Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani

Azerbaijani
ÇALMA : Az Turkish Farsi

(1)
مسموميت غذايي. (چال4)

ÇALMA : Az Turkish Farsi

(2)
نام گياهي با برگهاي پهن و پرز دار. (← چاپلا)

ÇALP : Az Turkish Farsi

: فعل امر «چالْپْماق» (به زمين زدن، تقلّا كردن، به آب كشيدن) (← چارپ، چيرپ و چال4) چالپاتماق (çalpatmaq)
به آب كشيدن.
آشفته حال كردن، خراب كردن.
بر زمين زدن. چالپاشماق (çalpaşmaq)
با هم تقلّا كردن، بحث و زد و خورد كردن. چالپاشيق (çalpaşıq)
به زمين خورده، آشفته و پريشان حال. چالپاق (çalpaq)
آب راكد، آب ايستاده. چالپالاماق (çalpalamaq)
آب كشيدن لباس، چنگ زدن و لباس شستن. چالپالانماق (çalpalanmaq)
پخش شدن آب راكد به اطراف، پاشيده شدن آب.
به آب كشيده شدن. چالپماق (çalpmaq)
تقلّا كردن.
بر زمين زدن حريف در كشتي.
بر خورد كردن با زبانه‌هاي آتش. چالپوْو (çalpov)
آب راكد، مرداب، باتلاق

ÇALPA : Az Turkish Farsi

: نام گياهي با برگهاي پرز دار و پهن. (← چاپلا)

ÇALX : Az Turkish Farsi

: فعل امر «چالخاماق» (آب كشيدن، به زمين زدن، به هم زدن) (← چاخ، چالْپ، چال4) چالخاتديرماق (çalxatdırmaq)
آب كشيدن. چالخاتماق (çalxatmaq) = چالخالاتديرماق (çalxalatdırmaq)
به هم زدن و آب كشيدن لباس، ظروف و … چالخالاما (çalxalama)
عمل هم زدن و به آب كشيدن. چالخالاماق (çalxalamaq) = چالخانديرماق (çalxandırmaq)
به آب كشيدن.
هم زدن مشك دوغ و امثال آن.
به زمين زدن حريف مقابل. چالخالانماق (çalxalanmaq)
به هم خوردن، تكان خوردن مشك، خيك و … چالخاماج (çalxamac)
مخلوط آب و ماست كه پس از هم زدن به شكل دوغ در مي‌آيد. چالخاماق (çalxamaq) = چالخْماق (çalxmaq)
آب كشيدن. (← چالخالاماق) چالخينتى (çalxıntı)
آبي كه با آن چيزي را شسته باشند، آب كثيف

CAM : Az Turkish Farsi

: جام، كاسه، پياله. جامّى (cammı)
جام، كاسه

ÇAM : Az Turkish Farsi

: سرما، سرماي شديد. (← چم1) چام وورماق (çam vurmaq)
از سرما كرخ شدن، خشك شدن درختان باغ به خاطر سرماي شديد

CAMA BUZURGLU : Az Turkish Farsi

: جامه‌ بزرگي، نام طايفه‌اي از ايل عمله

ÇAMÇIRĞA : Az Turkish Farsi

: نوعي تازيانه، تركه يا شلّاق تر و مرطوب كه با آن خطاكاران را كتك زنند. (ريشة كلمه از مصدر «چالماق» (زدن) است.)

ÇAMIR : Az Turkish Farsi

= چامور (çamur)
گِل، گل و لاي، لجن. چامير چكن (çamır çәkәn)
شُل بُر، نام حشره‌اي كه معمولاً در زمينهاي مرطوب حفره‌هايي مي‌كند و ريشه و شاخة گياهان را مي‌خورد. چاميرلاق (çamırlaq)
جايگاه و محل گل و لاي. چاميرلاماق (çamırlamaq)
گل آلود كردن، گل مالي كردن. چاميرلانماق (çamırlanmaq)
گل آلود شدن. چاميرلى (çamırlı)
به گل و لاي آلوده شده. چاميرليق (çamırlıq)
جايگاه و محل گل و لاي

ÇAMIŞ : Az Turkish Farsi

: چموش، نا آرام. (در مورد اسب ، قاطر و الاغ به كار مي‌برند. ← چم2، چميش)

CAMMAZA : Az Turkish Farsi

: جمّازه، شتر رام شده و سواري، شتر تندرو. جامّازالى (cammazalı)
شتر سوار، جمّازه سوار

ÇAMPA : Az Turkish Farsi

: چمپا، نام نوعي برنج مرغوب

CAN : Az Turkish Farsi

:
جان، روح.
جسم، تن.
حيات، زندگي.
عزيز، همانند جان.
نيرو، توانايي، قدرت. جان آغيرماق (can ağırmaq)
درد كشيدن، دردمند شدن.
درد زايمان گرفتن. جان آلاتماق (can alatmaq)
جان كندن، احتضار. جان آلان (can alan)
جان ستان، جلّاد، آدم كش. جان آلماق (can almaq)
جان گرفتن، قبض روح كردن. جانا آرا گيرمَك (cana ara girmәk)
به داد كسي رسيدن، جان خريد كسي شدن. جانا پوشْت (cana puşt)
در حال احتضار، در حال مرگ بودن. جانازار (canazar)
جان آزار، كسي كه از جان خود آزرده و سير شده باشد، ضعيف، ناتوان. جانا سير (canasir)
از جان خود سير شده، ناراحت و خسته. جانا سينگمَك (cana singmәk)
با جان و دل لذّت بردن، بر دل نشستن، گوارا بودن. جانان
جانان، معشوق، دلبر. جانانيم (cananım)
نام يكي از آهنگهاي موسيقي. جاناوار (canavar)
جانور. (در اصل «جانى وار» به معني جاندار است.)، هر نوع جانور و اختصاصاً به معني گرگ.
مجازاً به معني آلت تناسلي مرد. جانباز (canbaz)
جانباز، فدايي. جانبازلي (canbazlı)
نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري. جان پئله‌مه (can pelәmә) = جان پيرمهه (can pirmәhә)
تقلّا كردن، با جان و دل كوشش نمودن. جان-جاناق (can-canaq) = جان-جانَك (can-canәk)
ملاج، نرمة سر كودك نوزاد.
احساس ضربان قلب بر روي رگهاي بدن. جان-جانى (can-canı)
صميمي و يكدل. جان چالماق (can çalmaq)
در احتضار به سر بردن، جان دادن. جان چكمَك (can çәkmәk)
جان كندن، كاري را به سختي انجام دادن. جان چكمه (can çәkmә)
عمل جان كندن و جان دادن. جان سقّط (can sәqqәt)
جان سقط، سخت جان، صبور. جانسيز (cansız)
بي جان، بي روح، مرده.
ناتوان، ضعيف و كم قدرت.
غير جاندار، دستة بي جانها. جانقالاباز (canqalabaz)
منفي باف. جانقالابازليق (canqalabazlıq)
منفي بافي. جان گزديرمَك (can gәzdirmәk)
آرام و قرار نيافتن، دائم در حركت بودن.
به سختي سر پا ايستادن، ناتوان بودن. جانلانديرماق (canlandırmaq)
جان دادن، زنده كردن.
تقويت كردن، باعث شادابي و خوشحالي كسي شدن. جانلانماق (canlanmaq)
به جان آمدن، زنده شدن.
قوي، شاداب و سر حال گشتن. جانلى (canlı)
زنده، داراي جان و روح.
قوي، زورمند.
سر حال، پر شور و شاداب. جانِ مني (cane mәni)
جان مني، صميمي و يكدل.
نام آهنگي از آهنگهاي موسيقي قشقايي. جان وئرمَك (can vermәk)
جان دادن، در حال احتضار بودن، مردن.
تقويت كردن، نيرو بخشيدن.
بيش از حد دوست داشتن.
حيات بخشيدن، زنده كردن. جان يانان (can yanan) = جان يانديران (can yandıran)
دلسوز، مهربان. جان يانديرماق (can yandırmaq)
دلسوزي كردن، فدا كاري كردن. جانى خان (canı xan)
از لحاظ معني كسي را گويند كه ذاتاً خان باشد و در اصطلاح نامي است براي پسران؛ بخصوص جاني خان بزرگ كه از اجداد خوانين قشقايي به شمار مي‌رود. جانى خانلى (canı xanlı)
نام طايفه‌اي از قبيلة شايلو كه اشراف و بزرگان ايلات قشقايي از اين قبيله و از فرزندان و نوادگان جاني خان بزرگ به شمار مي‌روند.
جوال بزرگ، نوعي از بافته‌هاي پشمي يا مويي كه به شكل كيسه‌اي گشاد است

ÇAN : Az Turkish Farsi

= چاندی (çandı) = چانّى (çannı)
فعل امر «چانماق = چانّيماق» (بستن، وصل كردن) چانا (çana)
چانه، فك، استخوان آرواره‌ها كه به هم وصل شده. چاناق (çanaq)
جناغ، استخوان بالاي سينه، استخواني كه بازو را به ناحية سينه وصل كند. (بعضيها ريشة كلمه را از «جناح» (بال) دانسته‌اند.)
استخوان لگن خاصره. چانتا (çanta)
چنته، كيف آويزان كردني، كيفي كه معمولاً بر پاية چادر بسته مي‌شد و يا زنان اسب سوار در پهلوي اسب خود مي‌بستند.
مجازاً به معني ماية معنوي و هرچه در وجود انسان است. چانگال (çangal)
چنگال، پنچه، انگشتاني كه باز و بسته مي‌شود.
نام غذايي مركّب از نان خشك، روغن، خاكة قند و شيريني كه با انگشتان دست آنها را مخلوط مي‌كنند.
چنگال، وسيلة غذا خوري كه همراه قاشق است. (← چنگ) چانماق (çanmaq) = چانّيلاماق (çannılamaq) = چانّيماق (çannımaq)
وصل كردن، بستن، با بند بستن، وابسته كردن

CANAQ : Az Turkish Farsi

: جناغ، استخوان بالاي سينه. (ريشة كلمه از مصدر «چانماق» (به هم رسيدن) است. ← چان، چاناق. هرچند كه گروهي معتقدند ريشة كلمه از جناح عربي (بال) گـرفته شده.) جاناق سينديرمَك (canaq sindirmәk)
جناغ شكستن، جناغ ماكيان را جهت شرط بندي شكستن

ÇAP : Az Turkish Farsi

(2)
چاپ، نقش كردن نوشته بر روي كاغذ، هر چيز كه روي چيز ديگري بچسبد و نقش بندد.
مجازاً به معني دروغ، لاف زني، تملّق و چاپلوسي. چاپاق (çapaq)
قي چشم، ترشّحات چشم. چاپچى (çapçı)
متملّق، چاپلوس و دروغگو.
اخّاذي كننده.
كارگر چاپخانه. چاپخانا (çapxana)
چاپخانه، محل چاپ كتاب و امثال آن. چاپلوس (çaplus)
چاپلوس و متملّق. چاپ-چاخان (çap-çaxan)
تملّق و چاپلوسي. چاپيق (çapıq)
نام نوعي نقش قالي كه معمولاً در چهار گوشة قالي بافته مي‌شود.
ترشّحات چشم

ÇAP : Az Turkish Farsi

(1)
بن مصدر چاپماق (تاختن و چپاول كردن.)
صداي برخورد با آب يا حركت پاي اسب. چاپار (çapar)
در حال تاختن.
سوار، سواره.
چاپار، نامه رسان، قاصد.
دونده و چابك. چاپاراق (çaparaq) = چاپاری (çaparı)
در حال تاختن، بسرعت. چاپاغان (çapağan)
در حال دويدن، با سرعت.
چابك، سريع و دونده. چاپان (çapan)
چپاولگر، غارتگر.
كسي كه چهار نعل مي‌تازد. چاپچالاماك (çapçalamak)
مشت و مال كردن، كتك زدن.
به هم زدن و شستن لباس. چاپچالانماك (çapçalanmak)
به هم خوردن، به هم زده شدن. چاپچى (çapçı)
چپاولگر، غارتگر. چاپديرماق (çapdırmaq)
تازاندن، چهار نعل تاختن.
به وسيلة ديگري غارت كردن. چاپلاماق (çaplamaq)
هم زدن و به آب كشيدن لباس.
كندن موي كلّه پاچه و امثال آن با آب گرم. چاپلانماق (çaplanmaq)
به آب كشيده شدن لباس.
كنده شدن مو به وسيلة آب گرم.
چپاول شدن موجوديّت انسان يا هر موجود ديگر، دچار چشم زخم شدن و از بين رفتن. چاپما (çapma)
عمل چاپيدن و غارت كردن.
چهار نعل تاختن.
متاز، غارت مكن. چاپماق (çapmaq)
تاختن، اسب دواندن.
غارت كردن، تاراج كردن.
فعاليت و چالش داشتن.
به سرقت بردن. چاپوْو (çapov)
چپو، چپاول، غارت. چاپوْوچو (çapovçu)
چپوچي، غارتگر. چاپوْوچولوق (çapovçuluq)
چپاولگري، غارتگري. چاپوْو-قاپوْو (çapov-qapov)
چپاول و غارت. چاپوْولاماق (çapovlamaq)
چپاول كردن، غارت كردن. چاپوْوول (çapovul)
چپاول، غارت. چاپوْوولچو (çapovulçu)
چپاولگر، غارتگر. چاپ‌ـ هاي-چاپ (çap-hay-çap)
چپاول، غارت. چاپيرْتْماق (çapırtmaq)
اسب دواندن، تازاندن و تاختن. چاپيش (çapış)
عمل تاختن.
چپاول و غارت. چاپيشما (çapışma)
عمل تاختن و اسب دواني. چاپيشماق (çapışmaq)
به صورت دسته جمعي اسب دواندن و تاختن. چاپّيلا-چيپّوْو (çappıla-çippov)
آب بازي، در داخل آب دويدن و بازي كردن. چاپيلماق (çapılmaq)
چپاول شدن، غارت شدن

ÇAPLA : Az Turkish Farsi

: نام گياهي با برگهاي پهن و پرزدار و گلهاي كوچك و زرد

ÇAPLOV : Az Turkish Farsi

: باتلاق، مرداب. (← چالپ، چالپوْو)

ÇAPUT : Az Turkish Farsi

= چاپيت (çapıt)
پارچة كهنه، تكّه‌اي از پارچة مندرس وكهنه. (درتركي قديم «چاپغوت» و به معني تشك است.)

CAQ : Az Turkish Farsi

:
صداي افتادن يا به هم خوردن چيزي.
سنگلاخ، محل انباشت سنگ و كلوخ. جاق-جاق (caq-caq)
نام نوعي سنگ كه در هنگام وزش باد وقتي خاشاكها به آن برخورد كنند، صدايي به وجود مي‌آيد كه به اعتقاد عوام آنجا مكان اجنّه است. جاقّ-و-جاقّ (caqq-o-caqq) = جاقّ-و-جوقّ (caqq-o-cuqq)
صداي به هم خوردن اشياء، غلغل، صداي جوشش مايعات. جاقّ-و-ويقّ (caqq-o-vıqq)
سر و صداي كودكان، سر و صداي بي مورد.
سخنان ياوه و بيهوده. جاقّيلاماك (caqqılamak)
به گوش رسيدن صداي جق‌جق يا حركت آب

ÇAQ : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر «چاقماق» (برخورد كردن، صدا كردن، اصطكاك ايجاد شدن) (← چاخ) چاقماق (çaqmaq)
چخماق.
اصطكاك ايجاد كردن. چاقّى (çaqqı)
چاقو، كارد. (چاك دهنده) چاقّى بند (çaqqı bәnd)
نام نقشي در قالي. چاقّيشديرماق (çaqqışdırmaq)
به هم زدن شمشير و مانند آنها. چاقّيشماق (çaqqışmaq)
با هم برخورد كردن.
با هم شرط بستن.
با هم شوخي كردن. چاقّيلاماق (çaqqılamaq)
با كارد ضربه زدن

ÇAQ : Az Turkish Farsi

(1)
چاق، فربه. چاقّال (çaqqal)
شغال. (اصل كلمه «چاقدال» بوده؛ به معني حيواني كه ناحية كمر و پشتش چاق‌تر به نظر مي‌رسد.)

ÇAQÇUR : Az Turkish Farsi

: روسري زنانه. (← چاخچور)