Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

RƏXT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn.
Minik atına lazım olan şeyler. [Heyder bey:] Əmiraslan bəyin övladı genə dünən də Ağcabədi bazarında
dədələri osmanlıda qəsb etdiyi gümüş rəxt-lərdən satırdılar. M.F.Axundzade.
Döşenecek, yataq. ötkün sözüm, kəs-kin baxtım olaydı; Ağ otağım, zərrin rəxtim olaydı. Aşıq Əlesger.

RƏXTXAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Yataq, yorğan-döşek. Güləndam rəxtxab götürüb getdi balaca otağa. Ə.Haqverdiyev. Axund o biri otağa girəndən sonra barmaqlarının ucunda yeridi, ipək rəxt-xaba girdi. Mir Celal.

RƏİS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İdare eden, rehberlik eden, başçılıq eden adam. Milis rəisi. Sex rəisi.
[çeşmekli kişi:] Mən bu tikintinin rəisini axtarıram. S.Rehman. Iş ilə tanış olandan sonra Vahidi axırıncı dəfə rəis özü dəyişdirdi. Mir Celal. // Başçı, müdir. Şamaxı realni mək-təbinin rəisi Şamaxıya gələn kimi əvvəl bir müsəlmanlar ilə dadışdı.. C.Memmedqulu-zade. Hasılı Hacı Aslan çox böyük adam idi; çünki o, nüfuzlu bir məhəllə rəisi və ağsaq-qalı idi. S.Hüseyn. // köhn. Bir heyet ve ya meclisin başında duran şexs; sedr. Vəkillər heyəti rəisi. Hökumət rəisi.

RƏİSLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Reis vezifesi; başçılıq, reh-berlik.

RƏİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir dövletin tabeli-yinde olan(lar); tebee. Atabəy Məhəmməd, Marağa və Təbrizi alandan sonra şəhərlərə qasidlər göndərib, rəiyyətlərinə böyük qələ-bənin xəbərini elan etdirdi. M.S.Ordubadi. // Aşağı tebeqeden olan, yoxsul adam. Bö-yük-kiçik, rəiyyət, xanım, ağa; Yapışdılar hər biri bir peşəyə. A.Sehhet. [Şahnise Vaqife:] Kaş əliqabarlı bir rəiyyət olaydım, balalarım da gözümün önündə olaydı. çemenzeminli.

RƏİYYƏTPƏRVƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

RƏİYYƏTPƏRƏST sif. [ər. reiyyet ve fars.
..perver,
..perest] köhn. öz reiyyetini seven, onun rifahına çalışan. Atabəylər rəiyyətpərvər deyildir. M.S.Ordubadi. Möhsün
. özünü hər yerdə, hər bir məclisdə rəiyyətpərəst (z.) göstərir. S.Rehimov.

RƏQABƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir sa-hede eyni meqsedi elde etmek üçün ayrı-ayrı şexsler arasında mübarize, çekişme. □ Rəqabət aparmaq (etmək)
1) üstün-lük qazanmaq üçün cehd etmek, mübarize aparmaq (etmek); 2) məc. beraber olmağa çalışmaq, geri qalmamaq, yarışmaq. Kürdüs¬tan qızlarının gözləri dağlarda marallarla, çöllərdə ceyranlarla rəqabət edir. H.Nezerli.
Əmtee istehsalında: emteeni daha men-feetle istehsal etmek ve satmaq üçün xüsusi istehsalçılar arasında mübarize, yarış; kapi-talizm şeraitinde
daha çox menfeet götür-mek üçün kapitalistler arasında mübarize. Böyük sərmayəyə malik olan əcnəbi şirkətləri ilə yerli neft sahibləri rəqabət edə bilməzlər. M.S.Ordubadi. Müftə qazanca dadanmış qo-çular arasında rəqabət gedirdi. A.Şaiq.

RƏQƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ədedlerin, sayların yazıda işaresi. 3 rəqəmi. 15 rəqəmi.
[Fer-man] qabağına bir kağız qoyaraq, karan-daşla bir çox rəqəm yazır və hesablayırdı. Ə.Sadıq. Rəqəmlər düzülüb yan-yana; Ikiylə başlayanı var; üçlə başlayanı var; hələ beşi, yeddini demirəm. R.Rza. □ Ərəb rəqəm-ləri
orta esrlerde ereblerden exz olunmuş 1, 2, 3, 4 ve b. reqemler. Roma rəqəmləri
qedim romalılardan exz olunmuş I, II, III, IV ve b. reqemler.
klas. Yazı, yazı ile qeyd, işare. □ Rə-qəm etmək (qılmaq) klas.
1) yazmaq, yazı ile işare etmek. Bir naməyə dərdimi rəqəm qıl; Sultanıma ərz et, kərəm qıl! Füzuli; 2) şe-kil çekmek. Rəqəm olunmaq klas.
1) ya-zılmaq, yazı ile işare olunmaq; 2) şekil çekil-mek, çekilmek. Beşinci otağın divarlarında Şah Ismayıl Səfəvi ilə sairlərin mabeynində vaqe olan cənglərin surəti rəqəm olunmuşdu. M.F.Axundzade.

RƏQİB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Eyni şeyi teleb eden, isteyen, arzu eden şexslerden her biri. [Gü-lüş Dilbere:] Görürsünüz ki, rəqibiniz nə qə-dər gücsüzdür. C.Cabbarlı. Heç o qədər də arzulamadığı və rəqibi olan qonağın
Aslan bəyin gəlişi Qasım bəyi açmadı. A.Şaiq. // Bir qıza vurulan aşiqlerden her birine nis-beten her biri.
İdman yarışlarında iştirak edenlerden her biri; qarşı teref. Rəqibə ciddi müqavimət göstərmək.
Məmməd rəqibindən cəmisi bir sinə irəli keçib yarışı aparmışdı. H.Seyid-beyli.

RƏQİQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
İnce, nazik.
məc. Her şeyden müteessir olan, hessas. RƏQQAS1 is. [ər.] Reqs eden, oynayan; balet artisti. Eh, keçən günlərim, keçən gün¬lərim; Deyib qoca rəqqas ah çəkdi; Yenə... B.Vahabzade.

RƏQQAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Saatların mexanizmi-nin hereketini temin etmek üçün aşağı ucuna ağırlıq, yuxarı ucu ise sabit nöqteye bend edilmiş olan hereket eden mil; kefkir. Divar saatının rəqqası. // Cib ve qol saatlarında bu vezifeni gören yaylı çarx.

RƏQQASƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Reqs eden, oynayan qız, qadın; balerina. Musiqi çalınır, rəqqasə-lər rəqs edirlər. M.S.Ordubadi.

RƏQQASƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Reqqasenin işi, seneti; balerinalıq.

RƏQQASLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Reqqasın işi, seneti.

RƏQS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Musiqinin tempine uyğun olaraq ritmik beden hereketlerinden ibaret incesenet növü. Azərbaycan xalq rəqsləri.
Rəqs insanların hələ çox qədim zamanlarda yaratdığı bir sənətdir. Ə.Bedelbeyli. [Beh-ram:] Nə gözəldir bu rəqslər! Könüllərdən qaçır kədər. A.Şaiq. □ Rəqs etmək
reqs ifa etmek; oynamaq. Axışıb gələn dəstələr həyətdə toplanır, çal-çağır başlayır, gənclər yallı tutub rəqs edirdilər. S.Rehimov. Qızlar əlvan paltar geyib; Rəqs edirlər qoşa-qoşa.
M.Dilbazi.
Hemin hereketlerin ritm, üslub ve sür-etine uyğun musiqi eseri. Bramsın macar rəqsləri.
İştirakçıların bele hereketleri ifa etdik-leri, oynadıqları şenlik, eylence. Klubda rəqs gecəsi təşkil olunmuşdu.

RƏQSÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax rəqqas

RƏQSÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax rəqqaslıq.

RƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Sürü. Qoyun sürüsü.

RƏMƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əruz vezninde şeir for-ması. Mikayıl Müşfiq heca vəzninin bütün bölgülərində (üç hecalıdan tutmuş iyirmi he-calıya qədər), əruz vəzninin əsasən həzəc və rəməl bəhrlərində əsərlər, eləcə də sərbəst şeirlər yazmışdır. G.Hüseynoğlu.

RƏML : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Remmalların qum üze-rinde müxtelif işareler çekerek ve ya başqa üsullarla fala baxıb gelecekden xeber ver-mesi. □ Rəml atmaq
qum üzerinde müx-telif işareler çekmek ve ya başqa üsulla fala baxmaq. Bir küy düşdü ki, məşhur Seyid Mir-cəfər ağa rəml atıb hamını bu sirdən agah edəcək. çemenzeminli.

RƏMLÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax rəmmal. [Vezir dedi:] Şah
sağ olsun, bir rəmlçi tapmışam ki, yerin al-tını da bilir, üstünü də. (Nağıl).

RƏMMAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Reml atan (bax rəml); falçı; remlçi. Inanma gər desə rəmmal, sirri-qeybə agahəm. S.Ə.Şirvani. [Hüner:] Rəm-mal deyib, yalnız qılınc; Mən də inanıram rəmmal deyənə. M.Rahim. Durub rəml atdı-rır rəmmalə, bəxti qarə iranlı. Şehriyar.

RƏMMALLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Remmalın peşesi; fal-çılıq, remlçilik.

RƏMZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir fikri ve ya anlayışı ifade eden resm, şekil, herf ve s. işare. Gö-yərçin sülh rəmzidir.
Bu həqiqi və kamil bir sənət əsəri deyildisə də, lakin sadə və təsiredici rəmzlərlə dolu bir tablo idi. Ə.Memmedxanlı.
İşare ile anlatma; işare. Rəmz anlayan, söz düşünən, dərd bilən; Aləmlərdə şöhrət-lənir, bəllənir. "Qurbani".
xüs. Bu ve ya başqa bir fende qebul edilmiş her hansı bir kemiyyetin şerti işa-resi; simvol.

RƏMZİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Remzle ifade olunan, işare ile, dolayı yolla bildirilen; üstüörtülü. Rəmzi məna.
Sənətin, hünərin rəmzidir dağ-lar; Bizləri eşq ilə sənətə bağlar. Şehriyar.