Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

RlYASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Temiz qelble edilen (olan, görülen), içinde heç bir riya olmayan; te-miz, saf. // Tesirli, tesirlendirici; merhemet doğuran, acınacaqlı. [Şeyx Sedra:] Onların baxmayıb da zahirinə; Bax riyasız, təmiz ürəklərinə. H.Cavid. Qız eyni duru və riya-sız gözlərini ani olaraq [Xaverin] gözlərinə dikdi və çəkdi. M.İbrahimov.

RIYAZƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] din. Allahdan qorxa-raq, özünü dünya nemet ve lezzetlerinden mehrum edib zahidliye qapılma. Adətim hər zaman riyazətdir; Bütün insanlara məhəb-bətdir. A.Şaiq.

RIYAZİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Riyaziyyata aid olan, riyaziyyatla bağlı olan. Riyazi düstur.
Lalə son vaxtlarda qızının dərslərini yoxlamağa, çətin riyazi məsələlərin həllində ona kömək eləməyə daha çox imkan tapırdı. M.Hüseyn.

RIYAZİYYAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Kemiyyet münasi-betlerini ve obyektiv alemin mücerred for-malarını öyrenen elmlerin mecmusu. Ali ri-yaziyyat. Elementar riyaziyyat.

RIYAZİYYATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Riyaziyyat müte-xessisi. [Hesen] ən güclü riyaziyyatçı idi. İ.Əfendiyev.

RIYAZİYYATŞÜNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. riyaziyyat ve fars.
..şünas] bax riyaziyyatçı.

RİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] dan. Cığır, iz. Böyükgəmi-ləri, dəmir yolları; Keçidləri, rizləri var ölkə-min. C.Cabbarlı. Biçinçilərdən bəzisi açdığı rizi düz apara bilmədiyindən cərgələr hərdən bir-birinə qarışırdı. Ə.Əbülhesen.
0 Riz itirmək
bax iz itirmək ("iz"de). [Kerbelayı Receb:] Ay xanım! Güldəstə özü yaxşı bilir ki, mən nə usta Xəlili tanıyıram və nə də Iran əhlindən bir kəsi... Güldəstə riz itirir, vəssalam. N.Vezirov.

RİZA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. ] Razılıq. Soralım hər zaman rizalərini; Alalım xeyirli düalərini. M.Ə.Sa-bir. üzərimdə olan ləkələri bir qadının riya¬sını əldə etməklə yox, təzə qanlar ilə təmiz-ləmək mümkündür. M.S.Ordubadi. □ Riza almaq
razılıq almaq. [Padşah:] Səidin övrə-tindən riza almaq sənin öhdənə tapşırılır. Ə.Haqverdiyev. Riza vermək
razılıq ver-mek, razı olmaq. [Ağa:]
.Qızının nikahının Fərmana cari olmasına riza verirsənmi? Ə.Haqverdiyev. // İstek, irade, ixtiyar. □ Oz rizası ilə
öz xoşu ile, öz isteyi ile, öz razı-lığı ile.
0 Allah rizasına
1) savab üçün, Allah yoluna, Allaha xoş geder. [Qurban:] Elə bil Allah rizasına, Allah yoluna verirsən, bir-iki manat verib yola salaydın. Ə.Haqverdiyev; 2) yalvarış menasında
Allah xatirine. [Se-riyye:] Səfər! Allah rizasına mənə rəhmin gəlsin. C.Cabbarlı.

RIZAMƏND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. riza ve fars.
..mend] klas. Razı qalan, razı.

RİZAMƏNDLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. klas. Razılıq. [Molla-başı:] Bu xüsusda Iran xalqından dəxi kə-mali-rizaməndliyim var.. M.F.Axundzade. Təbrik göndərənlərə birbəbir xüsusi surətdə məktub ya teleqram ilə rizaməndlik gön-dərmək bizə mümkün olmadı. "Mol. Nesr.". □ Rizaməndlik almaq
razılığını almaq. Şabanın vədəsi tamam oldu. Amma qayıt-mağı üçün gərək şəhər əhlindən rizaməndlik alına idi. Ə.Haqverdiyev. Rizaməndlik et-mək
razılıq etmek, teşekkür etmek, razı qaldığını söylemek. Hər bir vaxt Mirzə Nə-sibi görəndə Ağa Hüseyn rizaməndlik edir. Ə.Haqverdiyev.

RlZASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Razılığı olmadan edilen, gö-rülen, alınan ve s. Rizasız tikənin ləzzəti ol-maz! (Ata. sözü).

RİZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Tike, kiçik parça, qırıntı.
rizə-rizə sif. ve zərf Parça-parça, tike-tike. Rizə-rizə etmək.
[Şah:] Səni rizə-rizə elətdirərəm. C.Cabbarlı.

RlZQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Azuqe, yeyecek, ruzi. Rizq artmaz, möhnət artar. (Ata. sözü). Arvad məni inandırır ki, bir çox ac itlər və heyvanlar öz rizqlərini zibildə tapırlar, onları doyurmaq da savabdır. C.Memmedquluzade.

RİZVAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas.
İslam esatirinde: cennetin gözetçisi ve qapıçısı olan melekin adı. Rizvanlar təzim edib ustanın pak qədə mlərini təbrik etdilər. çemenzeminli.
məc. Behişt. öymə, ey zahid, mənə riz-vanü cənnət bağını. Xetayi. Evlərin ətri, ən-bəri; Bənzəyir rizvana, deyin. Aşıq Əlesger.

RÖBOT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [çex.] İnsana mexsus işleri icra ede bilen avtomat maşın.

ROK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ing.]
Ses-küylü müasir musiqi növü.
Yırğalanma, yellenme.

ROKOKÖ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] XVIII esrde Fransada meydana gelib formalarının zerifliyi ve mü-rekkebliyi, naxışlarının qeribeliyi ile ferq-lenen memarlıq ve bezek üslubu. Rokoko üslubunda mebel.

ROL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Artistin sehnede, kinofilmde temsil etdiyi suret. Molla rolunu oynayan aktyor Sona xalaya sataşmaq məqsədilə
. za-rafat etməyə başladı. S.S.Axundov. // Mec. menada. Mahmud öz arvadına evdə lazımınca təlim etmişdi. Indi burada rolunu yaxşı ifa etməyinə şübhələnməyirdi. B.Talıblı. Yaxşı saxlaya bilmir öz rolunu yadında; Yanır, tüs-tüsüz yanır qısqanclığın odunda. S.Rüstem.
Pyesin, tamaşada iştirak eden her bir aktyora aid olan metni. Rolunu əzbərləmək. Rolunu oxuyub təkrarlamaq.
Rolunda şeklinle
.. sifetile, bir
.. kimi. Müşahidəçi rolunda iştirak etmək. Və-kil rolunda çıxış etmək.
◊ Rol oynamaq
ehemiyyeti olmaq, te-siri olmaq, her hansı bir yolla tesir göster-mek. Xalq tamaşaları hər bir zaman xalq-ların həyatında mühüm rol oynamışdır. Ə.Haqverdiyev. Rola girmək
başqa bir veziyyeti, keyfiyyeti menimsemek, götür-mek; öz vezifesini, veziyyetini yaxşı menim-semek. Dadaşovun dodaqları qaçdı, ağap-paq, sapsağlam dişləri göründü:
Eh, Sabit müəllim,
dedi.
ömrümdə bircə dəfə rola girmişəm, onu da mənə çox görürsən. İ.Me-likzade.

ROLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [rus. esli alm.]
Balaca metal diyircek, çarx, teker (mes.: rahat hereket etdirmek üçün mebellerin, royalın ve s. ayaqlarında).
Elektrik meftillerini divarda, tavanda ve s.-de berkitmek üçün farfordan ve s.-den düzeldilmiş izolyator; fincan.
Tekercikli konki; ayaq diyirceyi. Rolik sürmək.

ROM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ing. rum] Şeker qamışı ve ya pat-kasının qıcqırdılmış şiresinden hazırlanan tünd içki.

ROMALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qedim Roma dövletinin ve-tendaşı.

ROMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
Hecmce böyük, ade-ten nesrle yazılmış böyük hekaye. M.S.Ordu-badinin tarixi romanları.
"Bahadır və Sona" öz üslubu ilə də fərqlənir. Bu kiçik roman lirik səpkidə yazılmışdır. M.Arif. Bu iki nə-fərlik balaca ailənin roman qədər uzun, faciə qədər ağır bir keçmişi vardır. Mir Celal.
dan. Kişi ile qadın arasında yaranan sevgi macerası; eşqbazlıq.

ROMANÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Roman yazan yazıçı. M.S.Ordubadi Azərbaycan ədəbiyyatında ro-mançı kimi tanınır.
Dil məsələsi dramaturq üçün daha ciddi bir məsələdir. Onun dili ro-mançının dilindən fərqlidir. C.Cabbarlı.

ROMANİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.] Roman filologiyası mütexessisi.

ROMANİSTİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus. esli fr.] Roman
dilleri ve medeniyyetini öyrenen elmlerin mecmusu; roman filologiyası.