Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani

Azerbaijani
DӘHLӘMӘK : Az Turkish Farsi

= دهمَرله‌مك (dәhmәrlәmәk)
تشر زدن، هي كردن. (← داه، داه-و-دوه)

DİB : Az Turkish Farsi

:
ريشه، بن.
كنار، بغل دست.
ته ديگ. (← دوب) ديبچيك (dibçik)
نام بوته‌اي خاردار و نيمكره شكل كه ريشة كوچك و كوتاهي دارد. ديب ساريغى (dib sarığı)
رشته نخي كه در هنگام دار كردن قالي، تارها را به دار متّصل كند. ديبكَن (dibkәn)
ريشه كن، نابود

DİBӘK : Az Turkish Farsi

: هاون چوبي. (ريشة كلمه از مصدر «دؤيمك» (كوبيدن) است.)

DIBŞ : Az Turkish Farsi

:
دبش، غليظ، سفت.
رسيده و كامل.
تلخ مزه، آنچه به تلخي گرايد

DİCGAL : Az Turkish Farsi

: از انواع گياهان. (← ديژگال)

DİCİL : Az Turkish Farsi

: حسادت، كينه. (← دجل)

DİD : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصدر «ديدمك» (پشم زني ← دود2) ديدديرمك (diddirmәk)
به وسيلة ديگري عمل پشم زني را انجام دادن. ديدله‌مك (didlәmәk)
حلّاجي كردن، پشم زني كردن. ديدمك (didmәk)
پشم زني، پشم يا مو را با انگشتان دست از هم باز كردن. ديديگ-ديديگ (didig-didig)
پشم از هم پاشيده و زده شده.
پاره پاره، مشبّك، سوراخ سوراخ. ديديلمك (didilmәk)
زده شدن و از هم باز شدن پشم، حلّاجي شدن.
مجازاً به معني بر باد رفتن مال و ثروت. ديدينْتي (didinti)
پشم زده شده، حلّاجي شده

DİD : Az Turkish Farsi

(3)
صداي دميدن در ني يا سوت. (← دود3) ديديك (didik)
ني‌لبك

DİD : Az Turkish Farsi

(1)
(ف)
چشم، ديد چشم، نور چشم.
مگسك تفنگ، روزنة ديد. ديدَنليك (didәnlik)
ديدني، ديد و بازديد، عيادت. ديدَنْمَك (didәnmәk) = ديدينمك (didinmәk)
قلق گيري، نشانه گيري، هدف گيري در هنگام تير اندازي.
تلاش براي كسب خبر و اطّلاعات. ديد-و-چاك (did-o-çak)
هدف گيري، نشانه گيري به هنگام تير اندازي. ديد وورماق (did vurmaq)
تماشا كردن، از روزنه نگاه كردن

DİDӘRGİN : Az Turkish Farsi

: آواره، متواري، جلاي وطن كرده

DİDUM : Az Turkish Farsi

: نام پرنده‌اي. (از واژگان تقليدي است. ← قيز، قيز بوْغان)

DİFAR : Az Turkish Farsi

: (ف) ديوار

DİGBӘR : Az Turkish Farsi

: ديگ، ديگ نسبتاً كوچك

DIĞI : Az Turkish Farsi

: هر چيز گرد و كروي شكل مانند نقل و شيريني. ديغى-ديغى (dığı-dığı)
اصطلاحي است كه در هنگام تحريص و شيريني دادن به كودكان گفته مي‌شود. ديغيروماق (dığırlamaq)
غلتاندن. (← توغوروماق) ديغيل (dığıl)
گرد، كروي، به شكل توپ. ديغيل-ديغيل (dığıl-dığıl)
چيزهاي كروي شكل و مدوّر. ديغيللاماق (dığıllamaq)
غلتاندن

DIĞILI : Az Turkish Farsi

: كروي شكل، گرد، مدوّر

DİGİRT : Az Turkish Farsi

: گرد، كروي شكل، توپ مانند

DİK : Az Turkish Farsi

(1)
برآمده، برجسته.
قائم، عمود، سيخكي.
سر بالايي، عمودي. (در تركي قديم «تيك» (سر پا ايستاده) است.) ديكسينديرمك (diksindirmәk)
از جا پراندن، سبب يكه خوردن كسي شدن. ديكسينمك (diksinmәk)
يكه خوردن، از جا پريدن. ديكير-ديكير (dikir-dikir)
برجستگيهاي كوچك روي اجسام. ديكّيلي (dikkili)
عمود، سيخكي، قائم

DİK : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصدر «ديكمك» (دوختن) (← تيك) ديكچه (dikçә)
مقدار نخي كه روي دوك كوچك كلاف شود و تقريباً معادل 2 كلاف است. ديكديرمك (dikdirmәk)
دوزاندن، دوزانيدن. ديكمك (dikmәk)
دوختن، دوزندگي.
مجازاً چشم را به نقطه‌اي دوختن و زل زل نگاه كردن. ديكمه (dikmә) = ديكيش (dikiş)
دوخت، نحوة دوختن. ديكيلمك (dikilmәk)
دوخته شدن. ديكيلي (dikili)
دوخته شده. ديكيم (dikim)
دوخت، شيوة دوخت. ديكيملي (dikimli)
لباسي كه دوخت آن متناسب و زيبا باشد

DİL : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصدر «ديلمك» (شكافتن، بريدن) ديلار (dilar)
نام گياهي شبيه «جو» كه از گياهان علوفه‌اي به شمار مي‌رود. (در وسط برگهاي بلند اين گياه، خطّي ديده مي‌شود كه گويي برگ گياه را شكافته است.) ديللاق (dillaq) = ديلليق (dilliq)
فرج، آلت تناسلي زنان.
فاحشه. ديلمك (dilmәk)
شكافتن، بريدن، پاره كردن. ديلي (dili)
تپّه يا كوه طويلي كه روي آن كمي فرو رفته باشد. ديليك (dilik)
پاره، شكافته شده، بريده شده.
قاچ، قطعه. ديليم (dilim)
قطعه، تكّه، قاچ. ديليم-ديليم (dilim-dilim)
قطعه قطعه، قاچ قاچ. ديلينمك (dilinmәk)
پاره شدن، شكافته شدن

DİL : Az Turkish Farsi

(1)
زبان، عضو زبان.
زبان، گويش، لهجه و تكلّم. ديل-آغْزْلى (dil-ağzlı)
زباندار، زبان باز، دلير و شجاع. ديل آلتى چكمك (dil altı çәmәk)
زير زبان كسي را كشيدن، زيركانه از كسي حرف كشيدن. ديل آمان (dil aman)
نوعي بيماري كه انسان از زبان ناقص شود و نتواند حرف بزند. ديل آنْگْلاماز (dil anglamaz)
زبان نفهم، نادان. ديلاچار (dilaçar)
(ديل +آچار) فصيح و بليغ، آنكه زبان گويا و فصيح دارد. ديل اوجـو (dil ücü)
زباني، ظاهري، با زبان چيزي را به صورت ناقص بيان كردن. ديلاوَر (dilavәr)
زبان باز، زبان آور.
دلاور، شجاع. ديلباز (dilbaz)
زبان باز، زبان آور و حرّاف. ديل باسماق (dil basmaq)
لكنت داشتن زبان.
كتمان كردن موضوع. ديل بيلمز (dil bilmәz)
زبان نفهم، نادان. ديل بيلن (dil bilәn)
فهيم، آگاه و دانا. ديل تتمك (dil tәtmәk)
به تپق افتادن زبان، به اشتباه چيزي را بيان كردن. ديلچَك (dilçәk) = ديلچيك (dilçik)
زبان كوچك، ملاز، ملازه. ديل چيخارْتْماق (dil çıxartmaq)
زبان در آوردن، زبانك انداختن.
پر رو و زبان باز شدن. ديل دوْلاشماق (dil dolaşmaq)
دچار لكنت زبان شدن. ديل-ديل (dil-dil) = ديل-ديلَك (dil-dilәk)
دو قطعه چوب كوچك به شكل زبان كه در بر پا كردن تلّة پرندگان از آنها استفاده مي‌شود. ديلَرمَك (dilәrmәk)
خواستن، خواهش كردن، اصرار كردن. ديلسيز (dilsiz)
بي زبان، كم حرف، كم رو.
لال، گنگ. ديل قيسّه (dil qissә)
آنكه زبانش در مقابل ديگران كوتاه باشد، شرمسار و خجل.
محتاج. ديل قيسّه‌ليك (dil qissәlik)
زبان كوتاهي، شرمندگي.
احتياج، نياز. ديلَك (dilәk)
آرزو و خواهشي كه به زبان آيد. ديل كسَن (dil kәsәn)
نوعي از گياه ني كه با آن حصير بافند. ديللَشمك (dillәşmәk)
به سخن آمدن، صحبت كردن، احوال پرسي كردن. ديللَنمك (dillәnmәk)
به سخن آمدن.
احوال پرسي كردن.
چشم زخم وارد كردن. ديللي (dilli)
زباندار.
زبان باز، دلير.
چرب زبان و چاپلوس. ديللي دودوک (dilli düdük)
نوعي ني‌لبك.
مجازاً به معني كسي كه تند تند حرف بزند. ديلماج (dilmac) = ديلمانْج (dilmanc)
مترجم. ديلَنْچي (dilәnçi)
آنكه به زبان آيد و خواستة خود را اظهار كند، گدا، سائل. ديلَنديرمك (dilәndirmәk)
به سخن واداشتن.
به گدايي واداشتن. ديلَنمك (dilәnmәk)
به سخن آمدن.
آرزو كردن.
گدايي كردن. ديلوْوباز (dilovbaz)
زبان باز.
حيله گر و مكّار. ديله‌جي (dilәci)
گدا، سائل. ديله‌مك (dilәmәk)
آرزو كردن، خواستن.
گدايي كردن. ديلي اوزون (dili uzun)
زبان دراز، زبان باز، فضولباشي. ديلي اه‌‌‌يري (dili әyri)
زبان كج، آنكه زبان تركي نداند، غير ترك. ديلي ايتّي (dili itti)
صريح اللهجه، آنكه معمولاً زبان خوش ندارد. ديلي باغلى (dili bağlı)
زبان بسته، حيوان. ديلير (dilir)
زبان باز، حريف و ناطق.
دلير و شجاع. ديلي شيرين (dili şirin)
شيرين زبان، خوش كلام، مهربان. ديلي ياسّى (dili yassı)
كسي كه زبانش پهن و بزرگ باشد و سنگين صحبت كند.
چرب زبان، متملّق. ديلي ياغلى (dili yağlı)
چرب زبان، متملّق و چاپلوس.
شيرين زبان، مهربان

DIL : Az Turkish Farsi

(2)
(ف) دل، قلب. ديل پئچ (dıl peç)
دل پيچ، اسهال. ديل خوْر
دلخور، ناراحت. ديل-ديل ائدمك (dıl-dıl edmәk)
دل دل كردن، مشكوك و مردّد بودن. ديل سرد (dıl sәrd)
دلسرد، بي ميل، بي رغبت. ديلگير (dılgir)
دلگير، ناراحت. ديل ناهادا (dıl nahada)
دل نهاده، خاطر جمع، آسوده خاطر. ديل وورماق (dıl vurmaq)
اضطراب داشتن، به هيجان آمدن.
مشكوك و مردّد بودن

DIL : Az Turkish Farsi

(3)
فعل امر از «ديلماق» (دريدن، بريدن) ديللاق (dıllaq)
محل شكاف و درز، فرج زن، آلت تناسلي زن.
فاحشه. ديل مازّا (dıl mazza)
ماهيچه‌هاي اطراف كمر كه به وسيلة مهره‌ها به دو قسمت مساوي تقسيم شده. ديلماق (dılmaq)
دريدن، از درازا بريدن، شكافتن

DIL : Az Turkish Farsi

(1)
عضو زبان.
زبان، لهجه. (← ديل1) ديلوْوباز (dılovbaz)
زبان باز، حريف و زبان آور. ديل قيسّه (dıl qissә)
زبان كوتاه، اصطلاحي است كه در موقع پشيماني يا ناراحتي بر زبان آورند

DİM : Az Turkish Farsi

: تلفّظي از كلمة «توم» يا «دوم» كه به معاني
دُم، دنباله، به بالا جهيدن و … است. (← دوم1) ديمچيك (dimçik)
نام بوته‌اي خاردار نيمكره‌اي با ريشة كوچك. ديمديك (dimdik)
منقار پرندگان، نوك. ديمديكله‌مك (dimdiklәmәk)
نوك زدن، منقار زدن. ديمكو (dimku)
ميخ كوب، آلت كوبيدن، وسيلة كوبيدن برنج. ديممه‌ليك (dimmәlik)
حالتي كه سر به پايين باشد و باسن و كمر رو به بالا

DIM : Az Turkish Farsi

: صداي برخورد و تصادم، صداي دام دوم. ديمّيلاماق (dımmılamaq)
صداي دام دوم و تصادم به گوش رسيدن