bunu sevgiyə həml edib, biçarəyə quyu qazır. M.F.Axundzade. Lakin bir çoxları vardır ki, hal-hazırda bizə
. quyu qazırlar. M.S.Ordubadi.

QUYUÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əl ile quyu qazan adam; kankan.

QUYUQAZAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QUYUQAZIYAN is.
Quyu qazımaq ile meşğul olan adam; kankan. [Köh-ne] Bakıda ümumiyyətlə peşəkarlar: bənna, xarrat, dəmirçi, quyuqazıyan
. və sairə çox olardı. H.Sarabski. // Sif. menasında. Quyu-qazan maşın.
məc. Başqasının ayağının altını qazan, onun pisliyine, bedbextliyine çalışan adam.

QUYULAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quyulamaq"dan f.is.

QUYULAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Basdırmaq, quyu kimi bir yere qoyub üstünü torpaqla örtmek, torpağın altında gizletmek, yere gömmek. O pullar ki Zeynəbin ixtiyarında idi, bəzisini Zeynəb yerə quyulayıb gizlətmişdi, bəzisi özgədə idi. C.Memmedquluzade.

QUYULANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quyulanmaq"dan f.is.

QUYULANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Basdırılmaq, tor-paq altında gizledilmek.

QUYULATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Quyulatmaq"dan f.is.

QUYULATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Quyulama işi gör-dürmek.