Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani

Azerbaijani
ATA : Az Turkish Farsi

:
پدر، بابا. (اين كلمه در بين طوايف و تيره‌هاي مختلف ايلات قشقايي با الفاظ گوناگون
اتّه، اده، ادّه، دده، آغا، آكّا، اگا و … كاربرد دارد.)
از نامهاي پسران. آتاليق (atalıq)
پــدرخـوانده، ناپدري.
سـرپـرست كودك.
وظايف پـدري ، پـدري كردن در حق كسي

AT-AŞĞAL : Az Turkish Farsi

:
خرده ريز، خرت و پرت.
فرومايه و پست

ATIŞ : Az Turkish Farsi

:
آتش.
چابك و سريع. (← اوْت، اوْتوش) آتيشپارا (atışpara)
آتشپاره، چابك و سريع

ATMIŞ : Az Turkish Farsi

: شست، عدد60

ATӘŞ : Az Turkish Farsi

: آتش. (بعضيها ريشة كلمه را از «آتماق» (پرتاب كردن مي‌دانند؛ امّا اين كلمه از «اوْت» (آتش) درست شده. ← اوْت، اوْتوش) آتَشَك (atәşәk)
كرم شـبتاب.
سـوزاك، بند آمدن ادرار. آتـَشي (atәşi)
عصباني مزاج، ناراحت

AV : Az Turkish Farsi

(1)
شكار.
فعل امر از مصدر «اوماق» (ماساژ دادن) آوماق (avmaq)
ماليدن.
شكار كردن

AV : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصدر «اوماق» (تسكين دادن) آووتماق (avutmaq)
تسلّي دادن، التيام بخشيدن. آوونماق (avunmaq)
تسلّي يافتن، آرامش پيداكردن

AVAR : Az Turkish Farsi

: آوار، مخروبه. آوارا (avara)
آواره، سرگردان. آواراوشماق (avaralaşmaq)
آواره و سرگردان شدن به صورت دسته جمعي. آواراليق (avaralıq)
آوارگي، سرگرداني

AVAZ : Az Turkish Farsi

: آواز، صوت. آوازا (avaza)
آوازه، شهرت.
خبر، شايعه

AVUN : Az Turkish Farsi

: بار، دفعه. (فا)

AX : Az Turkish Farsi

(1)
از اصوات تأسّف، واخ ، آه.
خلط سينه. آخ دئمه‌ميش (ax demәmiş)
اصلاً نپخته، خام است. آخْم (axm)
اخم، ترش رويي. آخمورّو (axmurru)
اخم رو، گره پيشاني، گره جبين.
مجازاً به معني آنكه عبوس و ترش رو باشد. آخ-و-اوخ (ax-o-ux)
آخ، ناله و فرياد. آخ-و-توف (ax-o-tüf)
آخ و تف، خلط سينه. آخئي (axey)
آه، واخ

AX : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصـدر آخماق (جاري شدن) آخار (axar)
جاي شونده، جوي آب كه جاري گردد.
جاري و روان.
جاري مي‌شود. آخارا (axara) = آخوْرا (axora)
آخور، محلّ آذوقه خوردن حيوانات. (آخورهاي قديمي به شكل جوي كوچكي ساخته مي‌شد) آخان (axan)
روان شونده، جاري شونده.
نشت كننده، تراوش كننده. آخماق (axmaq)
جاري شدن، روان شدن.
نشت كردن، ترشّح كردن.
طلوع كردن. آي آخميش. (ماه طلوع كرده است.) آخديرماق (axdırmaq) = آخيتماق (axıtmaq) = آخيتديرماق (axıtdırmaq) = آخيرْتْماق (axırtmaq)
جاري ساختن، روان نمودن. 2 – ترشح كردن، نشت كردن.
منعقد نشدن نطفه در رحم بعضي از گوسفندان. آخما (axma)
عمل ترشّح، ريزش، جريان آخماز (axmaz)
راكد، ايستاده، آب راكد. آخيتما (axıtma)
ترشّح، تراوش. آخيم (axım)
تراوش، جريان، ترشح. آخينتى (axıntı)
جريان، ترشح.
نشت، تراوش.
چرك و جراحت كه از زخم جاري شود

AXARI : Az Turkish Farsi

: طرف بالا. (← اوق و اوخاري)

AXI : Az Turkish Farsi

: آخر، ديگر

AXIR : Az Turkish Farsi

:
آخر، پايان
نتيجه و عاقبت كار.
خلاصه، بالاخره.
بقيّه، باقيمانده. آخيرات (axırat)
آخرت، عقبي آخير توْشا (axır toşa)
توشة آخرت، آخرين غذايي كه انسان در طول عمر خود مي‌خورد. آخير زادا (axır zada)
آخرزاده، آخرين فرزند خانواده. آخير زامان (axır zaman)
روز قيامت، روز رستاخيز.
از اصطلاحات تعجّب.
عجيب و غريب

AXIRT : Az Turkish Farsi

: دستگيرة چوبي، دستگيرة آيران آغاجي. (← آرخود)

AXS : Az Turkish Farsi

: صدا و صوت عطسه كردن. آخسيرما (axsırma)
عمل عطسه كردن. آخسيرماق (axsırmaq)
عطسه كردن

AXSA : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «آخساماق» (لنگيدن) (← آغ2، آغساماق) آخساتماق (axsatmaq)
لنگاندن، باعث لنگي شدن. آخساشماق (axsaşmaq)
دسته جمعي لنگيدن. آخساق (axsaq)
لنگ، چلاق، شل. آخساقليق (axsaqlıq)
لنگي، چلاقي. آخساماق (axsamaq)
لنگيدن، لنگان لنگان رفتن

AXŞAM : Az Turkish Farsi

: غروب، اوّل شب كه هوا كاملاً تاريك نشده. (ريشة كلمه از
آغ + شام) آخشام چاغى (axşam çağı)
هنگام غروب، زمان فرا رسيدن شب

AXTA : Az Turkish Farsi

: اخته

AXTAR : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «آختارماق» (جستجو كردن) آختار آغاجى (axtar ağacı)
فلز يا چوبة نان بر گردان. (← ده‌ويرجك) آختارما (axtarma)
تحقيق، پژوهش. آختارماق (axtarmaq)
جستجو كردن، تحقيق كردن، تفتيش و بررسي كردن. آختاران (axtaran)
جستجو كننده، تحقيق كننده. آختاريش (axtarış)
جستجو، تحقيق

AXUN : Az Turkish Farsi

: آخوند، ملّا، معلّمِ روحاني. (اصل كلمه «اوْخون» (معلّم) از «اوْخ» (تير، هر چيز نوك تيز و در قديم به خطّ ميخي گفته مي‌شد) كه كلمة اوْخوماق (كتاب خواندن) از همين ريشه است.)

AXUR : Az Turkish Farsi

: آخور، محل غذا خوردن حيوانات. (← آخ2، آخارا)

AY : Az Turkish Farsi

(2)
آه، از اصوات تأسّف و درد.
از اصوات ندا. آي اوشاغيم. (اي فرزندم)

AY : Az Turkish Farsi

(1)
ماه، كرة ماه.
يك ماه، سي روز.
مجازاً روشن، زيبا و زيبارو. آياز (ayaz)
هواي روشن و بدون ابر. آيالماق (ayalmaq)
بيدار شدن.
شفا يافتن، بهبود يافتن.
به هوش آمدن، هوشيار شدن. آيايدين (ayaydın)
(آي + آيدين) شب ماهتاب، شب مهتابي. آيايدينليق (ayaydınlıq)
شب مهتابي، روشن بودن شب.
سلامتي و خوش حالي. آي ايشيغي (ay ışığı)
نور ماه. آي باتار (ay batar)
مغرب، محل غروب كردن ماه. آي باشى (ay başı)
اوّل هر ماه، اوّلين روز هر ماه.
آخر هر ماه، آخرين روز هر ماه.
عادت ماهانه، قاعدگي.
حالت عصبانيّت و ناراحتي. (معمولاً زنان در زمان قاعدگي عصباني و ناراحتند.) آي پاراسى (ay parası)
پاره‌اي از ماه، زيبا، جذاّب. آي توتولما (ay tutulma)
خسوف، ماه گرفتگي. آيدان-چايدان (aydan-çaydan)
هذيان، ياوه. آيدين
شب مهتابي.
روشن و آشكار. آيدينليق (aydınlıq)
روشني، روشنايي.
سلامت، شادي وخرّمي.
شب مهتابي. آي قره (ay qәrә) = آي قره‌نْگي (ay qәrәngi)
شب تاريك، شب بدون ماه. آي-گون (ay-gün)
ماه و خورشيد.
روشن و آشكار.
زمان وضع حمل زنان حامله.
نامي براي دختران. آي-گونلو (ay-günlü)
زن حامله‌اي كه زمان وضع حملش نزديك باشد. آيلايين (aylayın)
علني، مانند ماه آشكار و هويدا. آيـنا (ayna)
آينه. (آينه‌هاي قديمي به شكل ماه (دايره مانند) درست مي‌شد.) آينا بند (ayna bәnd)
از نقشهاي حاشية قالي. آييق (ayıq)
بيدار.
هوشيار و زيرك. آييل (ayıl)
منتظر، چشم به راه.
حيران و سر گردان.
فعل امر از مصدر «آييلماق» (بيدار شدن) آييلماق (ayılmaq)
از خواب برخاستن، بيدار شدن.
تغيير جهت دادن، متمايل شدن.
آگاه شدن، هشيار شدن.
بهبودي يافتن، شفا يافتن.
برگشتن. آييل-ماييل (ayıl-mayıl)
حيران و سرگردان.
نيمه بيدار، خفته بيدار.
به اين طرف و آن طرف متمايل شونده. آيين-شايين (ayın-şayın)
علني، هويدا و آشكار. آيينماق (ayınmaq)
منحرف شدن، تغيير جهت دادن، تغيير وضعيت دادن