Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
MƏCRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Suyun axdığı yataq, yol. Inqilab daşqın bir çay kimi məcrasından çıxıb bütün Rusiyanı ağzına almışdı. çemen-zeminli. Yalnız gur çayların məcrası deyil; Təbiət dəyişir, iqlim dəyişir. O.Sarıvelli.
məc. Bir şeyin, hadisenin ve s.-nin inki-şafının gedişi, istiqameti, yolu. Şairin həyat və fəaliyyəti də bu böyük hissin açdığı məcra ilə irəliyə doğru istiqamət almışdı.. Ə.Mem-medxanlı. [Əlikram]
.söhbətin məcrasını özgə səmtə salmağa səy elədi.. B.Bayramov.

MƏCRUH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] köhn.
Yaralanmış, yaralı.
Biabır edilmiş, lekelenmiş.
Etimada layiq olmayan, etibarsız sayılan.
MƏCUN is. [ər.]
Xalq tebabetinde xeste
ve zeif adamlara vermek üçün xüsusi hazır-lanmış xemirvari bir madde, derman.
dan. çox dadlı, lezzetli, canaxeyirli şey haqqında. Xörək deyil, məcundur.
Bax, bu xurma Bağdad xurmasıdı, plovun qarasına qoydur, ye, elə bil ki, məcundur. C.Memmed-quluzade.
.[Firengiz Muxtara:] Ağzının ləz-zətini bilmirsən, [göbeleyin] kababı məcun-dur. B.Bayramov.

MƏCUS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Qedim iranlıların ateş-perestlik dini.

MƏCUSİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Mecus, ateşperest di-ninde olan; ateşperest.

MƏDAXİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "medxel" söz. cemi] Bir idare, ticaret-senaye müessisesi ve ya şexsin bütün geliri; gelir (məxaric eksi). Müəssisənin mədaxili ildən-ilə artır.
Xuda-yar bəy
. əkilmiş zəmiləri özü öz malı kimi biçirdi, döyürdü və mədaxili öz babasından qalan mal kimi gətirib tökürdü evinə. C.Memmedquluzade.

MƏDAXİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gelirli, menfeetli, qa-
zanclı, çoxlu gelir veren, medaxil getiren. Mədaxilli iş.
.[Bir sıra müellimler] məda-xilli sənətlərin və avam nəzərində hörmətli sayılan başqa qulluqların dalısınca gediblər. F.Köçerli.

MƏDAXİLSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gelirsiz, qazancsız, menfeetsiz, medaxili olmayan ve ya az olan.

MƏDAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn. bax orbit.
.Ye-rin kürəsi öz mədarından çıxmayacaqdır. M.Ibrahimov.

MƏDD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
coğr. köhn. bax qa-barma2 (cəzr müqabili).
Əreb elifbasında elifin (" V) "a" kimi oxunması üçün üstüne qoyulan diakritik işare (~).

MƏDDAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. Mübaliğe ile bir adamı ve ya bir şeyi medh ve terif eden; medhname
yazan. Vəsfin etmək üçün sənin tək şahın; Nizami, Xaqani gərək məddahın; Zakirin hədyanı sənə yetişməz. Q.Zakir. [Canbalayev Reşide:] Sən belə məddahlardan olma, bala! İ.Hüseynov.

MƏDDAHLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Meddahın işi; heddin-den artıq terifleme. Məddahlıq etmək.

MƏDD-CƏZR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. coğr. köhn. Deniz suyu-nun vaxtaşırı qalxması ve çekilmesi, artması ve azalması hadisesi; qabarma-çekilme.

MƏDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. mide] anat. İnsanda ve hey-vanlarda qarın boşluğunun yuxarı hissesinde yerleşen hezm orqanı. Mədə ağrısı. Mədə yarası.

MƏDƏALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. anat. Medenin altında olan, medenin altında yerleşen. Mədəaltı vəzi.

MƏDƏCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. anat. üreyin, qan damar-ları ile hereketini nizama salan hissesi.

MƏDƏD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
is. Kömek, yardım, imdad, aman. Müşküldür arizə divandan mədəd. Q.Zakir. [Hecer] əl atıb aynalını bərk-bərk sıxdı:
Səndən mədəd!
dedi. S.Rehimov. □ Mədəd vermək (eyləmək, qılmaq) klas.
kömek eli uzatmaq, yardım etmek, imdada çatmaq. Saqi, mədəd et ki, dərdməndəm! Qəm silsiləsinə paybəndəm. Füzuli. Ol qaşı qibləyə üz sürtmək istər; Mədəd eylə iqbalına Vaqifin.
M.P.Vaqif.
nida. Aman! kömek edin! dada çatın! (çox vaxt "ay" nidası ile işledilir). [Koroğlu:] Nə yorğan var, nə də cecim; Zülüm, ay mədəd, ay mədəd! "Koroğlu". Dost yolunda cəfa çək-dim, can üzdüm; Yetişmədim bir məkana, ay mədəd! Q.Zakir.

MƏDƏDÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. köhn.
Əl tutan, kömek eden, meded olan.
Bir işde başqasına muzdla kömek eden adam; kömekçi. Hər dəfə çörək bişirən vaxt Həlimə xala
. övrət qonşularından özünə mədədçi çağırardı. C.Memmedquluzade.

MƏDƏDÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kömek eli uzatma, kömekçi olma, yardım etme.
Bir işi görmek üçün başqasına muzdla kömek etme; kömekçilik, yardımçılıq. Sevər
. məhəllələrində olan varlıların evində mə-dədçilik edər; çörək yapar, paltar yuyardı.
P.Makulu.

MƏDƏDKAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. meded ve fars.
..kar] klas. Əlden tutan, kömek eden, imdada çatan, yardım eden. A çocuq, get, sənə həq yar olsun; Cümlə halında mədədkar olsun. A.Sehhet.

MƏDƏDKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Kömek etme, yardım gösterme, imdada yetme.

MƏDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yer altından çıxarılan faydalı qazıntı (metal külçesi, mineral ve s.). Mədən çıxarmaq. Yeraltı mədənlər. Mədən suları (tərkibində minerallar olan müalicə suları).
Faydalı qazıntılar, neft ve s. çıxarılan yer. Qızıl mədəni.
Aynanın atası neft mü-həndisi idi, günün çox hissəsini mədəndə ke-çirirdi. İ.Əfendiyev. Babası vaxtilə neft mə-dənlərində fəhləlik etmişdi. M.Rzaquluzade.
məc. Bir şeyin bol olan yeri. Qarabağ xanəndə mədənidir. Ə.Haqverdiyev. // məc. Qoşulduğu sözün ifade etdiyi şeyin bollu-ğunu, çoxluğunu bildirir. [Behram:] Ey Fitnə, sən; Ağıl, kamal mədənisən! A.Şaiq.

MƏDƏNARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Meden erazisi daxi-linde ve ya medenler arasında olan. Yağır mədənarası yollara bir narın qar; Bu yol-larda hələ də onun ayaq izi var. Ə.Cemil.

MƏDƏNÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
köhn. Meden sahibi, medeni olan adam. Neft mədənçiləri.
Araz gülərək istehza ilə:
O zaman biz də mədənçi olarıq!-dedi. A.Şaiq. [Eyvaz:]
.Bizə o lazım-dır ki, işçilərin əməyini udan mədənçilər və gönünü soyan monarxiya və burjuaziya haki-miyyəti alt-üst olsun. C.Cabbarlı.
Medende işleyen fehle. Mədənçi ailəsi.

MƏDƏNİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Medeniyyetce çox inkişaf etmiş, medeniyyetin yüksek derece-sinde olan. Mədəni mühit. Varlı və mədəni həyat. // Cemiyyetde özünü aparma üsul-larına, edeb qaydalarına yaxşı beled olan; terbiyeli. Mədəni adam.
Qadının qarşı-sında 25 yaşlı,
. gözəl, yaraşıqlı, ədəbli, məlumatlı və mədəni bir gənc oturmuşdu.
M.S.Ordubadi.
Medeniyyetle bağlı olan, medeniyyete aid olan. Əhalinin mədəni inkişafı. Xalqlar arasında mədəni əlaqə. Mədəni xidmət.
Əkilen, becerilen (yabanı, cır ziddi). Mədəni bitkilər.
Bəzi yerlərdə meşə öz şək-lini dəyişib, insan tərəfindən salınmış mədəni bir parka bənzəyirdi. H.Seyidbeyli.

MƏDƏNİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Medenden çıxarılmış mineraldan ibaret olan, mineraldan düzel-dilmiş. Mədənigübrə.
.Bu boyaq (umbra) müxtəlif mədəni hissələrin qarışığından iba-rət olan gildir. A.Quliyev.