Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
QƏPİK-QURUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xırda pul, azacıq pul, ehemiyyetsiz mebleğ. Gəlib-gedən məx-luqa baş vururam; Bundan, ondan qəpik-quruş alıram.. A.Sehhet.

QƏPİKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir qepik qiymetinde olan. □ Bir qəpiklik
deyersiz, qiymetsiz, ehemiyyetsiz şey haqqında. Bunun bir qə-piklik xeyri yoxdur.
Bir saatlıq rahatı, bir qəpiklik mənfəəti heç bir şeyə dəyişmirik. C.Memmedquluzade.

QƏPİKPƏRƏSTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Qepikgüd-
me, pulperestlik; xesislik. Halva demək ilə ağız şirin olmaz, qəpikpərəstlik bizim evimizi yıxıb, gecə-gündüz vaxtbevaxt fikrimiz-zikrimiz qəpikdir. N.Vezirov.

QƏRABƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qeriblik; yurdun-dan, veteninden ayrı düşme. Məgər zülflə-rindən bəhs edən sünbül; Düşər ayaqlara qərabət çəkər. Aşıq Valeh.
Teeccüblülük, ecaiblik, qeribelik.

QƏRABƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yaxınlıq.
Qohumluq. [Teymur ağa:] Məgər mən ölmüşəm ki, səni vəzir özgəsinə verə bilə? Axır bu qərabətdən onun mənzuru nədir? M.F.Axundzade.

QƏRAİB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. "qeribe" söz. cemi] bax qəribə. Suraxanıda əcaib və qəraib adlara rast gəlmək olardı. H.Sarabski. // Qeribe şey, görülmemiş şey. Gündə bir fənn qoyur ərsəyə əfkari-bəşər; Min qəraib çıxarır əqli-ziyadari-bəşər. Ə.Nezmi.

QƏRAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir meseleni mü-zakire etdikden sonra, hamı terefinden çı-xarılan netice; qetname. Qərar layihəsi. Qərarı müzakirə etmək. □ Qərar vermək (qoymaq)
bir şeyi müzakire etmekden, yaxud bir şey haqqında düşündükden sonra müeyyen neticeye gelmek, qeti bir fikre gelmek, qet etmek. Bir neçə gün Şəbanın yanına dost və aşna gəldi; axırda Şəban arvadını da götürüb öz evinə köçməyə qərar qoydu. Ə.Haqverdiyev. Qərara gəlmək (almaq)
qerar çıxarmaq, qerar qebul etmek. [Baba:]
.Yığıncağınızda nə qərara gəldiniz? S.S.Axundov; // bax qərar ver-mək (qoymaq). Axırda bu qərara gəldilər ki,
. qoca kəndli onların mübahisəsini həll etsin. S.S.Axundov. Məsmə otağını bir ca-vanəzənə yaraşacaq bir şəklə salmağı özünə bir həyat qayəsi qərar verir. S.Hüseyn. // Hüquq termini kimi. Məhkəmənin qərarı. Qərar qətidir. Məhkəmə qərar çıxardı. Məhkəmə qərarı və ya prokurorun icazəsi olmadan heç bir kəs həbs edilə bilməz.
Fikir, mülahize; ezm. Heç bir şey məni
öz qərarımdan daşındıra bilməz.
Heç bir
təhlükə, heç bir qorxu [Firidunu] qərarın-
dan döndərə bilmədi. M.İbrahimov.
Qerarlaşma, sözleşme, qabaqcadan
danışıb şertleşme. Elə ki libas geyinmək ta-
mam oldu, miraxur atı qabağa çəkdi, Yusif
Sərracı mindirdilər ata, əsas qərari-sabiq üzrə
dərbari-şahiyə rəvanə oldu. M.F.Axundzade.
0 Qərarla, qərar ilə
qayda ile, qay-dada, üsul ile, terz ile, sayaq. [Hacı Nayib:] Əhvalat bu qərar ilədir ki, hər bir hakimin birinci vəzifəsi məmləkətin abadlığı və əha-linin istirahət və səadətidir. C.Memmedqu-luzade. Bu qərarla Təbrizdən hərəkət etdik-lərinin
cu günü Dəclə çayı sahillərinə
yaxınlaşdılar. M.S.Ordubadi. □ Bir qərarla
- bir qaydada; üsulu, qaydanı, süreti, ahengi ve s.-ni deyişdirmeden, müntezem suretde. Su bir qərarla axır. Bir qərarla nəfəs almaq. Bir qərarla yerimək. Bir qərarla oxumaq.

QƏRAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Durma, durum, sakit durma. // Aram, rahatlıq. Dilbər, sən ge-dəndən bəri könlümün; Nə səbri, sükutu, nə qərarı var. Q.Zakir. Könüldə yox qərarü səbr, ey arami-can, sənsiz. S.Ə.Şirvani. □ Qərar tapmaq (tutmaq)
1) bir yerde, ya bir işde sabitleşmek, dayanmaq. Olduğu yerdə qərar tapdı; 2) aram olmaq, sakitleşmek, rahat ol-maq. Uşaq daha ağlamır, qərar tapdı.
Qərarım tutarmı onu anmasam; Onun xəyalıyla oda yanmasam? Ə.Cemil. O, bir dəqiqə bir yerdə qərar tapmayaraq, sərbəst hərəkəti ilə öz azadlığını təsdiq etməyə can atırdı. Ə.Memmedxanlı; 3) dayanmaq, yer-leşmek, oturmaq. Paşanın adamları da hə-rəsi bir tərəfdə qərar tutdular. "Koroğlu". Xan yuxarı başa keçib, bir yumşaq döşək üstündə əyləşib qərar tutdu. Ə.Haqverdiyev. Qərardan düşmək (getmək)
1) daha döze bilmemek, sebr ede bilmemek, sebri tükenmek; 2) huşu başından çıxmaq, özünü itirmek. Xəstə qızdırmanın şiddətindən qə-rardan getmişdi. Qərarı gəlməmək
sebri çatmamaq, hövselesi çatmamaq, bir yerde duruş tutmamaq. Musa kişi bütün günü heç bir iş görə bilmirdi. Nəyə əl atırdısa, qərarı gəlmirdi. M.İbrahimov. Qərarı kəsilmək
1) sebri gelmemek, sebri kesilmek; 2) ta-qeti kesilmek. Qərarı üzülmək
bax qə-rarı kəsilmək. Qərarını almaq
bax qərarını kəsmək. Qərarını kəsmək
seb-rini, rahatlığını, aramını elinden almaq, tükendirmek. Gər kəsməsəydi bülbüli-zarın qərarını; Olmazdı aqibət özü həm biqərar gül. S.Ə.Şirvani.

QƏRARDAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qerar ve fars.
..dad] köhn. Qerar, qetname; hökm, resmi seren-cam, emr. [Əziz bey:] Mənim xatirimi is-təyir və vədə edibdir ki, mənə xidmət rücu edib vəzifə qərardad eləsin. M.F.Axundzade. Bu [mekteblerin] üçü də qərardadın məz-mununa görə lazım idi. C.Memmedquluzade.

QƏRARGAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qerar ve fars.
..gah]
Qerar tutulan yer, dincelmek yeri; ev, mesken. Məcnunun bəxtiyar və gənc yaşında; Axır qərargahı oldu biyaban. S.Vurğun.
hərb. Qoşunları idare eden orqan, ştab. Ordu qərargahı.
Onların qərargahı
. sıl-dırım qayalıqlar üzərindəki kiçik bir qalada yerləşmişdi. M.Hüseyn. Cavad bəy Cahan-gir bəylə birlikdə qalanın keşikçi dəstəsini möhkəmlətdikdən sonra qərargaha qayıt-dılar. İ.Şıxlı.
məc. ümumiyyetle, bir işe rehberlik eden orqan.

QƏRARLAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qerarlaşdırıl-
maq"dan f.is.

QƏRARLAŞDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Yerbe-yer edilmek, yerleşdirilmek, yeri müeyyen-leşdirilmek, sabitleşdirilmek.
Müeyyenleşdirilmek, qet edilmek, söz bir araya getirilmek.

QƏRARLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qerarlaşdırmaq"-dan f.is.

QƏRARLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Yerbeyer et-
mek, yerleşdirmek, yerini müeyyenleş-dirmek. // Sabitleşdirmek, möhkemletmek.
Müeyyenleşdirmek, müeyyen fikre gelmek, bir qerara gelmek, kesdirmek, qet etmek. // Etmeyi, görmeyi nezerde tutmaq. Qız
. əvvəlcə qərarlaşdırdığı mövzudan kənara çıxdı. M.S.Ordubadi.

QƏRARLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qerarlaşmaq"dan f.is.

QƏRARLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Yerbeyer olmaq,
yerleşmek, qerar tapmaq, sakin olmaq. Təzə mənzildə qərarlaşmaq. // Müeyyenleşmek, sabitleşmek.
Biri ile bir şey haqqında sözleşmek, bir reye, fikre gelmek, bir qerara gelmek. Mah-ru ilə razılaşdıq, qərarlaşdıq. M.S.Ordubadi. Mirzəcanın yeganə bir çarəsi vardısa, o da yeni qayda ilə iş görmək idi, yəni Cəmilənin özü ilə danışıb qərarlaşmalı idi. S.Hüseyn. Onlar səhər saat beşdə yola düşməyi qərar-laşıb ayrıldılar. M.İbrahimov.

QƏRARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sabit, sebatlı, dözümlü, sözünde, qerarında möhkem.

QƏRARNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qerar ve fars.
..name] bax qərar
ci menada. Iclasın qərarnaməsi.

QƏRARSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Aramsız, durumsuz, bir yerde qerar tapa bilmeyen; sebirsiz, dö-zümsüz. Qərarsız uşaq.
Sebatsız, davamsız, mütereddid, de-yişken, daim deyişen. Qərarsız adam. Hava bu gün çox qərarsızdır.
Rahatsız, narahat, iztirablı. Könlüm çox qərarsızdır.
.Qaynanasının ona ürək-dirək verməsinə baxmayaraq, Durna qərarsız oldu. İ.Əfendiyev.
Arasıkesilmez, aramsız, uzunsüren. Ya-ğış qərarsız (z.) yağır.

QƏRARSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Aramsızlıq, durum-suzluq, sebirsizlik, dözümsüzlük; bir yerde qerar tapa bilmeme.
Sebatsızlıq, davamsızlıq, deyişkenlik,
daim deyişme; mütereddidlik.
Rahatsızlıq, narahatlıq, iztirablı hal.
Arasıkesilmezlik, aramsızlıq.

QƏRAYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] mus. Muğamatın bölün-
düyü hisselerden birinin adı. "Əraq"dan sonra ilk mayəyə qayıtmaq tələb olunur. Bu qayıtma "qərayi" vasitəsilə olur. ü.Hacıbe-yov. "Rast"ın aşağıdakı hissələri vardır: üşşaq, vilayəti, iraq, qərayi..

QƏRB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Dünyanın, güneşin bat-dığı ceheti. Günəş şərqdən çıxıb qərbdə batır. // Şerqe müqabil olan semt, cehet. Kəndin qərb tərəfi meşəlikdir.
Gedir qərbə tərəf hücumçəkənlər; Gedir qatar-qatar bomba-tökənlər. M.Rahim.
Günbatan istiqametinde yerleşen ölke-ler, memleketler, yerler. Qərb ölkələri. Qərb ədəbiyyatı. Qərb musiqisi.

QƏRBÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. Qerbçilik terefdarı (bax qərbçilik).

QƏRBÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. Rusiyada tehkimçi-lik üsulunun pozulması dövründe ortaya çı-xaraq, Rusiyanın Qerbi Avropa kimi kapi-talizm inkişafı yolu ile getmesi ideyasını müdafie eden burjua ideologiyası.

QƏRBİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Qerbe mensub, günba-tana mensub ve aid olan. Qərbi Avropa. Qərbi Sibir.