Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

NƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ağl. Sade cümlelerde hemcins üzv-leri, mürekkeb cümlelerde ise onun terkibine daxil olan cümleleri bir-birine bağlayır (esa-sen tekrar edilerek işledilir, ve, de, de ki bağ-layıcılarından biri artırılır). Nə şiş yansın, nə kabab. (Mesel). Nə göz görsün, nə ürək bu-lansın. (Mesel). [Yusif:] Nəyorğan və nə dö-şək, nə də balış və nə də pul vardır. N.Neri-manov. Nə bir işıq görünür, nə də bir həyat səsi eşidilirdi. C.Cabbarlı. Səltənət nə döndü, nə tərpəndi, nə də ki cavab verdi. Mir Celal.

NƏBADƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] dan. bax məbadə. [Deş-güvar:] Gərək siz evləri gəzib, taza anadan olan oğlan uşaqlarını oğurlayıb öldürəsiz. Amma nəbadə camaat bilə. (Nağıl). [Ana:] Yola salanda dedim, oğul, düşmənə nəbadə arxa çevirəsən, südüm sənə
. haram olar. Ə.Əbülhesen.

NƏBAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Bitki.

NƏBATAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "nebat" söz. cemi]
Bitki, bitki alemi. Səbr ilə verir zəmin nə-batat. Xetayi.
.Nə olardı insan da bu nəba-tat kimi, qış daxil olanda yuxuya gedib, bahar vaxtı bədənində təzə bir qüvvət olaraq oyana idi! Ə.Haqverdiyev.
B ax botanika. Radioaktiv elementlərin nəbatatda, təbabətdə, sənayedə necə tətbiq olunduğundan [İkramın] az-çox məlumatı var idi. Ə.Əbülhesen.

NƏBATATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax botanik.

NƏBATATŞÜNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. nebatat ve fars.
...şünas] b a x nəbatatçı.

NƏBATI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Nebata aid olan, bit-kiden alınan, bitki menşeli.
Nebat (bitki) şeklinde olan. Nəbati orna-ment. Nəbati naxış.

NƏBI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Peyğember. Ya nəbi, lütfün Füzulidən kəm etmə.. Füzuli.

NƏBZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
üreyin fealiyyeti neti-cesinde arteriya (qan damarları) divarlarının ritmik vurması (adeten bileyin yuxarı hisse-sinde duyulur). Bir naxoşun üstə həkim gəti-rəndə həkim əvvəl yapışır naxoşun nəbzindən. C.Memmedquluzade. [Mirze Mehdi] sonra gəlib Fərmanın yastığının yanında əyləşib nəbzini tutdu. Ə.Haqverdiyev. // Bilekde hemin titreyişin hiss edildiyi yer. Nəbzini yoxlamaq.
Şair içəri girib salam verdi, Mədinənin taxtının üstündə oturub nəbzinə baxdı. çemenzeminli.
məc. Bir şeyin (hadisenin, heyatın ve s.) ritmi, tempi. Deyirlər ki, gələcək ancaq za-manın nəbzini düz tutanların, bu günü yaxşı anlayanlarındır. M.İbrahimov. [Xanmuradov:] Mən buraya baxarkən həmişə əsrimizin nəb-zini duyaram. Ə.Sadıq. [Lale] dördüncü bu-ruğun nəbzini bir an əlindən buraxmaq istə-mirdi. M.Hüseyn.

NƏCABƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Neciblik, esillilik, te-miz bir nesle mensubiyyet, soyluluq. [Na-çalnik:] Oğlan, sözünü de, nəcabətini isbat eləmək qoy sonraya qalsın? M.F.Axundzade. Qoy nə əslin, nəcabətin olsun; Nə nəcibanə halətin olsun. M.Ə.Sabir. [Necef bey:] Mənim əslim və nəcabətim heç vədə qəbul eləməz ki, mənim evimə it-qurd qızı gəlsin. Ə.Haqver-diyev.

NƏCABƏTLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Temiz ve esil bir nesle mensub olan; soylu, esilli, esilli-nesebli, adlı-sanlı. Nəcabətli adam.
[Leyli:] İbn-Salam, sən nəcabətlisən, uca ruhlusan, sən mənə zülm etməyi rəva görməzsən. Ə.Memmedxanlı.

NƏCAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax nicat. Ey mənşəyi-cövhəri-həyatım; Xoşnudluğundadır mənim nəcatım! Füzuli.
.Min ilyuxuda olan camaat hökumətin əsarət zəncirini qırıb, özləri üçün bir nəcat yolu tapsınlar. C.Memmedquluzade.

NƏCCAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn. Dülger, xarrat.

NƏCCARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Dülgerlik, xarratlıq.

NƏCIB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Necabeti, esli olan; esilli, soylu, necabetli. [Heyder bey:] Amma sizə lazımdır ki, bizim kimi nəcib kimsənələrə bir çörək yolu göstərəsiniz. M.F.Axundzade. [Hesen:] Kişi nəcib nəsildən olduğunu hamıya apaçıq göstərdi. Ə.Haqverdiyev.
Alicenab, yaxşı, üreyi temiz. [Gülçöhre:] Arşınmalçının üzü nəcib adamın üzünə oxşa-yır. ü.Hacıbeyov. Silistçi Sədrəddin bəy yaxşı, nəcib adamlardan birisi idi. S.M.Qenizade. üz-gözündən bilinir ki, qonağın nəcib oğlan-dır. M.Hüseyn. // İs. menasında. [Rehim:] Belə olan surətdə rüsxət ver, gedim, sübut gətirim ki, mən özüm də nəciblərdənəm. N.Vezirov.
məc. Temiz, pak, müqeddes. Nəcib duy-ğu. Musiqi yüksək, nəcib hisslər ifadə edir.
Bəsləyirəm mən səni nəcib əməllərimlə; De-yirəm ki, bağban ol bizim bu gözəl bağa. S.Rüstem. Yeni sədrin cəsarətli sözləri, nəcib
arzuları Həbibə bir az qəribə görünsə də, Mədədin bugünkü söhbəti ona bərk təsir elə-mişdi. Ə.Veliyev.
məc. dan. Qeşeng, gözel, ince, zerif. Nəcib üz (siiət).
[Qızın] uzun, nəcib bar-maqlarına diqqət edir, iikrinə gəlir ki, bu bar-maqlar sənət üçün yaranmışdır. Mir Celal.
◊ Nəcib qazlar
adeten başqa qazlarla kimyevi reaksiyaya girmeyen qazlar. Nəcib metallar
havada oksidleşmeyen metallar (qızıl, gümüş, platin).

NƏCIBANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi. [ər. necib ve fiars.
..ane] Neciblere mexsus, necib adamlar kimi. Nə-cibanə sifiət. Nəcibanə təbiət.
Qoy nə əslin, nəcabətin olsun; Nə nəcibanə halətin olsun. M.Ə.Sabir. Ağuşi-nəcibanədə, aldanma, ye-rin yox! Gər Qeys ilə həmdərdi-biyaban ola bilsən. C.Cabbarlı. // Zerf menasında. Nəci-banə danışmaq. Nəcibanə hərəkət etmək.

NƏCIBCƏSINƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax nəcibanə.

NƏCIBLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Necibleşmek"den i.is.

NƏCIBLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. Necib olmaq, inceleş-
mek, zerifleşmek, qeşengleşmek.

NƏCIBLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Necabet, esillilik, alice-
nablıq.
.Mən Bahadırın nəcibliyinə, kamalına ümid bağlayıb, yəqin edirdim, birlikdə çarə tapıla. N.Nerimanov. Musa yoldaşları ara-sında qorxmaz və cəsur olması ilə, nəcibliyi və mərdliyi ilə seçilirdi. Ə.Veliyev.
məc. Zeriflik, incelik, qeşenglik, gözel-
lik.

NƏÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz. Birinin senetini, peşesini, meş-ğuliyyetini bilmek üçün sual meqamında iş-ledilen söz. Bir qız tanıyırdım. Lakin nə adını bilirdim, nə də kim və nəçi olduğunu öyrənə bilmişdim. S.Hüseyn. // Eyni menada nəçi-dir? nəçisən? şeklinde. [Sultan bey:] De yaxşı, bir məni başa sal görüm, sən kimsən, nəçisən və kimin adamısan? ü.Hacıbeyov.

NƏDAMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
is. Peşmanlıq, peşman olma. Əyyaşlığın sonu yorğunluq və nəda-mət, səialətin
heçlik və iəlakətdir... A.Şaiq. □ Nədamət çəkmək
peşman olmaq, peş-mançılıq çekmek. Lalə yanağından, nərgiz gözündən; Qönçə gülüşündən nədamət çəkər. Aşıq Valeh.
Nədamətlə şeklinde zəri
peşman-lıqla, peşmançılıqla. Sirin
. dərin bir nəda-mətlə pıçıldadı. İ.Əfendiyev.

NƏDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz. Ne üçün, ne sebebe, neye göre, niye? Nədən saralıbsan sən də mən kimi; Nədir dərdin, ey biçarə şamama? M.P.Vaqif. Fələ, mənə bir söylə, nədən hörmətin olsun? Axır nə səbəb söz deməyə qüdrətin olsun?! M.Ə.Sabir. □ Nədən ki, nədəndir ki
çünki, o sebebe ki. Mirzə çopurov da oxuya bil-məyibdir, nədən ki, külək kağızı cırıq-cırıq eləmiş(di). S.Rehimov.

NƏDƏNSƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfiNe sebebe göre ise, neye göre ise. [Kerim baba:] Hətta qurdu nişan alıb vurmaq istədim. Nədənsə iikrimdən vaz keçdim. A.Şaiq. Mehriban
. ona "Mehriban bacı!"
deyə xitab edən Səlimdə nədənsə bir səmimiyyət görürdü. S.Hüseyn.

NƏDIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Sirdaş, yaxın adam, dost, hemsöhbet, hemmeclis. Gördü ki, gəlir nədimi-kamil. Füzuli.
Keçmişde şahların, xanların meclis-lerinde gülmeli sözleri ve hereketleri ile on-ları eylendiren adam
telxek. Padşahın nə-dimləri, məzhəkəçiləri onu əyləndirmək üçün gülməli nömrələr hazırlayır və məşq edirdi-
lər. M.S.Ordubadi.