Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
MƏBƏD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
İbadetgah, ibadet yeri (hansı dinde olursa olsun). Misir məbədləri. Məbəddə ibadət etmək.
məc. Derin hörmet beslenilen yer. Elm məbədi. Incəsənət məbədi.
[Oqtay:] Teatra bir məktəb bəlkə də demək olur. Fəqət bir sə-nət məbədi kimi o daha yüksəkdir. C.Cabbarlı.

MƏBƏDGAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. mebed ve fars.
..gah] bax məbəd. Bizdən yuxarı dağın şəhərə enən tərəfində müqəddəs Davudun məbəd-gahı da vardır. C.Memmedquluzade.

MƏBHUT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Heyran-heyran, çaş-mış halda, heyret içinde.
.Qataryola düşdü və mən də məbhut onun gözdən itənədək da-lınca baxdım. Ə.Haqverdiyev. □ Məbhut qalmaq
heyran qalmaq, teeccüblenmek, çaşıb qalmaq. [Derviş:] Ox dəymiş şir kimi saçlarımı silkələyib, başımı yuxarı qaldırıb, məbhut bir halda qaldım. A.Divanbeyoğlu.
.Şəfiqənin mərmər kimi ay üzündə olan çö-kəklərini gördükdə Cəlil ağa məbhut qaldı və birdən-birə onu sevdi, aşiq oldu. Q.İlkin. Məbhut etmək
heyran etmek, heyretde qoymaq, teeccüblendirmek. Onların arasın-dakı intizam və başçılarına olan hörmət bizi məbhut etmişdi. M.İbrahimov. Məbhut ol-maq
bax məbhut qalmaq. Firidun ma-şından düşüb, göz işlədikcə uzanan bağa, güllüklərə və imarətlərə baxdıqda məbhut olub qaldı. M.İbrahimov.

MƏBLƏĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Miqdar (pul haqqında). Pulun məbləği.
[Allahqulu:] Bu gündən həmin məbləğə on iki saat işləyəcəksiniz. S.S.Axundov. // Pul. [Hakimi-şer:] Onu xə-bərdar elə ki, iki saatdan sonra Hacı Qafur-dan qalan məbləği mən özüm ona təslim edə-rəm. M.F.Axundzade. [Xortdan:] Ağır miq-darda məbləğ cəm edib, Məşədiyə vüsul oldu. Ə.Haqverdiyev.

MƏBUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İbadet, sitayiş edilen şey (Allah, büt, ay, gün, ulduz ve s.). Məbudinə ərz qıldı razın; Bildirdi könüldəki niyazın. Füzuli. Düşüb səcdəyə qıldı əvvəl namaz; O, məbudinə etdi razü niyaz. M.Ə.Sabir.

MƏCAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ədəb. Heqiqi menasında işlenmeyib, oxşarlığı ve münasibeti olan başqa bir menaya oxşadılaraq işlenen söz ve ya ifade; metafora. Seirdə işlədilən mə-cazlar. Yazıçı məcazları çox işlədir.

MƏCAZI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] ədəb. Heqiqi, herfi me-nada deyil, metaforik menada işlenen; meta-forik. Məcazi məna.

MƏCAZİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mecazi menada işlenme, mecazi olma. Mənanın məcaziliyi.

MƏCBUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Zorla bir işe sövq olu-nan, zorla bir işi görmeli olan; naçar. [Yusif Serrac:]
.Mən məcburəm ki, səltənətdən əl çəkib təxtü tacı bir kimsənəyə vagüzar edim. M.F.Axundzade. Tərk etməyə amalını aləm hamı məcbur. A.Sehhet. □ Məcbur et-mək
vadar etmek, zorla bir işi gördürmek. [Xedice:] Hər kəsi özü ilə hesablaşmağı məc-bur edərdi. S.Hüseyn. [Sevinc Mahmuda:] Səni məktəbdən qaçmağa məcbur edən tən-bəllikdir. Z.Xelil. Məcbur qalmaq
bax məcbur olmaq. Mənzil başına çatmadan tramvaydan düşməyə məcbur qaldım. Qante-mir. Məcbur olmaq
vadar olmaq, elacsız qalaraq bir işi görmeli olmaq, bir işi mec-buren görmek. [Qız:] Bəlkə Şirmayı anasın-dan qorxub həqiqəti gizlətməyə məcbur ol-muşdur? M.Hüseyn. Ataş öz ata yurduna qaç-mağa məcbur olmuşdu. Ə.Veliyev.

MƏCBURƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.]
Mecbur olaraq, mecburiyyet altında, zorla, könülsüz olaraq. Fəxrəddin məcburən qapının aslan başından ibarət olan
. çaxçaxını qorxa-qorxa vurdu.
M.S.Ordubadi.
Mütleq, nece olursa olsun. Sabah məc-burən gəlməlisən.

MƏCBURİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Şertsiz olaraq yerine yetirilmeli, qanunen teleb olunan. Məcburi şərtlər. Qərar hamı üçün məcburidir. Məc-buri surətdə.

MƏCBURİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Mecburluq, mecbur olma, zor, güc. Evlənmək istəyən bir qədər peşkəş özü ilə gətirib, bəyin qulluğuna gedib ondan izin almaq məcburiyyətində idi. Ə.Haqverdiyev. Camalı tanıya bilmədiklərini etiraf etmək məcburiyyətində qalan Bülənd
. Nəcmiyə baxdı. Ə.Əbülhesen. MƏCBURLUQ bax məcburiyyət.

MƏCCANƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Meccani olaraq; pulsuz, müfte (olaraq).

MƏCCANİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.] Müfte, pul-
suz, havayı. Məccani bilet. Məccani tamaşa.
.Füqəraları məccani müalicə edir. N.Ve-zirov. Uşaqlarının məccani oxuduğunu da Hüseynə Mirmahmud xəbər vermişdi. S.Reh-man.

MƏCƏLLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Hüququn her hansı bir sahesine aid sisteme salınmış qanunlar toplusu. Mülki məcəllə. Cinayət məcəlləsi. Səhiyyə qanunları məcəlləsi.
köhn. Mecmue, kitab, risale. [Settar-xan:] Mən bir ruznamə və ya məcəllə çıxarıl-masını istəyirəm.. P.Makulu.

MƏCHUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Bilinmeyen, name-lum (məlum eksi). [Xedice] hərəkətsiz göz-lərini məchul bir nöqtəyə dirəyib baxırdı. S.Hüseyn. çünki bəşər daima uçduqca uç-maq istər; Hər gün yeni və məchul bir qapı açmaq istər. M.Müşfiq.
riyaz. Melum olmayan, axtarılan. Məc-hul kəmiyyət.
◊ Məchul feil qram.
hereketin heqiqi icraçısı zahirde olmayan feil.

MƏCHULLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax məchul
ci menada. Məchullu tənlik.

MƏCHULLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Namelumluq; bilinme-me, mechul olma.

MƏCLİS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir mesele haqqında danışmaq üçün düzeldilen yığıncaq, toplaş-mış adamlar heyeti; toplanış, iclas.
.çünki bu bir məclisi-xasdır, ona binaən mənim tərəfim-dən icazət olunur ki, oturasınız. M.F.Axund-zade. Hərzə nə şura və nə məclis bilir; Nə düşünür yaxşı, nə bir pis bilir. M.Ə.Sabir. Qüdrət danışdıqca məclisin sükutu daha da ağırlaşırdı.. M.Hüseyn. // Hemin toplanışın düzeldiyi yer.
Toy, şenlik, yas ve s. bu kimi yerlerde toplanan yığıncaq. Toy məclisi. Şənlik məc-lisi. Təziyə məclisi.
Oxunur məclisdə xoş kəlimatı; Ox kimi bağrını dələr, ağlarsan. M.V.Vidadi.
.Qızlar, gəlinlər də yığışıb gəl-miş,
. gözəl bir məclis düzəlmişdi. M.Rza-quluzade.
Türkiyede ve Iranda qanunverici orqa-nın, parlamentin adı.
.Tehranda məclisi topa tutublar. C.Memmedquluzade. □ Məclisi-müəssisan, yaxud müəssislər məclisi
bur-jua dövletlerinde: esas qanun (konstitusiya) hazırlamaq üçün yaradılan müveqqeti nüma-yendeli orqan. Məclisi-müəssisan seçkilərin-də xalq siyasi firqələr ətrafında toplaş(dı).. S.Hüseyn.
.Milli konqres özünü məclisi-müəssisan elan etdi. M.Ibrahimov.
Teatr tamaşalarının ayrı-ayrı hissesi; perde, şekil. Birinci məclis Rüstəm bəyin evində vaqe olur. ü.Hacıbeyov. Ikinci məc-lis vaqe olur bir balaca otaqda. N.Vezirov.

MƏCMƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Mis ve ya başqa me-taldan düzeldilmiş dairevi yastı iri qab, iri sini. Mis məcməyi. Naxışlı məcməyi.
O gənc kişi bir məcməyi və üzərində bir neçə stəkan çay daxil oldu. T.Ş.Simurq. Gözlərim ixtiyar-sız olaraq məcməyidəki şeylərə tərəf çevrildi. Qantemir.

MƏCMU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bütün, tamam, hamı. Seyyid dolanıb gün təki məcmui-cahanı; Dər-yaları aşdım, dedim, Allah kərimdir. S.Ə.Şir-vani.
riyaz. Yekun, cem. Ədədlərin məcmusu.

MƏCMUƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Meqale, hekaye, şeir ve s. toplusu; jurnal. "Molla Nəsrəddin" məc-muəsi. "Qobustan" məcmuəsi. Məcmuənin yeni nömrəsi.
Bəlkə mən o sözləri götürüb məcmuəmə yazaydım, onda canını hara qo-yardın? C.Memmedquluzade. Sonanın atası
. "Zənbur", "Tuti" kimi məcmuələrdən cür-bəcür məlumatlar oxuyardı. Ə.Əbülhesen.

MƏCNUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [ər.]
Deli, divane. Halı pəjmürdə, sanki bir məcnun; Anlaşılmaz nədir məramı onun. H.Cavid. □ Məcnun et-mək
deli etmek, divane etmek. Məcnun olmaq
deli olmaq, divane olmaq. Məcnun olacaqsan bu təbiətlə nəhayət. H.Cavid.
məc. Aşiq, vurğun, delicesine vurul-muş. Hicrdə müttəsil ümmidi-visal ilə xoşam; Gəlməyib aləmə bir mən kimi məcnun aşiq. Q.Zakir. Niyə bu məcnunu etmiş fəramuş? Nədən ötrü olub biganə səndən? Nebati.

MƏCNUNANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər. mecnun ve fars.
..ane] Mecnun kimi, delicesine, ağlını itirmiş kimi.
.Xavərin babası başıaçıq ola-raq pərişanhal və məcnunanə bir qiyafətdə ağacların arasından çıxar. H.Cavid.

MƏCNUNLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Delilik, divanelik. Məc-
nunluqdu mənə peşə; Düşmüşəm mahala, Maral! Aşıq Əlesger. Eşqdən bu qədər söylə-mək olmaz, Vahid! Mən bu məcnunluğa sevda deməyim, bəs nə deyim? Ə.Vahid.