Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞADARALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şadaralanmaq"dan f.is.

ŞADARALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Şadaradan ke-çirilmek, şadarada temizlenmek.

ŞADƏNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Iri deneleri olan, iri deneli. Şadənə noxud. Şadənə buğda.
Bildirçin yediyi adi darı olardı. Arabir şadənə də verər-dilər ki, quş qızışsın. H.Sarabski.
ŞADXƏBƏR

ŞADXƏBƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

şadxəbər olasan!
xoşxe-ber getiren adama qarşılıq olaraq deyilen teşekkür ifadesi. [Xavernise:] Şadxəbər ola-san! Ağlamıram, soğan şoqəribin acısıdır ki, gözlərim yaşarmışdır. T.Ş.Simurq.

ŞAD-XÜRRƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [fars. ve ər.] çox şad, kefi kök, sevinc içerisinde. [Oda-başı:] [Oğlan] həryerdə özünü şad-xürrəm
. lətifəgu göstərirdi. Ə.Haqverdiyev. Axırda hamı şad-xürrəmyıxılıbyatdı. S.S.Axundov. Qız xoşbəxt, oğlan xoşbəxt
ikisi də əl-ələ verib şad-xürrəm, diriliyin geniş bağında ömür sürürdülər. çemenzeminli.

ŞADLANDIRICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sevindirici, ferehlen-dirici; şadlıq getiren, sevinc getiren, şad-landıran, sevindiren, ürekaçan. Şadlandırıcı xəbər.

ŞADLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şadlandırmaq"danf.is.

ŞADLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şad etmek, sevindir-mek, ferehlendirmek, ürek açmaq. Bu xəbər bizi olduqca şadlandırdı.
Məktub Hacını həddindən artıq şadlandırdı. M.S.Ordubadi.

ŞADLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şadlanmaq"dan f.is.

ŞADLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şad olmaq, sevinmek, ferehlenmek. Rüstəm Hümmətəlinin vəhşi çəngəlindən xilas edilmiş Gülzara baxdıqda şadlanır. T.Ş.Simurq. Gəl ki, sən gələndə şadlanır ömür; Gül açır gəncliyin dili, ağızı. S.Vurğun.

ŞADLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sevinc, fereh. Dağıldı bu şad-lıq xəbəri, dərbədər oldu; Yandı oda qəmlər. M.V.Vidadi. Oz musiqi və sənəti ilə, özünün dilrüba səsilə minlərin şadlığına səbəb olan bu tarixi sima ömründə kədərdən başqa bir mükafat qazana bilmədi. M.S.Ordubadi. // İn-sana fereh, sevinc, memnunluq veren hadise, şey; neşe, kef, eylence, toy, bayram. [Mer-can bey qonaqlara:] Oturun burada, yeyin, için, kef çəkin. Bu gün şadlıq günüdür, gərək şad olasınız. ü.Hacıbeyov. [Vezir:] Şadlıq dəmi çatdı, durun! Şahanə bir məclis qurun! A.Şaiq. □ Şadlıq eləmək (etmək)
çalıb-oynamaq, eylenmek, kef elemek, şadlanmaq. Toydan qabaq gəlinin başına və əl-ayağına xınayaxardılar. O gecəni səhərədək dəf dum-bul çalıb, oynayıb şadlıq edərdilər. H.Sarabski.

ŞADLIQLA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Sevincle, sevincek, fe-rehle, şad halda, memnuniyyetle. [Hüseyn-qulu:] Birpərdəli bir vodevil beləyazılsaydı, təzə olduğundan çox şadlıqla oynardıq.H.Sarabski. Naznaz telini geri itələyib Qaraşa baxaraq şadlıqla gülümsədi. M.İbrahimov. Sərvinaz cavan ərinə şadlıqla baxıb gülüm-sədi. İ.Əfendiyev.
◊ Şadlıqla qalın!
birile ayrılarken deyi-len xoş arzu ifadesi. Şadlıqlarda görüşək!
matem yerinde birile görüşerken deyilen arzu ifadesi.

ŞADMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [fars.] klas. Şad, sevinc, memnun. Durdu qazi şahə vida etdi; Evinə xeyli şadman getdi. S.Ə.Şirvani. Olma-dım hiç şadman, əfsus! X.Natevan. [Odabaşı:] Dostu, Fərmanı bir növ şadman görüb yəqin etdi ki, əhvalatdan xəbəri yoxdur. Ə.Haq-verdiyev.

ŞAD-ŞAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Sevine-sevine, sevinc içe-risinde, ferehli, memnun halda. Məktub alan-lar şad-şad çəkildi, almayanlar sakit-sakit addımladı. S.Rehimov.

ŞAD-ŞALAYIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax şad. [Ana] sonra bişirdiyi xörəyi ortalığa gətirdi. Şad-şalayın yeyib qurtardı. Ə.Veliyev.

ŞADYANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şadlıqla, sevincle, mem-nunluqla. Şadyana qəbul. Şadyana məclis.

ŞADYANALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şadlıq, şenlik, bayram. [Rüstem bey:] Məşədi Ibad, mən sənin qo-humluğunu özüm üçün böyük bir fəxr bili-rəm. Ona görə bir balaca şadyanalıq edək. ü.Hacıbeyov. // zərf Sevine-sevine, şadlıqla. Bir dəstə arvad-uşaq şadyanalıq ilə səslənib, gələnlərin qabağına çıxdılar. Mir Celal.

ŞAFRÄN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] Sarı-qırmızı meyxoş alma növü.

ŞAFTALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Qabığı hovlu, sarı-qırmızı rengli, iritumlu, şireli meyve. Şaftalı gəlməmiş tabağı gəldi. (Mesel). Şaftalı, ərik və tut ağacları baş-başa verərək günün qaba-ğını çətir kimi tutur, yaşıl otların, təryonca-nın üzərinə sərin kölgə salırdı. İ.Əfendiyev. // Şaftalıdan bişirilmiş, hazrrlanmış. Şaftalı mürəbbəsi. Şaftalı cemi.

ŞAFTALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şaftalı ağacları ekilmiş yer, şaftalı bağı.

ŞAGlRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
İbtidai ve ya orta mektebde oxuyan uşaq; mektebli. Məşədi bütün sinifdə ən yaxşı oxuyan şagirdlərdən-dir. M.Hüseyn. Teymur müəllim şagirdlərə vətənpərvər bir ruhun tərbiyə olunmasına çox əhəmiyyət verirdi. Ə.Sadıq.
Her hansı bir usta yanında senet, peşe öyrenen genc. Dərzi şagirdi. çilingər şa-girdi.
[Cavan oğlan:] Qardaş,
dedi,
bu-rada o kişinin naibi olmamış olmaz!
Var,
dedilər,
burada şagirdi var. Mir Celal.
Birinin telimine, meslekine, eqidesine, işine terefdar olan ve onun işini davam etdi-ren şexs.

ŞAGlRDLlK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Şagird olma, şagird he-yatı, mektebde oxuma, telebelik. Şagirdlik illəri.
Ixtisas telimi. Fabrik-zavod şagirdliyi.

ŞAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Keçmişde İran ve Əfqa-nıstanda padşahın, hökmdarın titulu, hemçi-nin bu titulu daşıyan şexs. [Vezir:] Qorxma, sənin duan şahın üstündədir. ü.Hacıbeyov. İmamlar, nəbilər, sultanlar, şahlar; Min il at oynatdı kürəyimizdə. S.Vurğun.
Şahmat oyununda: baş fiqur.
məc. Ən birinci, en yaxşı, en nümunevi. Formanın kamilliyi və əsərin bütün ünsür-ləri arasındakı bədii vəhdətə gəldikdə isə "Olülər" Azərbaycan dramaturgiyasının şah əsəri sayıla bilər. M.İbrahimov. // Obrazlı teşbehlerde: seçilen, başda duran, birinci yeri tutan. Gözəllər sultanı, mələklər şahı; Ala gözlü xanım, getmə, amandı. Aşıq Əlesger. Qızılgül şahıdır bütün güllərin; O hələ qön-çədir, yuxusu dərin. N.Refibeyli.
Arı ailesinde dişi arıya deyilir. Piri kişi Ağca xanıma dedi:
Həryuvada bir dişi arı olar, ona şah deyərlər. S.S.Axundov.
0 Şah(ın) tənbəli
çox tenbel, özünü zeh-mete, canını işe vermek istemeyen adam haqqında. [Bahar:] Görmən necəyaxşı arva-dam ki, sənin kimi şah tənbəlinə çarıq alıram. Ə.Haqverdiyev. [Ballı ve Xallı:] Ay qağa, val-lah, özciyəzləri şah tənbəlidirlər. S.Rehimov.

ŞAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Atın dal ayaqları üstünde qalxıb dur-ması. □ Şahə qalxmaq
iki dal ayaqları üste qalxıb durmaq (at haqqında). Köhlən at şahə qalxdı. M.Hüseyn. [Ilyas Adileye:] Tər-lan kişnəyib şahə qalxır, sonra irəli atılıb düş-mən əhatəsini yararaq məni götürüb qaçır. Ə.Memmedxanlı. At birdən şahə qalxdı. M.Rzaquluzade.

ŞAHAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deyirmanda üyüdülen taxıl üçün alınan haqq; deyirman haqqı. Dəyir- manda dənim yox, şahad üstə başım yarılır. (Ata. sözü). [Deyirmançı yüzbaşıya:] Varımı-yoxumu apardılar, bilirsən ki, əkinim yox, biçinim yox, şahadla dolanıram, yeyənim də yeddi başdır. çemenzeminli.