Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
NEŞTƏRLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Neşterle deşmek,
kesmek, yarmaq. Xan Əsliyə həsrət qoydun Kərəmi; Xəncər alıb neştərlədin yaramı. Aşıq Kerem.
məc. dan. Sancmaq, acılamaq. Arı əlimi neştərlədi. // Mec. menada. [Xanperi:] Səndən söz soruşurlar,
. əvvəlcə cavab ver, sonra başla neştərləməyə. Ə.Veliyev.

NEŞTƏRLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Neşterlenmek"den f.is.

NEŞTƏRLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch Neşterle deşil-mek.

NEŞTƏRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Neşteri olan. Neştərli hey-vanlar (arı, əqrəb və s.).

NETTO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.]
Əmteenin qabsız xalis kütlesi.
İtkiler, ayırmalar ve s. çıxıldıqdan sonra menfeetin, büdcenin hecmi.

NEVRALGIYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. neuron
damar ve algos
ağrı] Her hansı bir sinirin ve onun qabığının zedelenmesi neticesinde hemin sinirin keçdiyi yerde emele gelen ağrı.

NEVRIT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. Zede, soyuqdeyme, infeksiya ve s. neticesinde töreyen sinir ilti-habı.

NEVROLÖGIYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. neuron
damar ve logos
elm] Sinir sistemi ve onun xestelik-lerinden behs eden elm.

NEVRÖZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Daxili üzvlerin funksiya-larının, mübadile prosesinin pozulması ve s. şeklinde tezahür eden merkezi sinir sistemi xesteliyi. Urək nevrozu. Umumi nevroz.

NEY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Qarğıdan, qamışdan dü-zeldilen, nefesle çalınan musiqi aleti. ço-banın çaldığı neyin səsi də qoyun mələşmə-lərinə qarışaraq bir musiqi ansamblını xa-tırladır. M.S.Ordubadi. Sahildə ağ yelkənli qayıqda xidmət edən dəstədən ney səsi ətrafa yayılırdı. S.Rehimov. □ Ney kimi (təki)
hezin-hezin, yanıqlı. Bənd-bəndim kəsələr eyləmərəm tərki-fəğan; Qoy nəva ney tək edim ta nəfəsim var mənim. S.Ə.Şirvani. // Qamış,
qarğı.
Qelyanın, çubuğun, müştüyün ağıza salı-nan hissesi, ağızlığı. [Hikmet İsfehani] qəl-yanın neyini əlinə aldı və dodağına yapışdı-rıb xoruldatdı. M.İbrahimov.

NEYBƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] çirkin, kifir, eybecer. Ağ üzdə qara xal ziynətdir, qara üzdə ağ xal
neybət. (Ata. sözü). Az qalır doxsana çatsın yaşı neybət kişinin; Varlığı bağrımı çatlatdı bu heybət kişinin. M.S.Ordubadi.

NEYBƏTLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çirkinlik, kifirlik, eybe-cerlik. [Əlekber:] Yox canım! Qumru hara, belə kifirlik, neybətlik hara! Mir Celal.

NEYÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ney çalan musiqiçi.

NEYISTAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] klas. Qamışlıq, çoxlu qamış biten yer. Uz qoyuram gah neyistan-lara; Bir sürü aslan görürəm, qorxmuram. M.Ə.Sabir. Əsdikcə neyistanə bütün rəşə sa-lır bad; Min nəğmeyi-cansuz edər ol nəğmə-lər icad. A.Sehhet.

NEYLÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ing.] Süni lif növü, habele lif-den toxunmuş parça. // Bele lifden toxunmuş. Neylon kofta. Neylon paltar.
Naznaz atlaz paltarını yığıb, neylon corablarda işıldayan qılçalarını qabağa verərək maşından çıxır. M.İbrahimov.
neyro... [yun.] Sinir sistemine aid mürek-keb sözlerin terkib hissesi; mes.: nevralgiya, nevropotologiya, nevropsixologiya ve s.

NEYRÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] Sinir sisteminin esas funksional ve quruluş vahidi.

NEYSAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax niysan. Biri nökər, biri ağa; Göydən yerə neysan yağa. Aşıq Əli. Dağa qalxır dumanlar; Tez-tez yağır neysanlar.
A.Sehhet.

NEYTRÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. neuter
ne o, ne bu]
kim. Ne turşu, ne qelevi reaksiyası verme-yen. Neytral məhlul.
xüs. Orqanizme ne müsbet, ne de menfi tesir eden (madde, derman ve s. haqqında).

NEYTRALLAŞDIRICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. kim. Ney-tral eden, neytral hala salan, neytrallaşdıran (bax neytral).

NEYTRALLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

kim. "Neytrallaş-dırmaq"dan f.is.

NEYTRALLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. kim. Mehlulun turşu xassesini qelevi, qelevi xassesini ise turşu vasitesile yox etmek.

NEYTRALLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Neytrallaşmaq"dan f.is.

NEYTRALLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. kim. fiz. Neytral hala keçmek, neytral olmaq (b a x neytral).

NEYTRÖN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. neutum
ne o, ne bu] Atomun nüvesinin terkibine daxil olan elek-trik yükünden mehrum hissecik.

NƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sual əvəz. Bu ve ya diger eşyanı, veziyyeti, halı, hadiseni müeyyenleşdirmek üçün sual meqamında işledilir. Nə dedin? Nə olan işdir? Nə olub? Bu nə evdir?
əvəz. Tesdiq bildiren feillere inkarlıq me-nası verir. [Uğur:] Səndənyaxşılıqdan başqa nə görmüşəm? İ.Əfendiyev.
əd. Danışan şexsin bir şeyden memnun-luğunu, o şeyin üreyinden olduğunu bildirir. Nə ürəyimdən dedin? Nə yaxşı əsərdir? Qız nə qız?
Qədir yenə də əyilib baxırdı. Dərə nə dərə! Mir Celal.
Cem şekilçisi ile: "her şey", "her ne istesen" menasında. Burada nələr yoxdur. O səndən nələr dedi.
Bu yoldan gələr, keçər; Ahular mələr, keçər; Oğulsuz anaların; Qəl-bindən nələr keçər. (Bayatı). Nələr bitmir, nə-lər yoxdur torpağımızda. S.Rüstem.
Şexs evezliklerinden sonra gelerek on-lara inkarlıq menası verir. Ona nə. Sənə nə.
[Növbetçi:] Mənə aid bir şey yoxdur. Səhər stansiyası satıb, mənə nə? Mir Celal.
çıxışlıq halında "niye", "ne üçün", "ne sebebe", "niye göre", "neden" suallarını evez edir. Əzizim, qandı ürək; Yar sözün dandı ürək; Sirin şərbət içirtdin; Nədən bəs yandı ürək? (Bayatı).
"İse" qoşması ile qeyri-müeyyenlik bil-dirir. Təcrübəli Fərhadoğlu vurnuxur, nə isə qəti bir qərara gələ bilmirdi. S.Rehimov. Əbil Qənbərovun çıxışı
. adamlarda nə isə bir donuqluq əmələ gətirdi. Ə.Veliyev.
"Var" sözü ile "heç ne", "heç zad" me-nası verir. Meyvəsiz bağda nə var? Bəhrəsiz tağda nə var? Məcnun xəyallı könlüm; Leyli-siz dağda nə var? (Bayatı).
Xeber şekilçisi ile "nedir?" formasında sual kimi işlenir. [Ata:] çarəsiz mağaraya girdim, bir də ağır bir xorultudan gözlərimi açdım:
Bu nədir? Məndən başqa burada adammı var?
dedim. A.Şaiq. Səlim indi Mehribana sanki iəlsəiə dərsi verirdi: həyat nədir, ölüm nədir
onu anladırdı. S.Hüseyn.
◊ Nə bilim
deye bilmerem, bilmirem. [Qedir:] Ay bəy, Məşədi Ələkbər deyir, nə bilim, yüzbaşı özü də bizə baxır. Mir Celal. Nə borcuma (borcuna), nəyimə (nəyinə) gərək
bax nə borcum(a), nə borcun(a), nə borcumuzdur, borcundur ("borc"da). Nə çarə
bax çarə.
..Nə desən çıxar
xatakar, pis emelli adam haqqında. [Sona:] Hə, onlardan nə desən çıxar. Ə.Əbülhesen. Nə deyim
bax demək
Nə əcəb
bax əcəb. Sual və təəccüblə onun üzünə baxa-baxa dedi:
Nə əcəb, Vahid? Nə əcəb? Bu vaxt? Mir Celal. Nə fayda
bax fayda.
Ancaq nə iayda; Ozü yıxılanın ağlamağın-dan! B.Vahabzade. Nə hə, nə yox
bax hə. Nə isə
xülase, müxteser, sözün qısası. Nə isə, Məsmənin yeganə əziz oğlu haqqında şirin xatirələri tükənməz idi. Mir Celal. Nə ki
her ne qeder, ne qeder, mümkün qeder. Nə ki gözəl görmüşəm mən; Hamısından başdı Gözəl. Aşıq Əlesger. [Hacı:] Samaxılı Sama-xıdan, gəncəli Gəncədən, şəkili Səkidən nə ki imkan var hümmət eləyək... Mir Celal. Nə lazım
ebesdir, deymez, ehtiyac yoxdur. Nə lazım işi böyütmək. Nə olar
her ehtimala qarşı. Demək nə lazımdı, özün bilirsən; Bir gün yaranırsan, bir gün ölürsən. Aşıq Əlesger. Nə olar, nə olar ki, nə olaydı
ümid, arzu, istek menasında işlenir. Nə olaydı mənim də adım xoşbəxtlər cərgəsində çəkiləydi.
Nə olar ki, hamıya məlum olan düşmənlərimizi bir saatlığa qoyaq kənara. C.Memmedqulu-zade. Nə olardı [Əntiqeni] də bu dərs ota-ğına buraxaydılar, oturmağa qoyaydılar. Mir Celal. Könüllü gəlmədik bu dünyaya biz; Nə olar, dünyadan könüllü getsək?.. B.Vahab-zade. Nə olar, olar
gözlenilen tehlüke ve ya hadise, iş qarşısında işledilir. [Əsger:] Daha burada dayanmaq namərdlikdir, Mü-təllim! Vuraq özümüzü çaya. Nə olar, olar. Ə.Veliyev. Nə olursa olsun
her nece olsa, her ne olsa da, mütleq. Ey gənc! Səadəti bir xəyal bilmə; Nə olursa olsun, ancaq əyilmə! S.Vurğun. Durnanı möhkəm qucmuş Xasay bu il nə olursa olsun toy etmək, iikrində idi. Ə.Veliyev. Nə sənə, nə mənə
heç bir şeyi nezere almadan, hesablaşmadan, gözleme-den. Adilə nə sənə, nə mənə, birdən anasının üstünə qışqırdı. Ə.Memmedxanlı. Nə təhər (tövr)
bax təhər. İmzalarla deyil, gözlə görsünlər; Ağlın duruluğu nə təhər olur; Hökmün bulannığı nə təhər olur. M.Araz. Nə üçünsə
sebebi melum olmadan. Nə üçünsə cavab vermədi. Nə üçünsə üzünü yana çevir-di.
Bəyim bilet alıb geri dönəndə bizi görüb nə üçünsə qızardı. İ.Əfendiyev. Nə üzlə-bax üz. Mən onun yanına gedim nə üzlə; Oyunlar oynadı bu dünya bizlə. S.Tahir. [Bey:] Prista-vınyanına bəs nə üzləgedəcəksən? Mir Celal. Nə var, nə yox
bax var
Nə yaxşı
bax yaxşı. İllər həsrətinə dözən şerimiz; Köhnəldi nə yaxşı, susdu nə yaxşı. M.Araz.