Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞƏLƏQUYRUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tülküye verilen leqeb.
Bir demədin ki, tülkü; Quyruqsuz neyləsin bəs; Şələquyruq olmasa; Tülkü baba keçin-məz. R.Rza.

ŞƏLƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şelelemek"den f.is.

ŞƏLƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şele bağlayıb arxasına
götürmek, dalına qoymaq, yüklemek (bezen "dalına" sözü ile). [Niyaz:] A kişi, sarsaq olma, gəl odunu şələlə dalına, itil cəhənnəmə. Ə.Haqverdiyev. Arvadlar və iri qızlar bupal-çıqdan qazıb, torbalarda dallarına şələlər, satmaq üçün aparardılar. Ə.Əbülhesen. Məsmə, Səkinə, Pəri çəkillikdə ipək qurdu üçün budaq qırır, şələləyərək daşıyırdılar.
Mir Celal.

ŞƏLƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şelelenmek"den f.is.

ŞƏLƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Şele edib dalına
götürmek, yüklenmek, dalına yük çatmaq. Kosa, Mədətin kara gələcəyi qorxusundan Əfruz bacıya təslim olub boyun əydi. O, kisəni şələləndi, toyuqları aldı. S.Rehimov.

ŞƏLƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dalına şele götürmüş, yük-lenmiş. Yolla şələli adam gedirdi.

ŞƏLƏPAPAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Başına uzuntüklü deri-den papaq qoymuş. Şələpapaq kişi. Şələpa-paq kəndli.
[Hüseynqulu:] Əmim oğlu ko-mandir olduğuna görə rəngi saralmış, əynində dəridən paltar, başında bir şələpapaq sükan-çının yanında durmuşdu. H.Sarabski.

ŞƏLƏ-ŞƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfŞelelerle, bağlı-bağlı,
yığın-yığın. [Ayrım qızı] meşədən şələ-şələ odun daşıyar, sac asar, nehrə çalxayar və yorulmaq nə olduğunu bilməzdi. A.Şaiq. [Mücü] köklərindən hər gün şələ-şələ kəndə daşındı. R.Rza.

ŞƏLƏ-ŞILTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şəlpə-şülpə. [Qoca:] çata bilmərik, yağı xanı, bəyləri də basar alar, şələ-şiltəsini toplar, gedər, bizə ar olar. M.Rzaquluzade.

ŞƏLƏ-ŞÜLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şələ-şiltə. [Hacı Mu-rad:]
.Get, şələ-şüləni yığışdır. S.S.Axundov. [Tahir:] Bilsəm ki, azarım-bezarım yoxdur, o dəqiqə şələ-şüləmi yığıb gedərəm. M.Hüseyn.

ŞƏLLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şellemek"den f.is.

ŞƏLLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Dalına almaq, yüklemek. Ata [Saranı] arxasına şəlləyib qoyun otardı. İ.Əfendiyev.

ŞƏLPƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şəlpə-şülpə. Süzmə dəxi, gözlərin aç, a Babayi-Əmir; Şəlpələrin tez yığıb qaç, a Babayi-Əmir. C.Cabbarlı.

ŞƏLPƏ-ŞÜLPƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. dan. Pal-paltara, ya-
xud xırım-xırda şeylere saymazyana veri-len ad.

ŞƏLTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qadın alt tumanı, dizlik.
dan. Cır-cındır, yıpranmış, üzülmüş, köhne-kürüş şeyler (xalça, palaz, geyim, parça ve s.). Otaq kasıb döşənmiş, dörd-beş şəltədən ibarət idi. A.Şaiq.
◊ Şəltəsi işləməmək (keçməmək)
keleyi baş tutmamaq, hiylesi keçmemek.
.Dəni məqsədlilərin burada şəltəsi işləməz. Onlar zərərdən savay heç bir xeyir yetirə bilməzlər. U.Hacıbeyov. Qarı bu yerdə şəltəsini işlədə bilmədi. Mir Celal.

ŞƏLTƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şelteye (
ci menada) yarar parça. // Sif. menasında. Şəltəlik parça.

ŞƏLTƏ-ŞƏLTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf dan. Parça-parça, tike-tike. [Humayın] papağına dörd tolamaz birdən dəydiyi üçün papağın sağanağı şəltə-şəltə oldu. Ə.Veliyev.

ŞƏLTƏ-ŞÜLTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax şəltə.

ŞƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax şam. Nə xoş olur eşq əhli-nin bu halı; Şəmə yanə pərvanənin misalı. M.V.Vidadi. [Padşahın qızı:] çünki atam bilsə [Rizvanı] yüz parça elər. Odur ki, danışa bilməyib, gün-gündən şəm tək əriyirəm. Ə.Haqverdiyev.

ŞƏMATƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas.
Birinin başına gelen bela ve müsibetden düşmenin sevinib kam alması; bedxahlıq.
Tene, mezemmet, danlaq. Olmayaydım ol pəri eşqində rüsvayi-cəhan; çəkməyəydim dustü düşməndən şəmatət kaş ki. S.Ə.Şirvani. Müftəxorluq nə gözəl peşə idi, tutmuş idim; Nə açan üstünü karın, nə şəmatət var idi. M.Ə.Sabir. □ Şəmatət etmək klas.
tene vurmaq, ayıblamaq, danlamaq, mezemmet-lemek. Bir qədər [gence] ağır gəlirdi; Ilmək boğaza keçib asılmaq; Təhqir iləyellənib də qalmaq; Meydanda duran bütün cəmaət; Hərdən edələr ona şəmatət. A.Sehhet.

ŞƏMS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Güneş, gün. O necə quş idi anasını əmər; Havada dövr edər, şəms ilə qəmər? Xeste Qasım. Camalın xəcil elər, Şəms ilə mahı, müxtəsər. Aşıq Əlesger.

ŞƏMSIYYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Günlük, çetir, zontik. [Qız] əda ilə əlindəki ağ və pənbə ipəkli şəm-siyyəsini oynada-oynada hər kəsin önündən sallanaraq keçər(di). A.Şaiq. Hər tərəfdən ağ geyimli altı qız fironun xanımının başına tavus lələklərindən yapma şəmsiyyələr tut-muşdular. çemenzeminli. Sona qaranlıq kü-çədə şəmsiyyəsiz yağışın altında durmuş(du).. Ə.Əbülhesen.

ŞƏMŞIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Qılınc. Iş atışmadan ötüb, şəmşir və xəncər ilə bir-birinə həmlə etməyə çatdı. M.F.Axundzade. Yanımda gər dura cəllad əlində şəmşiri; Olüm gücüylə mənə hökm edə olum təslim; Əyilmərəm yenə haşa. C.Cabbarlı. □ Şəmşir çəkmək klas.
qılıncla vuruşmağa hazırlaşmaq, qılınc çek-mek, qılınca el atmaq. Şəmşir çəkdi, qətlin üçün gəldi olpəri; Sandın ki, rəhm edər sənə ol dilruba, könül. S.Ə.Şirvani.

ŞƏMŞIRBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] Qılıncoynadan. Görməmişəm, qızdan şəmşirbaz olmaz; Ma-ralım, ceyranım, dönmərəm səndən. (Qoşma).

ŞƏMS-QƏMƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] şair. Güneş ve Ay (Şerq edebiyyatında gözelin camalına teş-beh). Ey şəms-qəmər yüzlü, şirin dodağın duzlu; Vey şəhdü şəkər sözlü, didarına müş-taqəm. Nesimi. Camalındı şəms-qəmər; Dərdin bu sinəmdə dəftər; Ucundan yazıq Ələsgər; Dönübdür abdala, Maral! Aşıq Əlesger.