Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

MƏLHƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. merhem]
Yaraya ve ya ağrıyan yerlere sürtülen yağlı derman. Yaraya məlhəm yaxmaq.
Hələ qədim Mi-sirdə məlhəmlər, həblər, xardal yaxmaları iş-lədirdilər. R.Əliyev. Ağacdan sirkə, efir yağ-ları, kafur yağı, rənglər, laklar və cürbəcür məlhəmlər hazırlanır. (Qezetlerden).
məc. Derman, elac, çare, şefa. Könüldə zəxmi-nihan olmasaydı, ey Seyyid; ümidi-məlhəm ilə mən fəqanə gəlməz idim. S.Ə.Şir-vani. // məc. Teselli olacaq, teskin edecek şey. Sən də əsirgəmə kömək əlini; Hər sözün, söhbətin can məlhəmidir. S.Vurğun.

MƏLİH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Melahetli, gözeşirin, xoşagelen, şirin, duzlu. Rozanın məlih ahəngi Firuzun ruhunu, hissini oxşarkən o fikirləşirdi. H.Nezerli.

MƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Hökmdar, padşah.

MƏLİKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax mələkə. [
ci cariye:] Nazlı məlikəmiz Südabə, əfsus; Hər sevincə qarşı kədərli, məyus. H.Cavid.

MƏLİKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hökmdarlıq, şahlıq, pad-şahlıq.

MƏLİKÜŞŞÜƏRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] tar. Keçmişde: hökmdar terefinden en görkemli saray şairine verilen fexri ad; şairler başçısı.

MƏLKƏMUT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Melekülmövt" sözünün da-nışıqda işlenen forması. Məlkəmutun biridir.

MƏLUL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.] Melallı, qemgin, meyus, mehzun; bezgin, usanmış. Məlul gör-kəm.
Bülbül, neçin, xəzani-sitəmindən mə-lulsən? Gəl baxgilən, bənim gözüm ilə baharı gör. Qövsi. [Yaşlı kişi] hər zaman məlul və qəmgin gəzib təkbaşına dolanır(dı). S.Hüseyn. Hər daşı bir çılpaq qərib öksüzü; Məlul çöh-rəli bir dulu andırır. M.Müşfiq. □ Məlul etmək
usandırmaq, bezikdirmek, meyus etmek. Istəmədim verim dəxi nəzmi-tul; Tuli-kəlam elər məclisi məlul. Q.Zakir. Məlul ol-maq
tenge gelmek, usanmaq, bezikmek, meyus olmaq.
məlul-məlul zərf Qemgin-qemgin, hezin-hezin, meyus-meyus, yazıq-yazıq. Yetimlər məlul-məlul Aslanın əlinə baxdılar. C.Cab-barlı. Kiminin göz yaşı süzülüb axır; Kimi məlul-məlul dinmədən baxır. M.Rahim.

MƏLULCASINA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax məlul-məlul. Mə-lulcasına baxmaq.

MƏLULLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hüzn, keder, meyusluq; üzgünlük. [Behram:] Ax, [Saranın] o ahu ba-xışlarında nə qədər məlulluq! C.Cabbarlı.

MƏLUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Bilinen, bilinmiş; belli, aydın, aşkar, hamıya belli olan (məc-hul eksi). Məlum şey. Məlum məsələ.
Bun-ların biri cüzamlı Abbas idi, qalanının qaran-lıqda kim olduqları məlum deyil idi. çemen-zeminli. Quşun gözəlliyini təsvir etməyə nə mövcud rənglər, nə məlum kəlmələr kifayət edər.. M.Rzaquluzade. □ Məlum etmək (eləmək)
1) görünmek, belli olmaq, aydın olmaq. [Gülbadamın] uşaqlıqda çiçək mərə-zinə mübtəla olmağı üzündən məlum edirdi. N.Nerimanov; 2) xeber vermek, bildirmek.
.Xəstəxana üçün dörd otaq aranır, hər kəsin böylə bir evi var isə, filan yerə məlum eləsin. I.Musabeyov. Gecə ilə azançıları qalaya çı-xarıb, minacat vasitəsilə sabah bayram oldu-ğunu məlum edərdilər. H.Sarabski. Məlum olmaq
bilinmek, aydın olmaq, aydınlaşmaq. Kəndçilər etdilər dübarə hücum; Yenə oldu yalanlığı məlum. M.Ə.Sabir. [Xalası:] Bahar ali məktəbi bitirər,.. sonra hər şey məlum olar. B.Bayramov.
riyaz. Melum olan, verilmiş (məchul eksi). Məlum ədəd. Məlumdan məchula.
◊ Məlum feil qram.
hereketin heqiqi icraçısının (subyektin) zahirde olduğu feil növü.

MƏLUMAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "melum" söz. cemi]
Bir şey haqqında bilik, xeberdarlıq. [Ənise] özünü bilik və məlumatca heç kəsdən aşağı tutmayırdı. S.Hüseyn. Həcər qarının çox ge-niş məlumatı və zəngin təcrübəsi var idi.
Ə.Sadıq.
Bir şey haqqında şifahi ve ya yazılı ara-yış, bildiriş, izahat. Şahmar heç bir söz de-mədən, yazdığı məlumatı stolun üstünə qoyub qapıdan çıxdı. B.Bayramov. □ Məlumat vermək
her hansı bir iş, hadise ve s. haq-qında şifahi ve ya yazılı arayış vermek, bil-dirmek, xeberdar etmek. Işin gedişi haq-qında məlumat vermək.
Rüstəm kişi yanakı oturub balaca stola dirsəkləndi və yaz əkininə hazırlıq haqqında məlumat verdi. M.Ibra-himov. Bayram kişi məlumat verməkdə ikən qapı açıldı. M.Rzaquluzade.
Xeber, xeberdarlıq. Bu barədə məluma-tım yoxdur.
Cavad əsirlərdən bir-iki məlu-mat öyrəndikdən sonra, onları ştaba göndərib yenə ehtiyatla yoluna davam etməyə başladı. Ə.Veliyev. □ Məlumat vermək
xeber vermek, bildirmek. Bu barədə yoldaşlara məlumat verin.
Hətta casusa məlumat ve-rənləri yaxşıca axtarmağı da məhkəmənin yadına salacağam. H.Nezerli.

MƏLUMATFÜRUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. melumat fars.
..füruş] özünü herterefli bilikli göstermeye, öz biliyini nümayiş etdirerek, başqalarına ağıl öyretmeye çalışan adam.

MƏLUMATFÜRUŞLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Melumatfü-
ruşun tefekkür terzi.

MƏLUMATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Melumatı olan; çox şey bilen, geniş dünyagörüşüne malik olan; bilikli. Məlumatlı adam.
Qadının qarşı-sında gözəl, yaraşıqlı, ədəbli, məlumatlı və mədəni bir gənc oturmuşdu. M.S.Ordubadi.
Xeberi olan, xeberdar. Məlumatlı dairə-lər.

MƏLUMATSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Melumatı olmayan, dünyagörüşü dar olan; biliksiz. Məlumatsız adam.
Xeberi olmayan, bixeber, xebersiz.

MƏLUMLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Aydınlıq, aşkarlıq, me-lum olma.

MƏLUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [ər.] Əsil menası "le-nete gelmiş", "lenetlenmiş", "Allahın reh-metinden mehrum", "mürted" olub, Azer-baycan dilinde söyüş, qarğış menasında işle-nir. [Necef bey:] Bu da Aslan bəy, mənim əziz dostum, məlunlar, müftəxor məlunlar! Ə.Haqverdiyev. O məlun kəbin verməmək üçün bu kağızı bizdən oğurlatdırmışdır. M.S.Ordubadi. [Eldar:] Bu məlun, yazıq quş-ların qənimidir. M.Rzaquluzade.

MƏMANİƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. mümaniet] Maneçi-lik, engel, manee. Təlim ilinin başlanmasını böyük iztirab içində gözləyir, qarşıda olan məmaniətləri rədd etmək üçün vasitələr ara-yırdıq. T.Ş.Simurq. Indi artıq məmaniətə rast gəlmədən batareyanın sol cinahında toplaş-maq üçün dərə yuxarı qaçan düşməni arxa¬dan biçməli idi. Ə.Əbülhesen. □ Məmaniət göstərmək (törətmək)
maneçilik göster-mek, mane olmaq, engel töretmek. Gəlin bəydən hədiyyəni alar. Daha üzünün açıl-mağına məmaniət göstərməz. R.Əfendiyev.

MƏMANİƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Memanieti olan, maneeli, engelli.

MƏMANİƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Memaniet olmadan, heç bir maneeye rast gelmeden, maneesiz, serbest, azad, engelsiz. [Mirze Hesen:] Şura qoşunu məmaniətsiz Bakıya girə biləcək. Ə.Haqverdiyev.

MƏMAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ölüm, vefat. Bəhri-
fənadə fani ol, gör ki, nə xoş həyat olur; Abi-həyatmış fəna, gərçi adı məmat olur. Nesimi. Həvəs sövq eylər insanı həyatə; Ətalət cəlb edər şəxsi məmatə. M.Ə.Sabir. □ Həyat və məmat məsələsi
ölüm-dirim meselesi. Əjdəri
. evinə gətirib müalicə etmək Mirzə Hüseyn üçün bu saat həyat və məmat məsə-ləsi idi. S.Rehman.

MƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Uşaqları emizdirmek üçün qadınların döş hissesinde yerleşmiş yumru şekilde olan iki süd vezilerinden her biri; döş. // Memeli heyvanlarda süd ifraz eden orqan; yelin.
Bax məməcik
ci menada. Gözün məməsi.
xüs. Her hansı bir şeyin meme ucu (ki-çik çıxıntı) şeklinde hissesi; ucluq.

MƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məc. Ana. [Şerefnise xanım:] Əgər məməm deyən dərviş olmasaydı, şək-siz Müsyö Jordan Şahbazı aparacaqdı. M.F.Axundzade. [Memmed bacısı Fatmaya:]
.Niyə nənəm Məlikməmmədin nağılını söy-ləyəndə
. məmənin qucağına qısılırsan? S.S.Axundov.

MƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. Köhne sistemli ov tüfeng-lerinin piston qoyulan yeri.