Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

SURUŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Hamar, sürüşken seth üzerinde hereket etmek. Kirşə buzun üstün-dən sürüşüb keçdi.
Asanlıqla hamar seth üstü ile hereket et-mek, irelilemek. [Qasım:] Dənizin üzü dələmə kimi idi. Gəmi suyu yara-yara sürüşürdü. T.Ş.Simurq.
Sürüşüb düşmek, yerinden qaçmaq. Pa-paq başından sürüşüb düşdü.
[Sona anım:] Xalçanı götürüb gəlirdim, başmağımın tayı ayağımdan sürüşüb çıxdı. M.F.Axundzade. Ayaq altında dayanmayan narın isti qum sü-rüşüb aşağı getdikcə uşaqlar baxmır, tövşüyə-tövşüyə, ağır-ağır diklənirdilər. Mir Celal. Qızın qara çadrası başından sürüşüb boy-nuna düşdü... Ə.Memmedxanlı.
Sürüşe-sürüşe düşmek.
çekilmek. İzzət Əhmədin yanına sürü-
şüb əlini qoydu oğlunun çiyninə və başını əydi
onun başının üstə. C.Memmedquluzade. Pası bir qədər kənara sürüşərək əllərini dizinə vurub:
Bir qulaq kağıza yüz manat,
dedi. S.Rehimov. [Surxay:] Mehralı dayı, bir az o yana sürüş, qonağımız əyləşsin. S.Rehman.
məc. Göze görünmeden, heç kese hiss etdirmeden getmek, yox olmaq, çekilmek; ekilmek. [Molla] başmağını astanada qoyub, ətəyini ovcunayığdı, oğrupişik kimi sürüşdü. Mir Celal. Leytenant tezcə sürüşüb çıxdı. S.Veliyev.

SURVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Dodaqçiçekliler fesilesin-den çoxillik ve birillik ot ve kolcuqlar.

SUS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bezek, zinet, berbezek. [Qızların] boyunlarında, başlarında və barmaqlarında qızıl zinət və süs olmazdı. H.Sarabski. Belə gürşad yağmurlar üçün babalar deyiblər ki, "yağış yağar, varlının süsünü aparar, yox-sulun hisini
ağ ilə qara aşkar olar". M.Rza-quluzade. Biri deyir: həyatın hüsnü, süsüdür sənət; Biri deyir: ürəyin döyüntüsüdür sənət. B.Vahabzade. □ Süs vermək
bezek ver-mek, süslemek. Pəncərənin xırda, rəngbə-rəng şüşələrindən içəri düşən şüalar yerə döşənmiş xalıların boyalarına ayrıca bir süs vermişdi. çemenzeminli.

SUSƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. İri benövşeyi, göy ve ya sarımtıl gülleri olan bitki ve bu bitkinin gülü. Süsəndən, sünbüldən, lalə, nərgizdən; Siyah tellərinə düz, qadan alım! Aşıq Əlesger. Gəl qələm götürüb, qoşa saz tutaq; Süsənlər, sün-büllər, güllər bizdədir. S.Vurğun.

SUSLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Süslemek"den f.is.

SUSLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bezemek, zinetlendirmek, bezek, yaraşıq vermek. Şairləri qanadında bəsləyən; İnsanların həyatını süsləyən; İncə ruhlu mələklərə and olsun. M.Müşfiq.

SUSLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bezekli, zinetli. Xacə Nizamın işarəti və Hacibin toxunması ilə ortadakı pərdə qalxar, son dərəcə parlaq və süslü bir aləm görünər. H.Cavid. [Sönmez:] Solmaz atəşgahın süslü bir gəlinidir. C.Cabbarlı.

SUST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.]
Hereket etmeye iqtidarı olmayan, halsız, taqetsiz. Süst düşüb (z.) qal-maq.
[Aslan bey doktora:] Bədənim elə süst-dür ki, bu əl, bu ayaq, bu baş, bu gövdə sanki mənim deyildir. A.Şaiq. [Rizvan] vaqonun pilləkənindən süst halda üzü aşağı düşdü. S.Rehimov. Hamısı süst və şüursuz düşüb ağırlaşmışdı. Mir Celal.
məc. Hissiz, duyğusuz, key. Bu sözlərin hamısını rədd edən Cəfərə Nelli süst bir sima ilə baxdı. çemenzeminli. [Derviş:] Ruqiyyə-nin belə süst halı binəva qarını qorxudurdu. A.Divanbeyoğlu. □ Süst olmaq
keyleş-mek, kütleşmek.
.Əşyasına baxanda ləzzət alan gəlin indi çox laqeyd və süst olmuşdu. M.Hüseyn.
məc. Cansıxıcı, maraqsız. Yığıncaq çox süst keçdi.
[Koxa:] Qoy gəlsin, bizi əyləndir-sin, yoxsa məclis çox süst keçir. S.Rehimov.
süst-süst zərfSüst halda, key-key. Süst-süst dolaşmaq.

SUSTLƏŞDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Süstleşdirmek"den f.is.

SUSTLƏŞDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Süstleşmesine sebeb
olmaq, keyleşdirmek. Bədbin hisslər [Neme-tin] bədənini süstləşdirməkdə idi. çemen-zeminli. Görünməmiş vəhşiliklər Azərbaycan oğullarının əqidəsini süstləşdirmir, tutduqları yolun haqq və ədalət yolu olduğuna bir tikə şübhə oyandıra bilmir. M.İbrahimov.

SUSTLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Süstleşmek"den f.is.

SUSTLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Hissini, duyğusunu
itirmek, sustalmaq, keyimek. Güldəstə bir-dən-birə süstləşdi. H.Seyidbeyli.
Donub qalmaq, quruyub qalmaq, kütleş-mek. Heyrətə düşmüş bağban, saçları çiyin-lərindən üzü aşağı tökülən Həcəri gördü və heyrətlə süstləşib dayandı. S.Rehimov. Cəlil danışdıqca Nəriman fikrə gedib süstləşirdi. M.İbrahimov.

SUSTLUK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hissizlik, kütlük, keylik.
Ozündə süstlük hiss etmək.
Qar lopa-lopa yağırdı. Gecəki kefdən sonra hər kəsdə bir süstlük vardı. çemenzeminli. İndi [Veyselin] ürəyindəki nisgil azalmış, vücudundakı süst-lük yoxa çıxmışdı. Ə.Veliyev. Əsəbi gərgin-likdən sonra, Səməd hər şeyə qarşı bir etina-sızlıq, bədənində süstlük və yorğunluq hiss edirdi. İ.Hüseynov.

SUTLUKƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Zeherli ağ südeoxşar şiresinden tebabetde ve s.-de istifade edilen ot bitkisi.

SUTUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
arxit. Binalarda ve s. tikili-lerde mermerden, daşdan ve s.-den düzel-dilen hündür direk. Sarayın bəzəkli sütun-ları.
Telli, qıyqacı çadralı başını balkonun sütununa söykəyib baxırdı. S.Hüseyn. Rüstəm kişi ikimərtəbəli binanın kərpic sütunundan tutdu. M.İbrahimov. // məc. İstinadgah, esas, dayaq. [Kendli:] Ey ağalar, düzünü axtarsa-nız, hökumətin sütunu biz kəndlilərlə o qan-tər içində yük daşıyan fəhlələrdir. S.S.Axun-dov. Köhnə yaşayışın əsas sütunları yıxıldı. T.Ş.Simurq.
Qezetde, kitabda ve s.-de sehifenin yuxarıdan aşağıya doğru bölünmüş hisse-lerinden her biri. Müdir cənablarının bu cür tərifi qəzetin bir uzun sütununu doldurub. C.Memmedquluzade. Sabaha çırpınan fi-kirlərimi; Milyonlar oxuyur sütunlarında. B.Vahabzade.
məc. Aşağıdan yuxarıya dikelen, qalxan şey haqqında. Yanğından qalxan tüstü sütunu.
- Sütun kimi dikəlmiş bir başdaşı. A.Sehhet. Alovun işığı samovardan qalxan buxara əks edərək, masadan tavana qədər qızıl bir sütun təşkil edirdi. H.Nezerli.

SÜTUNLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sütunu, sütunları olan. Sü-tunlu eyvan. İttifaqlar Evinin Sütunlu zalı.
- Sütunlu binanın içində xüsusi və qaynar bir həyat başlamışdı. S.Rehimov.

SÜTÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Hele yetişmemiş, tamam deymemiş. Sütül qarğıdalı.
Arpanı sütül, buğdanı ötür. (Ata. sözü). Sütül sünbüllər ağır başlarını əyib sanki biçinçini gözləyir. Mir Celal. // İs. menasında. [Gülmeli:] Gör-düm ki, Toppuzlular məhəlləsindən bir tüstü, bir alov qalxır ki, gəl tamaşasına. Dedim, bəlkə bu tezdən sütül ütürlər. Ə.Abasov.
Az bişmiş, alabişmiş. [Satıcı:] Qovurma. Ay sütül ciyər kababı; Hər kimin pulu var, yeyər kababı. M.Rahim. [Hatemov ümide:]
.Sütül kababdan danışıb ağzımızı sulandır-maq istəyirsiniz? B.Bayramov.
məc. Yeniyetme, ter. 15 yaşını yenicə doldurmuş sütül gəlinlərə ancaq bu dairədə rast gəlmək olar. Qantemir. Bu otaqların bi-nasını qoyanda, yaxşı yadıma gəlir, mən lap sütül cavandım. Mir Celal.

SÜTÜLLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sütüllenmek"denf.is.

SÜTÜLLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Teze-teze yetişmeye başlamaq, tam yetişmemek, sütül halına gel-mek. Arpa sütüllənib. Qarğıdalı sütüllənir.
- Bu saat özünüzü Şamaxı yamaclarında, dəmyə zəmilərdə, adamboyu qalxan, sütüllə-nən (f.sif.), dəniz kimi ləpələnən sıx buğda sünbüllərinin arasında düşünün. Mir Celal.

SÜTÜLLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Sütülleşmek"den f.is.

SÜTÜLLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax sütüllənmək.

SÜTÜLLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sütül olma, yetişmek üzre olan taxılın ve s.-nin halı. Qarğıdalının sütül mərhələsi. Taxıllar sütüllükdür.

SÜVAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf köhn. [fars.] Ata ve ya başqa heyvana minmiş. Nagah bir süvar peyda oldu. M.F.Axundzade. Baharın bir belə günlərinin birində əlvan çiçəklərlə bəzənmiş səhrada
. eşşəyə süvar bir cavan gedirdi. E.Sultanov. □ Süvar olmaq
minmek. Mollalar.. ağ eşşəklərə süvar oldular. M.S.Ordubadi. [Re-şid:] Dərhal Qurbanqulu əhvalatdan müxbir olub, ərizəni şəhərə aparıb, vəkillərə verməyi öhdəsinə götürdü və haman saat atına süvar olub yollandı. T.Ş.Simurq.

SÜVARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] Ata minmiş, atlı. // İs. mənasında. Atlı esger. [Qartal:] Mən öz odlu qılıncımla yüzə qədər süvarini biçib tökmü-şəm.. M.Hüseyn. Qızıl süvarilər isə qəti hü-cum gözləyirdilər. H.Nezerli. Süvarilər Tülkü təpəsindəki camaata çatarkən ikinci zurna-çılar dəstəsi fəaliyyətə başladı. P.Makulu.

SÜYSÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Atlarda ve diger qoşqu hey-vanlarında boynun bel sütunu ile birleşen his-sesi. [Koroğlu] əlini atın süysünündən qoyub sağrısına qədər çəkdi. "Koroğlu".