Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani

Azerbaijani
CIĞA : Az Turkish Farsi

:
پر خروس و پرندگان ديگـر كه به صورت تاج بر سر كودكان يا پادشاهان نصب مي‌شد.
بلندي، تپّه، كوه كوچك. (ريشة كلمه از مصدر «چيخماق» (روييدن، بالا آمدن و صعود كردن) است.)

ÇIĞA : Az Turkish Farsi

:
تپّة سنگي، كوه سنگي كوچك.
نام اصلي شهر «صغاد» فارس. (ريشة كلمه از مصدر «چيخماق» (صعود كردن و بر بالاي كوه رفتن) است.)

CIĞAL : Az Turkish Farsi

:
داد و فرياد كننده، جر زننده.
حيله گر، مكّار، زيرك و با هوش. (← جيق3)

CIĞALLI : Az Turkish Farsi

: نام طايفه‌اي از ايل ششبلوكي و تيره‌اي از طايفة قره‌يارلو

ÇİGİL : Az Turkish Farsi

: چوب سر خميدة چوگاني شكل كه چوپانان براي دستگيركردن دامهاي خود از آن استفاده مي كنند. (← چؤن، چؤيگن)

ÇİGİNİ : Az Turkish Farsi

: چگني، نام طايفه‌اي از ايل عملة قشقايي

CİGӘR : Az Turkish Farsi

:
جگر، جگر سياه يا سفيد.
مجازاً به معني شهامت و دليري. (اصل كلمه «جيقَر» از ريشة «جيق» (قسمتهاي داخلي بدن) است. ← جيق) جيگر باشى قايناماق (cigәr başı qaynamaq)
ترش كردن، ترشّحات اسيد معده را احساس كردن. جيگر بند (cigәr bәnd)
مجازاً به معني فرزند عزيز و دلبند. جيگرلي (cigәrli)
شجاع، دلير و نترس. جيگري داغلى (cigәri dağlı)
داغدار، دردمند، عزادار. جيگري قان (cigәri qan)
خون جگر، ناراحت، عصباني

CİK : Az Turkish Farsi

(2)
صدا، جيك، صداي زير و ظريف. جيك-جيك (cik-cik)
صداي زير و ظريف پرندگان، صداي جيك جيك پرندگان. جيك وورماق (cik vurmaq)
جيك زدن، صدا كردن. جيكّيله‌مك (cikkilәmәk)
جيك جيك كردن پرندگان

CİK : Az Turkish Farsi

(1)
طرف مقعّر قاب (استخوان زانو) جيك-و-بوک (cik-o-bük)
نام نوعي قاب بازي است؛ البتّه طرف مقعر (فرو رفته) قاب را جيك و طرف محدّب (برجستة) قاب را بوك (بوک) مي‌گويند.
مجازاً به معني اضطراب، تشويش و نگراني.
مجازاً به معني اسرار و افكار ظاهري و باطني يك فرد. جيك-و-بوکه دوشمك (cik-o-bükә düşmәk)
به تشويش و اضطراب افتادن

CİK : Az Turkish Farsi

(3)
از پسوندها يا پيشوندهاي اسمي كه نشانة تصغير و كوچكي است؛ و به شكلهاي جيق، چيك، چوق، جوک و چيق ديده مي‌شود. مانند
ائوجيك (خانة كوچك) جيك-جاندار (جيك-جاناوار)
جانوران كوچك، حشرات

ÇİK : Az Turkish Farsi

(1)
از پسوندهاي تصغير. ديلچيك (زبان كوچك)

ÇİK : Az Turkish Farsi

(2)
چك چك، صداي ريزش آب.
صداي زير پرندگان. چيك-چيك (çik-çik)
جيك جيك، صداي پرندگان. چيكّوْو (çikkov)
چك چك آب، چكّة آب، آب چشمه‌اي كه خيلي كم باشد. چيك وورماق (çik vurmaq)
پريدن دل، هوس كردن، حريص شدن دل براي ديدن كسي يا خوردن چيزي

ÇİKİRD : Az Turkish Farsi

: ماهيت، اصل، لب مطلب. (اصل كلمه «چيقيرد» (از بن «چيق» (درون و آلات داخلي بدن) است. (← چيق) چيكيرديني چاخارْتْماق (çikirdini çaxartmaq)
به اصل قضيه پي بردن

CİKKӘ : Az Turkish Farsi

(2)
صبر، شكيبايي. جيكّه‌لي (cikkәli)
صبور، پر حوصله

CİKKӘ : Az Turkish Farsi

(1)
نام گياهي معطّر از خانوادة سير. جيكّه‌ليك (cikkәlik)
جايي كه علف جيكّه فراوان باشد

CİL : Az Turkish Farsi

= جيلْد (cild)
روپوش، جلد، اوّلين برگ كتاب، رويه، پوسته. (← جلإل)
چابك و سريع، آنكه جلوتر از ديگران قرار گيرد. جيلد ائدمك (cild edmәk)
جهيدن، پريدن. جيلد سيز (cildsiz)
بدون جلد. جيلدلي (cildli)
داراي جلد، داراي پوشش. جيلوْو (cilov)
(ف) جلو، پيش، مقابل. جيلوْودار (cilovdar)
جلودار، پيشوا، رهبر. جيلوْودارليق (cilovdarlıq)
جلوداري، پيشوايي.
مبلغ پولي كه صاحب اسب ماده به صاحب اسب نر پرداخت كند تا دو اسب با هم جفتگيري كنند. جيلوْولاماق (cilovlamaq)
جلو افتادن، سبقت گرفتن

ÇİLӘ : Az Turkish Farsi

:
چوب و سرشاخه‌هاي باريك، خاشاك خاردار.
فعل امر از مصدر «چيله‌مك» = سويا چالماق (آب دادن، نم دادن، آبپاشي.) (اصل كلمه «چالا» و ريشة آن از مصدر «چالماق» (نيش زدن و تكان دادن) است.)

ÇİLӘ : Az Turkish Farsi

:
فعل امر از مصدر «چيله‌مك» (فرياد كردن)
فرياد، سر و صدا. (ريشة كلمه از «چير1» (فرياد و سر و صدا) است.) چيلَتْمَك (çilәtmәk) = چيله‌مَك (çilәmәk) = چيلله‌مك (çillәmәk)
فرياد كسي را بلند كردن.
آواز خواندن بلبل و پرندگان ديگر، به فرياد و آواز خواندن واداشتن

ÇİL : Az Turkish Farsi

(1)
پيسه، خال خال، رنگارنگ.
رنگ روشن، رنگ برّاق و ناخوشايند

ÇİL : Az Turkish Farsi

(2)
(ف) عدد چهل. چيل مرد (çil mәrd)
كوتوله، كوتاه قد. چيلّه (çillə)
چهلّم، چهل روز بعد از تولّد يا مرگ

ÇİL : Az Turkish Farsi

(3)
بازو، بازوهاي باز و از هم گشاده. (← چين 1)
دهان، دهان باز و گشاده. چيل آغْز (çil ağz) = آغزي چيل (ağzı çil)
آنكه دهانش باز باشد و بي ادبانه بخندد، زهرخند. چيلدير (çildir)
دهان دريده، بد دهان، ياوه گو، پر رو، پيش نوك. چيل-و-ميرْك (çil-o-mırk)
دست و بازو، دست و آرنج. چيل-و-ميرْك ائدمَك (çil-o-mırk edmәk)
دست و بازوي كسي را شكستن و به شدّت كتك زدن. چيلّه (çillә)
چلّة زمستان.
چلّة كمان كه كشيده و باز مي شود. (اين كلمه ارتباطي با عدد چهل فارسي ندارد؛ بلكه چلّة زمستان نهايت كشش سرماي زمستان است.) چيلّه به در (çillә bә dәr)
چلّه به در، مراسمي كه بعد از چلّة زمستان اجرا مي‌شود؛ به اين ترتيب كه در دو نقطه از زمين به فاصلة 5 تا 6 متر آتش روشن مي‌كنند و گوسفندان را با هلهله و شادي از بين اين دو آتش عبور مي‌دهند؛ به خاطر اين كه سرما و سختي زمستان گذشته و قضا و بلا از دامهاي دامداران رفع شده است. چيلّه زه (çillә zә)
چلّه زا، برّه يا بزغاله‌اي كه در فصل زمستان زاييده شده باشد

ÇIL : Az Turkish Farsi

(3):
كتف، شانه، بازو. (به تنهايي كاربرد ندارد. ← چين1)
دهان گشاده و باز. چيل-و-ميرْك ائدمك (çıl-o-mırk edmәk)
استخوانها و بازوان كسي را خرد كردن، به شدّت كتك زدن. (گلّه‌زن)

ÇIL : Az Turkish Farsi

(1)
(ف) عدد چهل. چيل آليق (çıl alıq)
چند لا قبا، آدم چند چهره. چيلتاراليق (çıltaralıq)
شلوغ و سر و صدا، شايعه و رسوايي در آوردن، چهل برابر نشان دادن يك مطلب. چيل قارين (çıl qarın)
سيرابي شكمبه.
نام نقشي از نقشهاي قالي. چيل-و-چوْو (çıl-o-çov)
چو، شايعه، يك كلاغ و چل كلاغ، خبر دروغ

ÇIL : Az Turkish Farsi

(2)
پيسه، دو رنگ. چيل-چيل (çıl-çıl)
پيسه، خال خال، لكه لكه

ÇILAL : Az Turkish Farsi

:
نام درختچه‌اي خاردار با برگهاي صورتي، تنگز.
چوب نوك تيز، چوب كوچك نوك تيز جهت اتّصال دو قسمت از چادر سياه، خلال، شيش. (اصل كلمه «چالال» و ريشة آن از «چالماق» (نيش زدن) است.)