Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NAZIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Nazirliye (
ci menada) başçılıq eden hökumet üzvü. Maliyyə naziri. Maarif naziri.
Nazir onları öz kabinəsində qəbul etdi. S.Hüseyn. Bakıdan nazir kəndə gələndə birbaş maşını sürür tarlaya, kolxoz-çularla görüşür. Ə.Sadıq.
Nezaret eden, baxan, idare eden; in-spektor (
ci menada).
.Günlərin bir günü məktəbin naziri içəri girib uşaqlara deyir.. C.Memmedquluzade. Birdən qapı açıldı, məktəbin naziri (inspektoru) qızarmış bir halda üzərimizə
. elə çığırdı ki, yoldaşları-mızdan bəziləri qorxularından ağlamağa baş-ladı. T.Ş.Simurq.
0 Hazıra (hazırına) nazir
bax hazır.

NAZIRLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Dövlet idaresinin her hansı bir sahesine rehberlik eden merkezi hökumet orqanı, habele hemin idarenin yer-leşdiyi bina, ev. Maarif nazirliyi. Daxili işlər nazirliyi. Nazirlikdə işləmək.
[ümid] sabah nazirliyə gedib əmrini alacaqdı. B.Bayramov.
Nazir vezifesi (bax nazir
ci menada).

NAZ-QƏMZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. naz ve ər. qemze] İşve, süzgün baxış, cilve. Atdı müjgan oxun, keçdi sinəmdən; Naz-qəmzələri canıma düşdü. Aşıq Əlesger. [Almaz:] Canım, bir kəlmə da-nış onlardan, zalım uşaqlarının naz-qəmzəsi adamın əqlini aparır. N.Vezirov.

NAZLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nazlamaq"dan f.is.

NAZLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Əzizlemek, nazını çekmek, oxşamaq, nevaziş etmek. Uşağı nazlamaq.

Ustünə bəzəkli yumşaq taftadan; Alafa çə-kərdi, nazlardı səni. R.Rza.

NAZLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nazlandırmaq"dan f.is.

NAZLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Oxşamaq, nazını çekmek, ezizlemek, nevaziş etmek. [Mirze Cemil:] Ozü də [er] elə adam olsun ki, [Hürünü] quş kimi yemləsin, nazlandırsın. Ə.Veliyev. [Ədhem] Nisəyə yaxınlaşdı, onu oxşamaq, nazlandırmaq xəyalına düşdü. B.Bayramov.

NAZLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nazlanmaq"dan f.is.

NAZLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Naz elemek, işve etmek, naz satmaq. [Koroğlu:] Qarı deyəndə tozla-nır; Gəlin deyəndə nazlanır. "Koroğlu". Sara xanım bu sözdən sonra qara kirpiklərini bir-biri üzərinə tikərək nazlandı.. M.S.Ordubadi. Qarşımda nazlanıb yenə gülürsən; Bilsən gü-lüşlərin nəyə bənzəyir? M.Müşfiq. // Obrazlı teşbehlerde. Nazlandıqca sərin külək; Sahil-lərə sinə gərək. S.Vurğun. Ay gümüş dalğa-larda nazlanır gəmi kimi. N.Refibeyli.

NAZLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şiveli, qemzeli, işveli. Adətdir aşiqin nazlı yar ilən; Arasında belə çəm-xəm olubdur. Q.Zakir. Alagözlü, nazlı dilbər; Elin-dən xəbərin varmı? Aşıq Əlesger. // Ərköyün, erköyün böyümüş. Nazlı qız. // Obrazlı teş-behlerde. Bizə bu nazlı aləm görünərdi qa-ranlıq; Gözəl çalışmasaydıq, gözəl yaşama-saydıq. M.Müşfiq.

NAZLICA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Nazlı"dan oxş. Dolanım ba-şına, ey nazlıca yarım, bəri bax; İşvəli, qəm-zəli, çəm-xəmli nigarım, bəri bax. S.Ə.Şirvani.

NAZLI-DUZLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. İşveli, qemzeli, qanışirin, xoş, şux. Nazlı-duzlu qız. Nazlı-duzlu gəlin.

NAZNAZI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. mus. Ağır templi Azerbay-can oyun havalarından biri.

NAZ-NEMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

NAZü NEMƏT is. [fars. naz ve er. nemet] Tam firavanlıq, maddi ri-fah, seadet. [Alı kişi:] Həsən xan, insan üçün dünyada hər naz-nemətdən şirin şey gözdür. "Koroğlu". [Nüşabe:] Durmayın, şahanə bir süfrə açın; Ortaya hər çeşid naz-nemət saçın! A.Şaiq. // Var, var-dövlet, servet menasında. Dünyanın nazü neməti insan zəhmətinin ba-şındadır,
deyə qoca bostançı öyünürdü. S.Rehimov. □ Naz-nemət içində yaşamaq (bəslənmək, böyümək)
heyatda heç bir şeyden çetinlik çekmemek, firavan heyat ke¬çirmek, xoşbext yaşamaq, var-dövlet içinde beslenmek. Naz-nemət içində bəslənən bəx-tiyarlar; Sanki deyirlərdi ki, yazıq, nəhayətin
nə? M.Müşfiq.

NAZ-NƏVAZIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nəvaziş. [Nadir] ağır və məsul çalışdıqdan sonra gəlib, evdə kim-sənin naz-nəvazişini, mehriban rəftarını gör-mədiyini xatırladı. B.Talıblı.

NEANDERTAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [xüs.] 250 min il önce yaşamış qedim insan.

NECƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Sual meqammda: ne teher, ne cür. Necə getdin? Necə gəlmisən? Onu necə gördün?
[Sona xanım:] Dan yeri ağarıb sabah indicə açılar, bilmirəm necə edim? M.F.Axundzade. [İskender:] Hə... ana, kefin necədir? C.Memmedquluzade. Firidun:
Necəsiniz?
deyə qızın halını sordu.. M.İbrahimov.
zərf Ne derecede, ne qeder (bezen "de" edatı ile). Bura necə sakitlikdir. Bu iş necə çətin işdir. Necə də gözəldir.
əd. Heyret, teeccüb ifade edir. Necə! Qayıtmışdır!.. Necə!Nə dedin? Necə!Bu sözü sən dedin?!
əd. dan.
..kimi. Necə bir dost sənə məs-ləhət görürəm.
◊ Necə yəni
bax necə ki. Necə ki, necə də
1) cümleleri ve ibareleri biri-birine birleşdiren bağlayıcı söz. Müsəlman papaq-larının ağırlığı, böyüklüyü və formaları Molla Nəsrəddinin dostlarına, necə ki, lazımdır, əyandır. C.Memmedquluzade; 2) nece yeni, nece, nece olar ki. Qəribə axmaq olubsan, necə ki, sən məni öz evimə qoymazsan.. İ.Musabeyov. Necə gəldi
telesik, atüstü, başdansovma. Necə gəldi işləmək. Seyləri necə gəldi qoymaq. Necə olmuş olsa
yene de, her halda, buna baxmayaraq. Necə olmuş olsa, o bizim yoldaşımızdır. Necə olursa ol-sun
ne vasite ile (ne yolla) olur olsun; her halda, mütleq. [Zerrintac xanım:] Suşa qa-lasına yola düşməyi, necə olursa olsun "ayrı adamla" görüşməyi qət edirdi. S.Rehimov. Hamı necə, mən də elə
hamının etdiyi kimi, bir cür, bir qaydada, bir sırada. Aslan köntöy-köntöy cavab verdi:
Getmirəm. Hamı necə, mən də elə. M.Hüseyn.

NECƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xüsusiyyet, keyfiyyet. [Rüs-tem kişi:] Sən torpağın necəliyini məndən soruş, bala! M.İbrahimov.

NEÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Əşyanın miqdarını müeyyenleş-dirmek üçün işledilen sual evezliyi: ne qe-der, ne miqdar. Neçə kitab aldın? Bu gün neçə yerə getmisən? Neçə şagirddən dərs soruş-dun?
[Meşedi İbad:] Qardaşoğlu, haqq-hesabımız neçə elədi? ü.Hacıbeyov.
əvəz. Zaman bildiren isimlerden evvel gelerek onların qeyri-müeyyenliyini bildirir. Neçə yüz ildən sonra biz də o məqama çata bilərik. C.Memmedquluzade. Neçə dəqiqə idi, sakitlik bərpa idi. çemenzeminli.
əvəz. "Saat" sözünden sonra gelerek vaxtı öyrenmek üçün sual meqamında işle-dilir. Saat neçədir? Saat neçədə gələcək?
əvəz. çox, çoxlu; bir neçe. [Əlimemmed Vaqife:] Neçə belə bayramlar görək, kefimiz kök, damağımız çağ olsun! çemenzeminli. üstündə ahı var neçə qəribin; çeşməli dağ-ların, sulu dağların. B.Vahabzade.
İs. mənasında. Birden artıq (çox) adam. Şirvanın küçələri; Banlayır beçələri; çağır-dım öz yarımı; Hay verdi neçələri. (Bayatı). Neçəsinin əli dolu; Neçəsinin əli boşdur. B.Vahabzade. [Servnaz:] Hümmət sənin [Şahperi] fitvanla neçələrini gözümçıxdıya saldı? B.Bayramov. □ Bir neçə
bir miq-dar, qeyri-müeyyen miqdarda. Bir neçə adam.
Neçəyədir, neçədəndir şeklinde
qiy-meti ne qederdir, bahası nedir. Kitab neçə-yədir? Parçanın metri neçəyədir?
neçə-neçə zərf Bir çox, çoxlu, bir neçe. Neçə-neçə ölkələr gəzib. Neçə-neçə illər gə-lib keçib. Bu işin neçə-neçə səbəbləri var.
Neçə-neçə qərinələrdən bəri müsəlman elə xəyal eləyir ki, "şeytan" adında onun bir düş-məni var. C.Memmedquluzade.

NEÇƏNCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Əşyanın sırasını müeyyenleş-dirmek üçün sual evezliyi; hansı? Neçənci si-nifdə oxuyursan? Neçənci mərtəbədə yaşayır?
Zərf mənasında. Bir defe deyil, bir neçe defe; çox, tekraren. Neçənci gündür gəlib-gedir. Neçənci dəfədir zəng vurur.

NEÇİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

NEçüN "Ne üçün" sual evezli-yinin şeirde ve canlı dilde işlenen forması. Təəccübəm ki, neçin rəhmə gəlmədin, zalım? Fəraq oduna yaxıb salmısan nə halə məni! X.Natevan. [Mehriban:] Neçin gözləriniz xə-yala daldı? Nə oldu rənginiz birdən saraldı? S.Vurğun.

NEFRİT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. Böyrek iltihabı.

NEFT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yanacaq kimi işledilen, habele bir çox müxtelif mehsullar (benzin, vazelin, parafin ve s.) almaq üçün xammal kimi isti-fade olunan, adeten tünd-qehveyi ve ya qara rengli yağlı mineral maye. □ Ağ neft
yana-caq kimi istifade olunan temizlenmiş neft.

NEFTAYIRAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Neftayırma senayesi iş-çisi. Neftayıranların yarışı. //bax neftayır-ma. [Zerife] sənət məktəbində oxudu, oranı qurtarandan sonra neftayıran zavoda işlə-məyə getdi. H.Seyidbeyli.

NEFTAYIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. Xam nefti üzvi hisselerine ayırmaqla meşğul olan. Neftayır-ma zavodu.