Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani

Azerbaijani
DÜNYA : Az Turkish Farsi

: دنيا، جهان. (← دوْن، دوْنگا)

DÜNYA ROSSAM : Az Turkish Farsi

: دنيا رستم، نام طايفه‌اي از ايل كشكولي

DÜP-DÜZ : Az Turkish Farsi

= دوپّه دوز (düppә düz):
راست و درست، صاف و پوست كنده.
دشت، صحراي صاف

DUR : Az Turkish Farsi

(2)
دُر، جواهر، سنگ گـرانبها. دور دانا (dur dana)
دردانه، مرواريد يكتا

DUR : Az Turkish Farsi

(1)
فعل امر از مصدر «دورماق» (برخاستن، ايستادن) دوراخماق (duraxmaq)
ايستادن، توقّف كردن. دورار (durar)
قيام مي‌كند.
مقاوم، مقاومت كننده. دوراغان (durağan)
قيام كننده، زرنگ. دوراغان اوْغول تئزتر دورور. (آنكه زرنگ است، زودتر بلند مي‌شود.) دوراق (duraq)
ايستگاه، محل توقّف. دوراق وورماق (duraq vurmaq)
توقّف كردن، مكث كردن. دوراماز آغا (duramaz ağa)
تنبل.
آنكه نتواند سخن ديگران را تا آخر بشنود و در ميان سخن ديگران بدود.
آنكه در هر كاري دخالت كند. دوران (duran)
مقاوم.
قيام كننده. دور-اوْتور (dur-otur)
نشست و برخاست، معاشرت. دورتو (durtu)
دُرد، آنچه در ته ظروف مايعات مي‌ايستد. دورغان (dyrğan)
زود قيام كننده، زرنگ، فعّال، پر جست و خيز. دورغوتماق (durğutmaq) = دورغولْتْماق (durğultmaq) = دورغوزدورماق (durğuzdurmaq)
بلند كردن، ايستانيدن.
بيدار كردن. دورغولْماق (durğulmaq)
بلند شدن، برخاستن.
بيدار شدن. دورغون (durğun)
راكد، ايستاده. دورغون سو. (آب راكد)
تنبل، دير جنبنده. دورماق (durmaq)
ايستادن، قيام كردن.
ايستادن، توقّف كردن.
ايستادگي و مقاومت كردن.
بيدار شدن، از خواب برخاستن.
قرار گرفتن، مستقر شدن، راكد گشتن. دورّو (durru) = دورّی (durrı)
آب صاف و زلال كه راكد و ايستاده باشد.
روشن، پاك.
رقيق، آبكي. دوروخماق (duruxmaq)
مكث كردن، توقّف كردن.
به فكر فرو رفتن، مات و خيره شدن. دوروخسانماق (duruxsanmaq) = دوروقسانماق (duruqsanmaq)
مكث كردن، تأمّل كردن. دوروش (duruş)
نشست و برخاست، معاشرت، رفتار و مرام. دورّو قان (durru qan)
خون پاك، خون زلال.
مجازاً خون ريز، شرور و فتنه انگيز. دورّولْماك (durrulmak)
صاف، زلال و پاك شدن آب.
روشن شدن هوا.
رقيق و آبكي شدن. دورّولوق (durruluq)
صافي و زلالي.
تميزي و پاكي.
رقيق و آبكي بودن. دوروم (durum)
وضعيّت، كيفيّت و حالت.
طرز معاشرت و نشست و برخاست.
مقاومت و ايستادگي

DÜR : Az Turkish Farsi

فعل امر از مصدر «دورمك» (جمع كردن) دورمك (dürmәk)
لوله كردن و جمع كردن قالي و امثال آن، چيدن، پيچاندن.
جمع كردن و برداشتن.
مرتّب كردن.
چيدن گل و امثال آن. دورمه (dürmә)
عمل لوله كردن و پيچاندن.
عمل نظم و ترتيب.
غذا را به شكل ساندويچ در آوردن. دوروس (dürüs)
درست، مرتّب.
راست و حقيقت. دوروسلوك (dürüslük)
درستي، راستي. دورولمك (dürülmәk)
جمع شدن، لوله شدن قالي و امثال آن. دورولو (dürülü)
جمع شده، لوله شده، پيچيده شده.
مرتّب و منظّم. دوروم (dürüm)
عمل چيدن و جمع كردن.
لوله شده، پيچيده شده. دوروم قاق (dürüm qaq)
نان لوله شده، نان ساندويچي

DURAQ : Az Turkish Farsi

: غذايي مركّب از دوغ و انواع داروها و سبزيجات. (← جاجيق) دوراق اوْتو (duraq otu)
از گياهان و سبزيجات معطّر كوهستان

DURAT : Az Turkish Farsi

: نام اسب «كور اوغلو» قهرمان افسانه‌اي تركان

DÜRӘCӘK : Az Turkish Farsi

: پايه، ستون. (← دير، ديره‌ك، ديره‌جك)

DÜRD : Az Turkish Farsi

: دُرد، رسوبات و ته نشينهاي مايعات. (ريشة كلمه از مصدر «دورماق» (ايستادن) است.)

DURDUM-DURDUM : Az Turkish Farsi

: آواي كوبيده شدن، صداي طبل يا صداي پاي شناگر در هنگام شناگري

DÜRӘK : Az Turkish Farsi

: ديرَك، ستون، پايه. (← تير و دير، ديره‌ك)

DURNA : Az Turkish Farsi

(2)
نوعي بازي دسته جمعي كه طرفين مسابقه با قطعه طنابي همديگر را شلّاق مي‌زنند

DURNA : Az Turkish Farsi

(1)
درنا، نام پرنده‌اي از گروه دراز پايان كه اغلب در كنار آبها مي‌نشينند.
نامي است براي دختران

DÜRT : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دورتْمَك» (كشيدن) (شكل قديمي «سورتمك»
ماليدن) دورتْمَك (dürtmәk)
به زور خود را از بين جمع جلو كشاندن، سرك كشيدن و به زور وارد شدن و خود را به ديگران ماليدن.
نزديك كردن، مماس كردن.
فرو كردن. دورتـوشدورمك (dürtüşdürmәk)
در ازدحام جمعيّت خود را به زور چپاندن و به جلو رفتن. دورتـوكله‌مك (dürtüklәmәk)
در ازدحام مردم سقلمه زدن و جلو رفتن. دورتـولمك (dürtülmәk)
به كسي يا چيزي ماليده شدن. دورتونْمَك (dürtünmәk)
خود را به ديگران ماليدن، تنه زدن و جلو رفتن

DURUNGӘ : Az Turkish Farsi

: زمزمه كردن، به آرامي آواز خواندن

DÜRÜŞÜM : Az Turkish Farsi

: نشانه، علامت، نشاني كه به وسيلة داغ كردن يا بريدن قسمتي از گوش حيوان بر جاي ماند. (ريشة كلمه از «تـور» (نشان) است.)

DUŞ : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دوشماق» (افتادن) (← دوش 1) دوشخار (duşxar)
دشخوار، دشوار، سخت ومشكل. دوشوار (duşvar)
دشوار، سخت

DÜŞ : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دوشمك» (افتادن)
خواب، رؤيا. (← ديش2) دوشَر-دوشمَز (düşәr-düşmәz)
آمد و نيامد، يمن و شوم، خوشبختي و بدبختي. دوشگون (düşgün)
افتاده، ضعيف، رنجور و بيمار.
پير و فرتوت.
از چشم افتاده، زبون و حقير.
متواضع و فروتن. دوشگونلَشمك (düşgünlәşmәk)
پير و افتاده شدن.
مريض شدن. دوشگونلوک (düşgünlük)
افتادگي، پيري.
بيماري. دوشمك (düşmәk)
افتادن، سقوط كردن.
مريض شدن.
در كلاس درس مردود شدن.
قسمت و بهره شدن.
متناسب بودن، برازنده بودن لباس بر بدن.
منزل كردن، اتراق كردن.
جفتگيري، عمل مقاربت.
جلو يا دنبال كسي افتادن و حركت كردن.
واقع شدن، قرار گرفتن. قيشلاقلاری داغينگ اوْ اوزونه دوشور. (قشلاق آنها در آن طرف كوه قرار دارد.) دوشمه (düşmә)
بيماري صرع و غش. دوشمه‌لي (düşmәli)
افتادني، سقوط كردني.
منزلگاه، محل مناسب براي اتراق. دوشه-قالخ (düşә-qalx)
افتان و خيزان. دوشـوك (düşük)
افتاده، سقوط كرده.
تنزّل كرده.
پير و افتاده.
محل افتادن، شكاف، سوراخ، سوراخ سمبه، سوراخ ريز. بير دليك-دوشـوگه دوشـمـوش. (در سوراخ سمبه‌اي افتاده.) دوشـولو (düşülü)
افتاده، سقوط كرده.
مريض، بيمار بستري.
پير افتاده، پير فرتوت. دوشـونْج (düşünc)
افتاده، مريض.
آنكه فكر كند، فكور، متفكّر. دوشـونْجه (düşüncә)
فكر، انديشه، ناراحتي. (فا) دوشـونْدورمك (düşündürmәk)
به فكر انداختن، به تفكّر واداشتن. دوشـونْمك (düşünmәk)
با هم همفكري كردن، مشورت كردن.
متوجّه شدن، فهميدن

DÜŞMӘN : Az Turkish Farsi

:
دشمن، خصم.
حريف، هم نبرد. (اصل كلمه از
تـوش (مقابل) + من (شخص) = كسي كه مقابل انسان قرار مي‌گيرد.) دوشمنليك (düşmәnlik)
دشمني، خصومت. دوشمنه كام (düşmәnә kam)
دشمن كام، دشمن شاد كن

DUSSAQ : Az Turkish Farsi

= دوستاق (dustaq)
زندان، محبس.
اسير، زنداني. (اصل كلمه «دوتساق» از مصدر «دوتماق» (دستگير كردن) است.) دوسّاغى (dussağı)
زنداني، اسير

DUT : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دوتماق» (گرفتن، دستگير كردن.) (← توت) دوتْدورماق (dutdurmaq)
وادار به دستگيري نمودن. دوتْما (dutma)
عمل دستگيري.
تيرچين، انتخاب بهترين. دوتماق (dutmaq)
دستگير كردن، گرفتن.
دچار شدن به مرض، سرايت كردن بيماري.
فرض كردن، تصوّر كردن. دوتو (dutu)
ناحية متصرفة يك تيره يا بنكو كه معمولاً بين دو كوه قرار گرفته. دوتوشماق (dutuşmaq)
همديگر را جذب كردن.
بار دادن، رونق يافتن، پر ثمر شدن و رسيدن ميوه‌ها. دوتولاس (dutulas)
آنكه زبانش در هنگام سخن گفتن بگيرد، الكن. دوتولْما (dutulma)
گرفتگي، عمل گرفتن. دوتولْماق (dutulmaq)
گرفته شدن. دوتولو (dutulu)
دستگير شده

DUTURĞA : Az Turkish Farsi

: متوسط‌القامت. (توتورغا نام يكي از قبايل 24 گانة تركان اوغوز بوده است.)

DUTURRU : Az Turkish Farsi

: سبك، نا موقّر

DUVAQ : Az Turkish Farsi

: روسري عروس خانم. (← دوْباق و دوْواق)