Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani

DIRNAQ : Az Turkish Farsi

:
ناخن. (از كلمة «تير» (نوك تيز) درست شده.)
سُم، سم حيواناتي چون قاطر.
نام نقشي در گليم. ديرناق اوجـو (dırnaq ücü) = ديرناق اوسـتـو (dırnaq üstü)
نام يكي از آهنگهاي شاد در موسيقي قشقايي. ديرناق گؤزو (dırnaq gözü)
محلّ اتصال ناخن و گوشت.
نوعي بيماري در ناخن، زخم و جراحتي كه در كنار ناخن دست يا پا ايجاد شود

DIRRANMAQ : Az Turkish Farsi

:
با حالت خزيدگي بالا رفتن، مثل (بالا رفتن گربه از ديوار.)
با جدّيت به كاري پرداختن.
استقامت و پايداري كردن. ديرّی (dırrı)
موجود جاندار، زنده.
شاداب و سر حال.
سريع، زود.
مجازاً به معني غذاي نپخته و نيم پز. ديرّی باش (dırrı baş)
سر زنده و شاداب.
چابك و زرنگ.
آگاه و هوشيار. ديرّيتماق (dırrıtmaq)
زنده كردن، جان بخشيدن. ديرّی جان (dırrı can)
جاندار، آدميزاد. ديرّی دانگى (dırrı dangı)
دانة نپخته، غذاي نپخته. ديرّی-ديرّی (dırrı-dırrı)
زنده، در حال زنده بودن و جان داشتن.
زود زود، به سرعت. ديرّيل بَشَر (dırrıl bәşәr)
بشر، آدميزاد. دير يئمك (dır yemәk)
جنبيدن، تكان خوردن، حركت كردن

DIRS : Az Turkish Farsi

: عيب، نقص، تزلزل. ديرس يئمك (dırs yemәk)
نقص پيدا كردن.
تكان خوردن

DIRT : Az Turkish Farsi

: فعل امر از «ديرتماق» (ماليدن) (← دورت) ديرْتينماق (dırtınmaq)
خود را به كسي ماليدن، به منظور شهوتراني به ديگران تنه زدن

DİŞ : Az Turkish Farsi

(1)
دندان.
دندانه.
نيش حشرات.
نام نقشي در قالي و گليم كه به شكل دندانه است. ديش اوسـتـونه باسماق (diş üstünә basmaq)
كتمان كردن، مخفي نگه داشتن. ديش ايتّيتمك (diş ittitmәk)
دندان تيز كردن، طمع ورزيدن. ديش دانگيسى (diş dangısı)
آش يا غذايي كه مركّب از آرد، لوبيا، نخود و عدس باشد و معمولاً به كودكاني كه براي اوّلين بار دندان شيري در مي‌آورند، مي‌خورانند. ديش-ديش (diş-diş)
دندانه‌دار، مضرّس. ديشَرمك (dişәrmәk)
جوانه زدن گياه. ديش سايماق (diş saymaq)
دندان كسي را شمردن، كسي را امتحان كردن و نقطة ضعفش را پيدا كردن و به او توجّه نكردن. ديش قيجاماق (diş qıcamaq) = ديش قيجيشماق (diş qıcışmaq) = ديش قيميشماق (diş qımışmaq) = ديش قينجْماق (diş qıncmaq)
دندان غروچه كردن.
به انجام كاري تمايل داشتن. ديشلَمه (dişlәmә)
عمل گزيدن و نيش زدن.
چاي تلخ، چاي بدون قند. ديشله‌مك (dişlәmәk)
گزيدن، نيش زدن.
به دندان گرفتن، جويدن و خوردن. ديشلي (dişli)
داراي دندان.
مضرّس، دندانه دار

DİŞ : Az Turkish Farsi

(2)
خواب، رؤيا. ديش گؤرمك (diş görmәk)
خواب ديدن، به رؤيا آمدن. ديش يوْرماق (diş yormaq)
خواب را تعبير و تفسير كردن

DİŞİ : Az Turkish Farsi

:
ماده، مؤنّث، مادينه.
جنس نرم و غير خشن. ديشي داش (dişi daş)
نوعي از سنگهاي آهكي كه به راحتي شكسته شود

DİSKİNMӘK : Az Turkish Farsi

: چندش ايجاد شدن، ناگهان يكه خوردن و لحظه‌اي لرزيدن. (← ديك1، ديكسينمك)

DİŞӘRMӘK : Az Turkish Farsi

: گره زدن در قالي. (← دؤشور، دؤشورمك)

DİV : Az Turkish Farsi

(1)
ريشه، بن. (← ديب)

DİV : Az Turkish Farsi

(2)
ديو، هيولا. ديوان (divan)
ظلم، ستم.
ماليات اجباري. ديويري دؤنمك (diviri dönmәk)
زشت شدن، بد عمل و گناهكار شدن، از اعمال نيك رويگردان

DİYӘ : Az Turkish Farsi

: ديه، جريمة شرعي

DİYAR : Az Turkish Farsi

:
ديار، سر زمين.
آن قسمت از مكاني كه ديده شود، آشكار، معلوم. دييار اوْلماق (diyar olmaq)
آشكار شدن، ديده شدن

DİZ : Az Turkish Farsi

(1)
زانو. ديز آياغى (diz ayağı) = ديز داياغى (diz dayağı)
پاي انداز، هديه‌اي كه در هنگام ورود عروس خانم از طرف خانوادة داماد به او داده مي‌شود. ديز باغى (diz bağı)
زانوبند شتر. ديز به ديز (diz bә diz)
زانو به زانو، كنار هم، پهلوي هم. ديزدن دوشمك (dizdәn düşmәk)
از پا افتادن، خسته شدن. ديزله‌مك (dizlәmәk)
زانو بر شدن، خسته شدن. ديزليك (dizlik)
زانو بند شتر. ديز وورماق (diz vurmaq)
زانو زدن، تعظيم كردن.
خسته شدن و از راه ماندن. ديزه‌له‌مك (dizәlәmәk)
با دست و پا از سربالايي بالا رفتن، حركت كردن كبك از پايين به بالا، خراميدن كبك. ديزي كوْنـْدا (dizi konda)
كسي كه زانوهايش مثل كندة درخت پهن و بزرگ باشد و مجازاً آدم تنبل و تن پرور را گويند. ديزين-ديزين (dizin-dizin)
روي زانوها راه رفتن، روي زانو خزيدن

DİZ : Az Turkish Farsi

(2)
صاف، مسطّح. (← دوز1)
فعل امر از «ديزمك» (به رشته كشيدن) ديزديرمك (dizdirmәk)
به رشته كشاندن. ديزمك (dizmәk)
به رشته كشيدن، رديف كردن

DİZCANLI : Az Turkish Farsi

= ديزگانلى (dizganlı)
نام طايفه‌اي از ايل كشكولي

DIŽGAL : Az Turkish Farsi

: نام گياهي با دانه‌هاي ريز كه در شلتوك‌زار مي‌رويد و به همين خاطر گاهي در داخل برنج، دانه‌هاي ريز آن را مي‌بينيم

DӘK : Az Turkish Farsi

: از واژگان اضداد كه دو معني متضاد دارد.
آسوده، راحت، بي حركت.
فعاليت، تلاش. (در قديم به معني تلاقي و برخورد بوده. ← دگ و تك 3) دك اوْتورماق (dәk oturmaq) = دك تورماق (dәk turmaq)
راحت نشستن، ساكت و آرام ماندن. دك-دك ائدمك (dәk-dәk edmәk)
به چالش و تلاش افتادن،‌ ستيزه جويي، دعوا طلبي. دكل (dәkәl)
دكل، آنتن. (به اعتبار برخورد موج با آنتن.) دكّه (dәkkә)
دكه، محل توقّف و استراحت، تكيه گاه.
مغازة كوچك. دك-و-دوْو (dәk-o-dov)
تك دو، تلاش و فعاليت

DӘL : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دلمك» (سوراخ كردن، سفتن) دللَمه (dәllәmә)
جايي از كمر كوه كه سوراخ و فرو رفتگي داشته باشد و نور آفتاب نگيرد. كمر آلتي دللَمه ممه‌لري اللمه

DӘLӘ DUZ : Az Turkish Farsi

: (ف) حيله گر، مكّار. (اصل كلمه «تله» (دام) + دوز = آنكه وسيلة دام انداختن درست كند.)

DӘLALӘT : Az Turkish Farsi

: (ع)
دليل آوردن.
راهنمايي، ارشاد، دلالت. دلالَتْليك (dәlalәtlik)
دلالت، راهنمايي، ارشاد

DӘLG : Az Turkish Farsi

: دلق، جامة بلند، ارخالق

DӘLİ : Az Turkish Farsi

:
ديوانه، مجنون.
بي پروا، شجاع و مترس. دلي باش (dәli baş)
ديوانه سر، بي پروا. دلي بولاما (dәli bulama)
نوعي آغوز، شير حيوان تازه زاييده. دلي بوْينو يوْغون (dәli boynu yoğun)
ديوانة گردن كلفت، قلدر و بي پروا. دليجه (dәlicә)
ديوانه وار، تقريباً ديوانه. دلي چاي (dәli çay)
نام اصلي رودخانة خشك شيراز كه از درون شهر عبور مي‌كند. دلي خُسرو (dәli xosrov)
نام آهنگي از آهنگهاي موسيقي. دلي ده‌وريك (dәli dәvrik) = دلي ده‌ويره (dәli dәvirә)
ديوانه، ديوانه‌اي كه كارهاي عجيب و غريب انجام دهد. دلي دؤنْمَز (dәli dönmәz)
كاملاً ديوانه، ديوانة محض. دلي-دولو (dәli-dulu)
ديوانه‌ها، دار و دستة ديوانگان. دليليك (dәlilik)
جنون، ديوانگي. دلي ميشي (dәli mişi) = دلي نـوش (dәli nüş) = دلي نـوشـو (dәli nüşü)
نام گياهي شبيه لوبيا

DӘLLӘ : Az Turkish Farsi

: دلّه، حلبي، پيت حلبي

DӘLLӘK : Az Turkish Farsi

(2)
دوک، سلماني