Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

MÜSTƏMLƏKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İmperialist döv-leti terefinden zorla tutulub istismar edilmiş, siyasi ve iqtisadi istiqlaliyyetini itirmiş ölke.

MÜSTƏMLƏKƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müstemlekeçilik si-yaseti yeriden, müstemleke xalqlarını istis-mar eden (b a x müstəmləkə). Müstəmləkə-çilərin zülmü. Müstəmləkəçilərə qarşı mü-barizə. // Müstemlekesi olan. Müstəmləkəçi dövlətlər.

MÜSTƏMLƏKƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İmperialist döv-letlerinin zeif inkişaf etmiş ölkeleri iqtisadi ve siyasi cehetden özlerine tabe etme, müs-temlekeye çevirme siyaseti. İmperializmin əsas xüsusiyyətlərindən biri müstəmləkəçilik-dir! A.Şaiq.

MÜSTƏMLƏKƏLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Müstem-
lekeleşdirilmek"den f.is.

MÜSTƏMLƏKƏLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Müstemleke halına salınmaq, müstemleke edilmek.

MÜSTƏMLƏKƏLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Müstemle-
keleşdirmek"den f.is.

MÜSTƏMLƏKƏLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Müstem-
leke halına salmaq, müstemleke etmek.

MÜSTƏNTİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İlk mehkeme istin-taqı aparan vezifeli şexs; silistçi. Həmin gün-dən sonra Cavahir müstəntiqin tələbi üzrə həbs edildi. T.Ş.Simurq. Prokuror müstən-tiqlə söhbətinə ara verdi. M.Hüseyn.

MÜSTƏNTİQLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müstentiqin vezi-
fesi, işi; silistçilik.

MÜSTƏSNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
ümumi qaydalar-dan, adi normalardan xaric, istisnalıq teşkil eden. Müstəsna hal. Müstəsna qanunlar. // is. ümumi qaydadan, adi haldan, normadan ke-nara çıxma. Bəzi kəlmələr bu qrammatik qay-dadan müstəsnadır.
Başqaları kimi olmayan, başqalarına ben-zemeyen, misilsiz, görünmemiş, qeyri-adi. Müstəsna ustalıq.
Əlikram müstəsna bir məharətlə lazım olanların hamısının damar-larına bələdləşmişdi. B.Bayramov. // Föv-qelade, özü kimilerden üstün; qeyri-adi, na-dir. Müstəsna gözəllik. Müstəsna musiqi əsəri.
öylə müstəsna gözəlsən kim, sənə yoxdur bədəl. Füzuli.

MÜSTƏSNALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İstisna teşkil etme, yal-nız müeyyen şexse, müeyyen şeye, yaxud hadiseye xas olma. Şəraitin müstəsnalığı.

MÜSTƏVİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
sif. üstü düz, hamar, her terefi bir cür olan. Müstəvi səth.
is. riyaz. İki ölçüsü olan seth. MüSYö [fr.] Cenab, ağa (hörmet elameti olaraq fransıza müraciet etdikde ve ya onun haqqında danışıldıqda işledilirdi). M.F.Axund-zadənin "Müsyö Jordan və Dərviş Məstəli şah" komediyası.
Birinci qəhrəmanımız
. müsyö Qameldir. Qantemir.

MÜŞAHİDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Diqqetle baxma, nezer yetirme, seyr etme. □ Müşahidə et-mək (eləmək)
1) diqqetle baxmaq, göz qoymaq, seyr etmek. Səidə xanım otağının açıq pəncərəsindən bizi müşahidə eləyirmiş. M.Hüseyn; 2) görmek, hiss etmek. [Yaşlı kişi:] Bir neçə saat əvvəl ürəyi xarab olan zaman mən onda qəribə bir hal müşahidə et-dim. S.Hüseyn.
.Kərəmzadə [Selimin] zəif damarını yamanca dəqiqliklə müşahidə elə-mişdi. B.Bayramov.
Diqqetle baxaraq, araşdıraraq öyrenme, tedqiq etme. Heyvanların həyatı üzərində apa-rılan müşahidələr.
Zoologiya dərslərində
əməli iş və laboratoriya məşğələləri, təcrübə, müşahidə və mikroskopla işləmək çox mühüm yer tutur. C.Cebrayılbeyli. Ziynət analığını işığa saldı, müşahidəsini yazdı. B.Bayramov.
□ Müşahidə aparmaq
müntezem göz qoymaqla, diqqet yetirmekle öyrenmek, ted-qiq etmek, araşdırmaq. [Kamil] qayığı sax-latdırıb xırda ada və daşlarda müşahidə apa-rır, fotoaparatla şəkil çəkirdi. M.Süleymanov.
Nezaret etme, göz qoyma, izleme.
□ Müşahidə məntəqəsi
düşmeni izle-mek üçün xüsusi techiz olunmuş gizli yer.
.Mərmi lap müşahidə məntəqəsini ağzına aldı. Mir Celal. Müşahidə məntəqəsində növ-bədə durduğum birinci dəfə deyildir. Y.Əzim-zade.
məc. Müşahide ve tecrübe neticesinde
hasil olan dünyagörüşü. Geniş müşahidəyə
malik yazıçı.

MÜŞAHİDƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Müşahide eden, mü-
şahide aparan, baxan, göz qoyan adam. // Ve-zifesi, ixtisası müşahide aparmaqdan, nezaret etmekden ibaret olan (adam). Rəsədxana mü-şahidəçisi. Hərbi müşahidəçi. // Sif. mena-sında. Müşahidəçi əsgər.
Başqalarının göre bilmediyi, hiss etme-diyi incelikleri, nöqteleri gören, duyan adam. Yaman müşahidəçidir.

MÜŞAHİDƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müşahide etme,
müşahide aparma. Cəfər Cabbarlıda hələ uşaqlıqdan müşahidəçilik qabiliyyəti inkişaf etmişdi. M.Arif.

MÜŞAVİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müxtelif vezife sahib-lerinin adı. Hərbi müşavir. Ədliyyə müşa-viri. // Meşveretçi, meslehetçi. Bu, xanın vəziri və dövlətin müşaviri Molla Pənah Vaqif idi. çemenzeminli. Müşavir doğrudan da [Ağarzaya] bir kağız verdi. Mir Celal. Bu gənc, vəliəhdin müşaviri və Təbriz bəylər-bəyisi idi. P.Makulu.

MÜŞAVİRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir me-selenin birlikde müzakiresi; iclas. İstehsalat müşavirəsi. Umumittifaq müşavirəsi. Dilçilik müşavirəsi.
Söhbət qısa və konkret oldu-ğundan müşavirə tez qurtardı. H.Seyidbeyli.
Bir meseleni götür-qoy etme; meslehet, meşveret. [Zeynal] bu gün özü ilə Mehriba¬nın arasında olan ixtilafı həll
. etmək üçün evində bir müşavirə tərtib etmişdi. S.Hüseyn.

MÜŞAVİRƏBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. müşavire ve fars.
..baz] Tez-tez müşavire (iclas) çağırmağı seven adam; iclasbaz (menfi menada işlenir).

MÜŞAVİRƏBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tez-tez müşavire
çağırmaqla meşğul olma; iclasbazlıq (menfi menada işlenir). Get-gedə kolxozçular Xan-pərinin müşavirəbazlığını lağa qoymağa baş-ladılar. Ə.Veliyev.

MÜŞAVİRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müşavirin vezifesi, işi. [Qoca] özü din xadimi, müfti, vaiz olmaqla qazı yanında müşavirlik də edərdi. "Qabus-name".

MÜŞAYİƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Yanınca getme, ötür-me. □ Müşayiət etmək
1) ötürmek, yola salmaq. [Mehriban] keçən gün [Selimin] töv-siyələrini diqqətlə dinləmiş, onu vağzaladək müşayiət belə etmişdi. S.Hüseyn; 2) bir yere qeder yanınca getmek, beraber getmek. Nü-mayəndələri müşayiət etmək.
Fabrik müdiri də bizi müşayiət edirdi. M.İbrahimov; 3) qo-rumaq, yaxud da yol göstermek, beledçilik etmek üçün yanınca getmek. Generalı mü-şayiət etmək.
Vəliəhd döyüş səhnəsinə daxil olan kimi onu müşayiət edən iki yüz Gəncə at-lıları geri çəkildilər. M.S.Ordubadi.
..mü-şayiəti ilə
1) beraber, bir yerde, yanınca gederek. Qətibə gözəl kənizlər və cariyələrin müşayiəti ilə daxil olub, böyük salonun orta-sında dayandı. M.S.Ordubadi. Teymur şahid-lərin müşayiəti ilə mağazanı gəzməyə başladı. H.Seyidbeyli; 2) mus. oxuyan ve ya solo ça-lanla birge çıxış edib öz çalğısını onların oxu-masına ve ya çalmasına uyğunlaşdıraraq. Nə-hayət, Cimi tarın müşayiəti ilə oxumağa baş-ladı. İ.Əfendiyev. Bir salonda tar-kamança müşayiəti ilə oxunan xoş bir el mahnısının səsi gəlir. M.Rzaquluzade.

MÜŞAYİƏTEDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

MüŞAYİƏTçİ is. Mü-şayiet eden, yanınca geden, ötüren. Osman ağa da, onun müşayiətçisi də bir-birinə bax-dılar. P.Makulu.

MÜŞƏBBƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] köhn. Şebekeli, şe-bekesi olan.

MÜŞƏMBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [esli ər. müşembe] Su ke-çirmemek üçün bir ve ya her iki üzüne xü-susi madde sürtülmüş parça. Ortada, üstünə müşəmbə salınmış stolun üzərində yanan çı-raq ətrafa solğun bir işıq salırdı. S.Rehman. Musa kişi
. masanın müşəmbəsini qaldırıb altına baxdı. Mir Celal. // Müşembeden olan, müşembeden tikilmiş, üzü müşembe olan. Müşəmbə plaş.
[Ağabala] bel kimi iri və bərk əlini kabinənin bozarmış müşəmbə dö-şəkcəsinə vurub deyərdi.. Mir Celal.

MÜŞƏMBƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Müşembelemek"den f.is.